Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali

Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali
Le Bon Sens, ou Idées naturelles opposées aux idées surnaturelles

¤ ¤ ¤ ¤

"J. Meslier" müstear adıyla Paul Henri Thiry d'Holbach
Çevirmen: Abdullah Cevdet

Birinci Basım: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları,
Devlet Matbaası, İstanbul 1928
(Arapça harflerle)
İkinci Basım: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları,
Devlet Matbaası, İstanbul 1929
Üçüncü Basım: Kaynak Yayınları, Nisan 1995
Sekizinci Basım: Mart 2010
Dokuzuncu Basım: Haziran 2012
Aklı Selim, 1928
 

İçindekiler
SIRA SAYFA
1. Giriş 61
2. Teoloji Yani İlahiyat Nedir? 63
3. İnsan Ne Sofu Doğar Ne Dinci 64
4. Bir Allah'a İnanmak Gereksizdir En Doğrusu Onu Hiç Düşünmemektir 65
5. Din, Safdillik Üzerine Kurulmuştur 66
6. Her Din Bir Saçmalıktır 67
7. Allah'ı Sınırlamak Mümkün Değildir 68
8. Hurafenin Kökeni 69
9. Tüm Dinlerin Kökeni 70
10. Din Aracılığıyla, Şarlatanlar, İnsanların Deliliklerinden Yararlanırlar 71
11. Din, Cahilleri Mucizeyle Kandırır 72
12. Ahmak ve Barbar Büyükler Olmasaydı Din Olmazdı 73
13. Her Din Tahakküm İsteğinden Doğmuştur 74
14. Her Dine Esas Hizmet Veren Şey, Kuşkulu Şeylerin En Kuşkulu Olanıdır 75
15. Allah'ın Varlığı Hakkında Kanaat Edinmek Mümkün Değildir 76
16. Allah'ın Varlığı Kanıtlanmamıştır 77
17. "Allah Bir Ruhtur" Demek, Hiçbir Şey Söylememek, Hiçbir Anlam İfade Etmemektir 78
18. Ruhaniyet Bir Ham Hayaldir 79
19. Her Varlık Maddenin Bağrından Çıkmıştır 80
20. Yeni İlahiyat'ın Metafizik Allah'ı Nedir? 81
21. Güneşe Tapmak, Bir Ruha Tapmaktan Daha Az Akla Aykırıdır 82
22. Bir Ruh-Allah, İrade Kullanamaz ve İcrada Bulunamaz 83
23. Allah Nedir? 84
24. İlahiyat'ın Dikkat Çeken Çelişkileri 85
25. Allah'a Tapmak Bir Mevhuma Tapmaktır 86
26. Allah'ın Sonsuzluğunun ve İlahi İçyüzünün Bilinmesinin İmkânsızlığı Tanrısızlığa Neden Olur ve Bunu Haklı Kılar 87
27. Allah'a İnanmak Hiç İnanmamaktan Ne Daha Emindir, Ne de Daha Az Caniyane 89
28. Allah'a İnanmak Otomatik Bir Çocukluk Hastalığıdır 91
29. Bu İtikat, Babalardan Çocuklara Görenekle Geçerek Yerleşmiş Batıl Bir İnanıştır 92
30. Batıl İnançların Kaynağı 93
31. Batıl İnançlar Nasıl Yayılır ve Kökleşir 94
32. Henüz Muhakemede Bulunmaya Güçsüz Oldukları Bir Yaşta Eğitilmeselerdi, Zamanımız İlahiyatının İlkelerine İnsanlar Asla İnanmazdı 95
33. Doğa Olayları Allah'ın Varlığını Kanıtlamaz 96
34. Doğa Olayları, Doğal Nedenlerle Açıklanır 97
35. Dünya Yaratılmamıştır ve Madde Kendi Kendine Hareket Eder 99
36. Hareketin Maddenin Kendisinde Var Olduğunun ve Dolayısıyla Ruhani Bir Hareket Ettirici Varsaymak Gereksizliğinin Öteki Kanıtları 100
37. İnsanın Varlığı Hiçbir Şekilde Allah'ın Varlığını Kanıtlamaz 102
38. Ne İnsan Ne de Evren Rastlantının Eseridir 104
39. Evrenin Düzeni de Bir Allah'ın Varlığını Kanıtlamaz 105
40. Soyut Bir Ruh Zeki Olamaz ve Bir İlahi Zekâya Tapmak Ham Bir Hayaldir 107
41. Teolojinin Allah'ına Verdiği Bütün Nitelik Yine Teolojinin Allah'ta Varsaydığı İçeriğe Aykırıdır 108
42. Yaratılışın Konusu ve Amacı İnsan Türüdür Demek Saçmadır 109
43. Ne Allah İnsan İçin Yapılmıştır Ne İnsan Allah İçin 110
44. Evrenin Oluşumundaki Amacın İnsanın Mutluluğu Olduğu Doğru Değildir 111
45. Allah'ın Lütfu Denilen Şey Boş Bir Kelimeden İbarettir 112
46. Bu Sözde Allah Lütfu Dünyayı İyileştirmekten Çok Bozmakla Meşgul ve İnsanın Dostu Olmaktan Çok Düşmanıdır 115
47. Hayır, Dünya Zeki Bir Varlık Tarafından Yönetilmez 117
48. Allah Değişmez Olarak Tanınamaz 118
49. İyilikler ve Kötülükler Doğanın Zorunlu Nedenleri ve Eserleridir. Bunda Hiçbir Şeyi Değiştirmeyen Allah Ne Allahtır? 119
50. Bu Hayatın Zorluklarına Karşı Dini Tesellilerin Boşluğu. Bir Cennet Bir Ahret Umudu Hayaldir, Hayal Ürününden Başka Bir Şey Değildir 120
51. Daha Az Hayali Olmayan Saçma Fikirler 122
52. İlahiyatçı Allah'ını İnsanlığın Eksiklerinden Kurtarmaya Boşuna Çalışıyor: Ya Allah Özgür Değildir ya da İyi Olmaktan Çok Kötüdür 123
53. Bir Tanrısal Lütufa, Sonsuz İyi ve Kudretli Bir Allah'a İnanılmaz 125
54. İlahiyat, Allah'ından Bir Delilik, Bir Adaletsizlik, Bir Kötülük ve Gaddarlık İfriti, Alabildiğine Düşmanlık, Kin ve Nefret Dolu Bir Varlık Yapmaktadır 128
55. Her Din, Tanrısallıktan Alçakça ve Akılsızca Korkma Duygusu Vermeye Çalışır 129
56. Gerçek Din İle En Karanlık En Alçakça Hurafeler Arasında Bir Fark Yoktur 130
57. İlahiyatın Allah Hakkında Verdiği Düşüncelere Göre Allah'ı Sevmek Mümkün Değildir 131
58. Cehennemin Sürekli Ceza ve Eziyet İnancını İcat Etmekle, İlahiyatçılar, Allahlarından, Tiksinilecek ve İnsanların En Kötüsünden Daha Kötü, Ahlak Bozucu, Amaçsız ve Yalnızca Keyfi İçin Zalim Bir Zorba Yapmışlardır 132
59. İlahiyat, Açık Bir Çelişkiler Zincirinden Başka Bir Şey Değildir 134
60. Allah'ın Sözde Sanat Eserleri, İlahiyatın Yüceliği Denilen Şeyi Asla Kanıtlamaz 135
61. Allah'ın Yüceliği, Meleklerin ve Saf Ruhların Yaratılması İddiasında da Daha Çok Görülmemektedir 136
62. İlahiyat, Allah'ının Her Şeye Yeten Kudretinden Söz Eder ve Onu Hep Aciz Gösterir 137
63. Yeryüzünün Bütün Din Sistemlerine Göre, Allah'ın, Mevcutların En Maymun İştahlısı, En Makul Olmayanı, En Budalası Olması Gerekir 138
64. Kötülük Allah'tan Gelmez Demek Saçmadır 139
65. Allah'a Atfedilen Her Şeyi Bilme, Allah'ın Cezalandıracağı Suçlu İnsanlara, Tanrısallığın Gaddarlığından Şikâyet Etmeleri Hakkını Verir 140
66. İlk Günah ve Şeytan Hakkında Dini Hikâyelerin Saçmalığı 141
67. Şeytan da Dinler Gibi Rahipleri Zengin Etmek İçin İcat Edilmiştir 142
68. Allah İnsanoğlunu Hata Yapmaz Nitelikte Yaratmadıysa, Cezalandırmaya Hakkı Yoktur 143
69. Tanrının İsteği İnsan İçin Tanrısal Bir Sırdır, İnsanın Bu Sırrı İnceleme ve Bu Konuda Bir Karar Verme Hakkı Yoktur Demek Saçmadır 145
70. İyiler, Kötüler, Masumlar, Suçlular Üzerine Ayırmaksızın Bela ve Sıkıntı Düşüren Bir Varlığı Adalet ve İyilik Allahı Olarak Adlandırmak Saçmadır; Felaketlerinin Tek Nedeninin Kucağında, Felaketleriyle Avunmalarını İnsanlardan İstemek Pek Gariptir 147
71. Yasaklamaya Muktedir Olduğu Hataları Suçlayan ve Cezalandıran Bir Allah, Benliğinde Budalalıkla Zulmü Birleştirmiş Bir Delidir 149
72. İnsan İradesi Bir Ham Hayaldir 151
73. İnsan İradesinin (Tanrı Tarafından İnsana Bırakılmış İrade) Var Olmamasından, Toplumun Kötü Adamları Cezalandırmaya Hakkı Olmadığı Sonucu Çıkarılmamalıdır 155
74. İnsan İradesine Gösterilen Kanıtların Reddi 156
75. Eğer Olsaydı, Allah da Özgür ve Özerk Olmazdı; Bütün Dinlerin Yararsızlığı İşte Bundandır 158
76. Bizzat Teolojinin İlkelerine Göre, İnsan Tek Bir An Bile Özgür Değildir 159
77. Her Kötülük, Her Bozukluk, Her Günah Ancak Allah'a Atfedilebilir; Dolayısıyla Allah'ın Cezalandırma ve Ödüllendirme Hakkı Yoktur 160
78. İnsanların Yakarışları Allah'ın Yönetiminden Hoşnut Olmadıklarını Kanıtlar 161
79. Bu Dünyanın Zulüm ve Sefaletlerinin Başka Bir Âlemde (Ahrette) Onarılacağı, Boş Bir İnanç, Abes Bir Varsayımdır 163
80. İlahiyat, Ancak, Allah'ına Güçlülük Hakkı, Yani Bütün Haklara Tecavüz Hakkı Vererek ya da İnsanlara Ahmakça Bir İtaat Emrederek, Allah Tarafından İzin Verilen Kötülüğü ve Adaletsizlikleri Haklı Gösterir 164
81. İncil'de "Yehova"ya Atfedilen Sürekli Kurtarma ve İmhalar Hep Zalim ve Barbar Bir Tanrı Gerektiren Tuhaf ve Gülünç Uydurmalardır 166
82. Çocuklarını Ancak Mutsuz Etmek İçin Dünyaya Getiren Bir Kimseye, Sevecen, Cömert ve Adil Bir Baba Denilebilir mi? 167
83. İnsanların Bütün Yaşamı ve Dünyada Olup Biten Her Şey, İnsan Özgürlüğü ve Vücudu Olduğu Öne Sürülen Bir Allah'ın İyiliği ve Adaleti Aleyhinde Kanıttır 168
84. Tanrının Yaratma Gücü ya da Tanrının Lütfu Denilen Şeye Minnettar Olmamız Gerektiği Doğru Değildir 170
85. "İnsan Yaratıcı Kudretin Sevgili Çocuğudur, Allah'ın Gözdesidir, Mesaisinin Tek Amacıdır, Doğanın Kralıdır" İddiasında Bulunmak, Bir Deliliktir 172
86. İnsanla Hayvanları Karşılaştırma 174
87. Dünyada Zorbalardan Daha İğrenç Hayvan Yoktur 175
88. İnsanın Kusursuzluğunun Reddi 176
89. Doğu Masalı 178
90. Dünyada Allah'ın Nimet ve İhsanından Başka Bir Şey Görmemek ve Bu Dünyanın Özellikle İnsan İçin Yaratılmış Olduğuna İnanmak Budalalıktır 180
91. Ruh Nedir? Kimsenin Bundan Haberi Yoktur. Bu Ruh, Maddeden Başka Bir Cevherden Olsaydı, Bunların Birleştirilmesi Mümkün Olmazdı 182
92. Bir Ruhun Varlığı Saçma Bir Varsayımdır. Ölmez Bir Ruhun Varlığı Daha Saçma Bir Varsayımdır 183
93. Apaçıktır ki, İnsan Tümüyle Ölür Yani İnsanın Ölümü Tam ve Kesindir 185
94. Ruhun Maneviyatına karşı İtiraz Kabul Etmez Kanıtlar 186
95. İlahiyatçıların Hep Sığındığı Doğaüstü Nedenlerin Saçmalığı 187
96. Materyalizmin İnsan Türü İçin Onur Bozucu Olduğu Doğru Değildir 188
97. Ahret Hayatı Dini İnanışı, Ancak Halkın Saflığı Aracılığıyla Bunu Sömürenler İçin Yararlıdır 189
98. Ahret Hayatı İnanışının Avutuculuğu Gerçeğe Aykırıdır; Avutucu Olsa Bile, Bundan İnanışın Doğruluğunun Çıkarılması Gerekmez 190
99. Bütün Dini İlkeler Hep Hayalidir. Sezgi, Kökleşmiş Bir Alışkanlık Eseridir. Allah Bir Kuruntudur ve Ona Verilen Sıfatlar Birbirini Ortadan Kaldırır ve Birbirini Yıkıma Uğratırlar 192
100. Her Din, Çelişkileri Sır Aracıyla Birleştirmek İçin Hayal Edilmiş Bir Sistemden Başka Bir Şey Değildir 194
101. Özellikle Rahiplerin Çıkarı İçin İcat Edilmiş Olan Sırların Saçmalığı ve Yararsızlığı 195
102. Dünya Ölçüsünde Bir Allah'ın Dünya Ölçüsünde Bir Din Bildirmesi Gerekirdi 198
103. Dinin Gereksizliğini Kanıtlayan Şey, Anlaşılmasının Olanaksız Olmasıdır 199
104. Bütün Dinler, Çeşitli Dinlerin Taraftarlarının Birbirine Karşıt ve Tümü Aynı Ölçüde Akıldışı ve Abes İnanışlarıyla Gülünç Hale Getirilmiştir 200
105. Ünlü Bir İlahiyatçının Görüşü 201
106. Deistlerin Allahı İlahiyatçıların Allahından Ne Daha Az Çelişkilidir Ne de Daha Az Mevhumdur 202
107. Kavimler Yüzyıllar Boyu Bir Tanrısallığın Hüküm ve Kudretini Tanımıştır Demekle Allah'ın Varlığı Asla Kanıtlanamaz 204
108. Tanrıların Tümünün Kaynağı Vahşettir. Bütün Dinler Dipsiz Cehalet, Hurafe, Kan Dökücülük Abideleridir ve Yeni Dinler Yeniden Gençleşmiş Eski Deliliklerdir 205
109. Dini Geleneklerin Tümünde Ahmaklık ya da Barbarlık Ziyafeti Vardır 207
110. Bir Dini Görüş Ne Kadar Eski ve Genel Olursa, O Kadar Kuşkulu ve Güvenilmezdir 209
111. Din Konusunda Kuşkuculuk, Teolojik İlkelerin Yüzeysel ve Derin Olmayan Bir Araştırma ve İncelenmesinin Sonucudur 211
112. Vahyin Reddi 213
113. Allah'ın Bir Kez İnsanlara Görünmüş, Onlarla Konuşmuş Olduğunun Kanıtı Nerede? 214
114. Hiçbir Şey Mucizelerin Doğruluğunu Kanıtlamaz 215
115. Eğer Allah Söylemiş Olsaydı, Çeşitli Mezheplerin, Tümü Birbirinin Ardından Lanet Okuyan, Tümü Birbirini Haklı Olarak Hurafe ve Küfürle Suçlayan Mensuplarına Ayrı Ayrı Yollar Söylemiş Olması Tuhaf Olurdu 216
116. Mucizelerin Karanlığı ve Kuşkulu Kökeni 218
117. Sözde Mucizelerin Saçmalığı 219
118. Mucizelerle İlgili Karar Verme Tarzı Konusunda, Pascal'ın Görüşünün Reddi 221
119. Teolojinin Asıl İlkelerine Göre, Her Yeni Vahiy ve Tebliğ, Sahte ve Dinsiz Eser Sayılmalıdır 223
120. Şehitlerin Kanı, Mucizelerin Gerçekliği ve Hıristiyanlığın Tanrısal Kökeni Aleyhinde Tanıklık Eder 224
121. Şehitlerin Bağnazlıkları, Peygamberlerin Hep Çıkara Dayanan Çabaları, Dinin Doğruluğunu Asla Kanıtlamaz 225
122. Teoloji Allah'ından, Aklın ve Zekâ Işıklarının Bir Düşmanı Yapar 227
123. İman Akılla Uzlaştırılamaz, Birleştirilemez ve Akıl İmandan Üstündür 228
124. İmanı Aklın Yerine Koymak İsteyenlerin Şarlatanlıkları Ne Kadar Saçma ve Gülünçtür 230
125. Kendisi Hakkında En Çok Belirsiz Olduğu Söylenen Şeye, Kanıtsız Söz Üzerine İnanmak Gerektiği Nasıl İddia Edilir? 231
126. İman Yalnızca Zayıf, Bilgisiz ya da Tembel Ruhlarda Kök Salar 232
127. Yalnız Tek Bir Hak Dini Olduğunu Öğretmek Bir Saçmalıktır ve Milletlerde Bir Karışıklık Nedenidir 233
128. Ahlak ve Erdem İçin Din Hiç Gerekli Değildir 236
129. İhtiraslara Karşı Din En Zayıf Engeldir 238
130. Şeref ve Haysiyet Duygusu, İhtirasları Zapt Etmek ve Kısıtlamak İçin, Dinden Daha Sağlam ve Daha Güçlü Bir Dizgindir 239
131. Hiç Kuşku Yok; Temsil Ettiklerini Söyledikleri Allah Gibi, Çoğunlukla Zalim ve Acımasız Zorbalar Olan ve Dini Ancak Esirlerini Daha Çok Hayvanlaştırmak, Zincirleri İçinde Daha Kolay Yiyip Yutmak İçin Kullanan Hükümdarların İhtiraslarına Karşı, Din, Daha Etkili Bir Gem, Daha Etkili Bir Engel Değildir 240
132. Hükümdarların Kutsal Hukuku Denilen En Saçma, En Gülünç, En İğrenç Gaspın Kökeni... Hükümdarlara Hâkimane Öğütler 242
133. Din Politika İçin Kötüdür; Edepsiz, Kötülükçü Zorbalardan ve İğrenç ve Bedbaht Uyruktan Başka Bir Şey Meydana Getirmez 244
134. Hıristiyanlık, Her Din Gibi, En Çok Dayanağı Olduğu Zorbalığı Vaat Ederek Yayılmıştır 245
135. Dini İlkelerin Tek Hedefi, Hükümdarların Zorbalıklarını Güçlendirmek ve Milletleri Bunlara Kurban Etmektir 247
136. Kavimlere Zarar Verdiklerinde Allah'tan Başka Korkacakları Olmadığına Kralları İnandırmanın Kötülüğü Hakkında 249
137. Sofu Bir Hükümdar Bir Ülke İçin Bir Beladır 251
138. Baskı Yönetimi İçin, Dinin Himayesi, Halkın Elem ve Galeyanına Karşı Zayıf Bir Kuşatmadır. Bir Zorba, Kendi Kendine Zarar Veren ve Bir Uçurum Kenarında Uyuyan Bir Akılsızdır 253
139. Hükümdarları Korkudan, Vicdan Azabından Kurtararak Doğru Yoldan Sapmalarını, Din Kolaylaştırır 255
140. Aydın Bir Hükümdar Nedir? 256
141. Ruhban Heyetinin Üstün İhtirasları ve Cinayetleri. Ruhban Heyeti, Sözde Allahlarının ve Dinin Yardımıyladır ki, İhtiraslarını Tatmin Etmişler ve Cinayetlerini İşlemişlerdir 257
142. Rahiplerin Şarlatanlıkları 259
143. Ahlakı, Bütün Doğru Fikirleri, Bütün Doğru İnançları Bozan Dinin Meydana Getirdiği Sayısız Felaketler 260
144. Bütün Dinler Hoşgörüsüzdür, Vicdan Özgürlüğünü Kabul Etmez ve Dolayısıyla İyiliğin ve Güzelliğin Yıkıcısıdır 262
145. Bir Devlet Dininin Saldırganlığı 264
146. Din, Kan Dökücülüğü Meşrulaştırarak Acımasızlık Dizginini Gevşetir ve İlahi Amaçlar İçin Gerekli Olabileceğini Öğreterek Cinayeti Mubah Kılar 265
147. Dine Atfedilen Kötülüklerin, Ancak İnsanların İhtiraslarının Hüzün Verici Eserleri Olduğu İddiasının Reddi 267
148. Hiçbir Ahlak, Dini Görüşlerle Uzlaştırılamaz, Birleştirilemez 268
149. İncil'in Ahlakı Uygulama Yeteneğinden Yoksundur 271
150. Bir Azizler Toplumu Mümkün Değildir 272
151. İnsanın Doğası Bozuk Değildir; Bunun Tersini İddia Eden Bir Ahlak İnsan İçin Değildir 274
152. İzleyicilerinin İlahı Hazreti İsa Hakkında 276
153. Günahların Affı Dini İnancı, Rahiplerin Çıkarı İçin İcat Edilmiştir 278
154. Allah Korkusu İhtiraslara Karşı Acizdir 280
155. Cehennemin İcat Edilmesi, Kötülüğe Engel Olamayacak Ölçüde Saçmadır 281
156. Özellikle Rahiplerin Çıkarı Üzerine Kurulu Dini Ahlak ve Erdemlerin Saçmalığı Hakkında 283
157. İlahiyatçıların Öğrettiği ve Uyguladığı Biçimiyle Hıristiyan İyilikseverliği Nasıl Bir Sonuç Doğurur 285
158. Rahipler İçin Altın Madeni Olan "Günah Çıkarma" Ayini, Ahlakın Gerçek İlkelerini Yıkmıştır 289
159. Bir Allah'ı Varsaymak, Ahlaka Gerekli Değildir 291
160. Din ve Dinin Metafizik Ahlakı Kavimler İçin Kötüdür ve İnsanın Doğasına Zıttır 293
161. Dinle Siyasetin Birleşmesinin, Gerek Hükümdarlar Gerekse Kavimler İçin Ne Kadar Kötü Olduğu Hakkında 294
162. Kültler Ağır ve Milletlerin Çoğunluğu İçin Yıkımdır 296
163. Din, Ahlakı Felce Uğratır 297
164. Sofuluğun Kötü Sonuçları 299
165. Ahret Hayatını Varsaymak, İnsan İçin Ne Avutucudur Ne de Ahlaka Gereklidir 300
166. Bir Tanrıtanımaz İyi Hareket Etmek, Tavır ve Davranışlarında İyi ve Dürüst Olmak İçin, Bir Sofudan Daha Çok Nedenlere Sahiptir 302
167. Pek Çok Görüldüğü Gibi, Ateist Bir Kral, Dindar ve Çok Adi Bir Kraldan Üstündür 304
168. Felsefe Aracılığıyla Edinilen Ahlak Erdem İçin Yeterlidir 305
169. Görüşler Yaratılış Üzerinde Ender Olarak Etkili Olur 307
170. Akıl, İnsanı Din Yokluğuna ve Ateizme Sevk Eder, Çünkü Din Saçmadır ve Rahiplerin Allahı Kötü ve Korkunçtur 309
171. "Teizm"i, Yani Allahçılığı ve Sofuları Ortaya Çıkaran, Korkudur 311
172. Allah Sevilebilir mi, ya da Allah'ı Sevmeli mi, ya da Sevmemeli mi? 312
173. Allah ve Din Hakkında Her Yerde Var Olan Çeşitli ve Çelişkili Fikirler Kanıtlar ki, Allah ve Din, Hayalgücünün Ham Hayallerinden Başka Bir Şey Değildir 314
174. Her Dinin Temeli Olan Bir Allah'ın Varlığı Daha Kanıtlanmamıştır 315
175. Çıkar Duygusuyla Hareket Edenler İnanmayanlar Değil, İnançlı Geçinen Rahipler ve Her Dinden Meslektaşlarıdır 316
176. Gurur, Büyüklenme ve Kalp Bozukluğu, Allahsızlardan ve İnanmayanlardan Çok, Sofularda, Hocalarda, Hahamlarda Bulunur 318
177. Batıl Fikirlerin Ömrü Sınırlıdır ve Gerçek, Akıl ve Hakkaniyet Üzerine Kurulmayan Hiçbir Saltanat Kalıcı Değildir 321
178. İlahların Göstericileri Aklın Elçileri ve Özgürlüğünün Savunucuları Olsaydı, Ne Kadar Kudret ve Saygıya Mazhar Olurlardı 323
179. Dinin Yerine Felsefe Geçseydi, Evrende Ne Kadar Mutlu ve Büyük Devrimler Gerçekleşirdi 324
180. İnanmayanın Ölürken Tövbe Etmesi, İnanmamak Aleyhine Hiçbir Şey Kanıtlamaz 326
181. Allahsızlığın Toplumun Bütün Bağlarını Parçaladığı Doğru Değildir 328
182. Halk İçin Dinin Çok Gerekli Olduğu Hakkında Sık Sık Tekrarlanan Görüşlerin Reddi 329
183. Akıl ve Muhakemeye Dayanan Her Sistem Halka Göre Değildir 331
184. İlahiyatın Gereksizliği ve Tehlikesi. Hükümdarlara Makul Öğütler 333
185. Dinin Halk ve Hükümdarlar Üzerinde Kötü Etkileri 334
186. Tarih Bize Öğretir ki, Bütün Dinler, Milletlerin Cehaletlerinin Yardımıyla, Utanmaksızın Tanrısallık Tarafından Gönderildiklerini Söyleyen Adamlar Tarafından Tesis Edilmiştir 337
187. Eski ve Yeni Dinler, Soyut Kuruntularını ve Gülünç Ayinlerini Hep Birbirlerinden Almıştır 339
188. Teoloji Felsefeyi Hep Gerçek Yolundan Çevirmiştir 341
189. Teoloji, Dünyada ve Doğada Hiçbir Şeyi Açıklamaz ve Aydınlatmaz 342
190. İnsan Ruhunun Maneviyatını, İlahiyatın Ne Kadar Kısıtladığı ve Kültür, Akıl ve Gerçek Işıklarının İlerlemesini Ne Kadar Ertelediği Hakkında 344
191. Dinin Ne Kadar Aykırı ve Kötü Olduğu Ne Kadar Tekrar Edilse ve Kanıtlansa Azdır 347
192. Din Pandora Kutusudur ve Bu Uğursuz Kutu Açılmıştır 349

 

Kaynak: Jean Meslier (Haziran 2012) (PDF). Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali. İstanbul: Kaynak Yayınları. s. 61-349  
Telif durumu:

Bu eser, kültürel öneminden ötürü Türkiye Cumhuriyeti'nde kamuya maledilmiştir ya da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre eserin koruma süresi dolmuştur. Kanun'un 27. maddesine göre:

  • Koruma süresi eser sahibinin yaşadığı müddetçe ve ölümünden itibaren 70 yıl devam eder.
  • Sahibinin ölümünden sonra alenileşen (herkesçe bilinir duruma gelen) eserlerde koruma süresi ölüm tarihinden sonra 70 yıldır.
  • 12. maddenin birinci fıkrasındaki hallerde (sahibinin adı belirtilmeyen eserlerde) koruma süresi, eserin aleniyet tarihinden sonra 70 yıldır; meğer ki eser sahibi bu sürenin bitmesinden önce adını açıklamış bulunsun.
  • İlk eser sahibi tüzelkişi ise, koruma süresi aleniyet tarihinden itibaren 70 yıldır.