Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali/Her Din, Çelişkileri Sır Aracıyla Birleştirmek İçin Hayal Edilmiş Bir Sistemden Başka Bir Şey Değildir

Teoloji, gerçekten çelişkiler bilimi olarak adlandırılabilir. Her din birleştirilmesi mümkün olmayan fikirleri birleştirmeye yarayan hayali bir sistemden başka bir şey değildir. Alışkanlıklar ve terör yardımıyla en büyük saçmalıklarda direnilebilir; bu saçmalıklar en açık biçimde gösterilse de, yine direnilmesi mümkün olur. Dinlerin tümünün çürütülmesi kolaydır; ancak, bunların sökülmeleri, kökünden koparılıp atılmaları çok zordur. Dedikleri gibi, ikinci bir tabiat olan alışkanlığa karşı aklın hiçbir hükmü ve etkisi yoktur. Birçok zevat vardır ki, inançlarının temellerinin yıkıldığını gördükten sonra bile en açık gerçekleri çiğneyerek yine inançlarına dönerler.

Dinden bir şey anlaşılmadığından, her adımda tiksinilen saçmalıklara rastlandığından, dinde olmayacak şeylerden başka şey görülmediğinden şikâyet eder etmez, bize şöyle denir: "Dinin ileri sürdüğü gerçekleri anlayacak güçte değiliz. Akıl, yolunu kaybeder ve akıl bizi yok olmaya götürebilen, sadakatsiz bir yol göstericiden başka bir şey değildir." Gereğinden fazla bize temin olunur ki, insanların gözünde delilik olan şey, kendisince hiçbir şeyin olanaksız olmadığı bir Allah'ın gözünde, zihin açıklığıdır. Sözün kısası, ilahiyatın bize hep sunduğu, yapılan itirazları ve zorluğu bir tek kelimeyle kesip atmak için, "Bunlar sırdır, bunlar ilahi sırdır, insanın bunlara aklı ermez" diyerek işin içinden çıkmaktır.