Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali/Eski ve Yeni Dinler, Soyut Kuruntularını ve Gülünç Ayinlerini Hep Birbirlerinden Almıştır

Bu eski rahiplerin dinleri yok oldu, ya da daha doğrusu bu dinler biçim değiştirmekten başka bir şey yapmadı. Her ne kadar yeni ilahiyatçılarımız onlara sahtekâr gözüyle bakıyorlarsa da, genel toplamı artık bizim için var olmayan sistemlerinden birçok dağınık kısımları topladılar. Teolojinin başka bir tarzda yeniden giydirmekten başka bir şey yapmadığı dogmaları çağdaş dinlerimizde hâlâ aynen bulmakla kalmıyoruz; hurafeler bulaşmış dini işlerinin, Thérgie'lerinin1, büyülerinin, efsunlarının dikkat çeken artıklarını da bu dinlerde görüyoruz. Görünüşe göre Mısır'dan alınmış tuhaf fikirlerle dolu olduğunu gördüğümüz İbrani dininin peygamberlerinden, rahiplerinden, yasa yapıcılarından kalan türbeleri saygıyla ziyaret etmeleri hâlâ Hıristiyanlara emredilir. Bu şekilde, hilekârlar ya da puta tapan hayalciler tarafından düşlenen garabetler hâlâ Hıristiyanların kutsal görüşleridir.

Tarihe biraz göz atılırsa, insanların bütün dinleri arasında göze çarpıcı benzerlikler görülür. Yeryüzünün her yerinde dini fikirlerin, kavimleri, dönem dönem kederlendirdiği ve sevindirdiği görülür. Her yerde iğrenç ibadet yerlerinin, ibadet işlerinin zihinleri meşgul ettiği ve meditasyon konuları olduğu görülür. Çeşitli hurafelerin soyut hayaletlerini ve ayin biçimlerini birbirlerinden aldıkları görülür. Dinler, genellikle bunları birleştirmek, eklemek ve o anki amaçlarına uymayanları kaldırmak hakkını koruyarak, seleflerinin malzemelerini kullanmışlardır. "Mısır" dini, putatapma (sanemperestlik) ayinini bu dinden uzaklaştırmış olan Musa'nın dinine temel hizmetini görmüştür. Musa hizipçi bir Mısırlıdan başka bir şey olmamıştır. Hıristiyanlık, birleştirilmiş "Yudaizm"den (Musevilikten) başka bir şey değildir. Müslümanlık ise, Hıristiyanlıktan, Yahudilikten ve Arabistan'ın eski dininden vb. ibarettir.

1 Gökyüzü ruhları ile ilişkiler üzerine kurulu bir tür büyü.