Sağduyu Tanrısızlığın İlmihali/Deistlerin Allahı İlahiyatçıların Allahından Ne Daha Az Çelişkilidir Ne de Daha Az Mevhumdur

Deist bize bağırır: "Teolojinin korkunç ve tuhaf Allah'ına ibadetten sakınınız; benim Allah'ım sonsuz ölçüde hâkim ve iyi bir varlıktır; insanların babasıdır; hükümdarların en yumuşağıdır; dünyayı nimetleriyle dolduran odur."

Ona derim ki; bu dünyada her şeyin Allah'ınıza verdiğiniz hasletleri yalanladığını görmüyor musunuz? Bu pek sevecen babanın birçok ailesinde yalnızca mutsuzlar görmekteyim. Bu kadar adil hükümdarın ülkesinde, cinayeti muzaffer, erdemi ise perişan halde görüyorum. Övdüğünüz ve sevinç ve heyecanınızın özellikle göz önüne almak istediği iyilikler, nimetler arasında, üzerine gözlerinizi kapamakta direndiğiniz her türden birçok kötülük görmekteyim. Kendi kendisiyle çelişkili olan pek iyi Allah'ınızın, aynı el ile iyilik ve kötülük dağıttığını teslim etmek zorunda kalacaksınız; Allah'ı haklı çıkarmak için rahibin yaptığı gibi, beni, öbür dünya ülkesine (ahret âlemine) göndermek zorunda kalacaksınız... Bu durumda, ilahiyatın icat ettiği Allah'tan başka bir Allah icat ediniz. Çünkü sizin Allah'ınız, onun Allah'ı kadar çelişkilidir. Bir iyi Allah ki, kötülüğü yapar, ya da kötülüğün yapılmasına izin verir; bir Allah ki, adaletle doludur ve ülkesinde suçsuzluk çoğu kez yenilmiş bulunur; mükemmel bir hüda ki, eksik ve sefil eserlerden başka eserler yapmaz; böyle bir Allah ve hal ve hareketleri, cisimleşme (Incarnation, yani Allah'ın insan suretinde görünmesi) kadar büyük sırlar değil midir?

Âlemlerin yaratıcısı Allah'ın insana dönüşerek, üzerinde bulunan haçla Asya'nın bir köşesinde öldüğü kendilerine telkin edilen vatandaşlarımız adına kızardığınızı söylüyorsunuz. Ekanimi selâsenin niteliğini ve tanımlanmayan sırrını pek saçma buluyorsunuz. Ekmeğe dönüşen, her gün bin muhtelif yerde kendisini yediren bir Allah'tan çok, size hiçbir şey gülünç görünmüyor. Pekâlâ! Bütün bu sırlar akıl için, intikamcı olan ve insani işleri ödüllendiren bir Allah'tan daha aykırı mıdır? Sizce, insan özgür müdür? Yoksa değil midir? Her iki seçenekte de adaletten, doğruluktan kendisinde bir eser varsa, Allah'ınız, insanı ne cezalandırabilir, ne de ödüllendirebilir. Eğer insan özgürse, eylem ve harekette bulunmakta ya da bulunmamakta özgür yapan, özerk yapan Allahtır, bundan dolayı, insanın işlerinin başlangıç nedeni Allah'tır. Günahlarından dolayı insanı Allah cezalandırdığında, uygulamasında kendisini özgür kıldığı şeyi yaptığından dolayı insanı cezalandırmış olur. Eğer insan yaptığından başka türlüsünü yapmakta serbest değilse, yapmaktan kendisini alıkoyamadığı yanlışlıklarından dolayı insanı cezalandırmakla, Allah, varlıkların en haksızı olmaz mı? Birçok kimse, dünyanın bütün dinlerinin dolu olduğu ayrıntılı abeslerden gerçekten şaşkınlık içindedirler. Ancak bu saçmalıkların çıktığı kaynağa inecek cesarette değildirler. Görmüyorlar ki, çelişkiler, gariplikler, birbirine karşı niteliklerle dolu bir Allah, insanların hayalgücünü ısıtarak ve verimli kılarak bir dizi ham hayalden başka bir şey asla geliştirmemiştir.