Divan edebiyatı
Ayrıca bakınız: Şablon:Divan edebiyatı
Ayrıca bakınız: Osmanlı tarihi belgeleri
DİVAN EDEBİYATINDA NAZIM ŞEKİLLERİ
değiştirBeyitlerden Oluşan Nazım Şekilleri:
değiştirKasîde | Gazel | Müstezâd | Kıt'a | Nazım |
---|
Bendlerden Oluşan Nazım Şekilleri:
değiştirRubâ'î | Dü-beyt | Tuyuğ | Müselles | Murabba | Şarkı | Muhammes | Tahmîs | Taştîr | Terbî/Taştîr | Tardiye | Müseddes |
Tesdîs | Müsebba' | Terkîb-bend | Tesbî | Müsemmen | Tesmîn | Mütessâ' | Tetsî' | Mu'aşşer | Ta'şir | Tercî-bend |
DİVAN EDEBİYATI TÜRLERİ
değiştirDİVAN EDEBİYATININ TARİHÎ DÖNEMLERİ
değiştirXIV. Yüzyıl
değiştirOrta Asya Sahası | Azeri Sahası | Anadolu Sahası |
---|---|---|
Rabgûzi | Hasanoğlu | Gülşehrî |
Mahmud bin Ali | Ahmed bin Veys | Âşık Paşa |
İslâm | Seyyid Nesimi | Hoca Mes'ud |
Kutb | Şeyhoğlu Mustafa | |
Harezmî | Eflâkî | |
Seyf-i Serâyî | Ahmedî |
Mesneviler:
değiştir- Mehmed, (1398), Tuhfe-nâme. (I. Bayezid'in oğlu Emir Süleyman'a sunulmuştur. 8000 üzerinde beyitlik mesnevi, Ferruh ile Hüma arasındaki aşk hikayesini konu edinir, okuyucuya öğüt vererek İslâm ahlâkını aktarır.
- Tutmacı, (?), Gül ü Hüsrev. Ferîdüddin Attar'ın Hüsrev-nâme eserinin kısaltılarak yapılmış tercümesi.
- Varaka ve Gülşah
- Ladikli Mehmed bin Âşık Süleyman, (1398) Keşfu'l-Me'âni.
- Kadı Mustafa Darir, Kıssa-i Yusuf.
- Kemaloğlu İsmail, (1387) Ferah-nâme. (3030 beyit, masal unsurları barındıran ve nasihat etme kaygısı ağır basan bir macera hikâyesi)
- Elvan Çelebi, (1358-1359) Menâkıbu'l-Kudsiyye Fî Menâsıbi'l-Ünsiyye (2083 beyitlik bir menâkıb-nâme)
Düzyazılar:
değiştir- Kul Mes'ud, Kelile ve Dimne. (çeviri)
- Erzurumlu Kadı Mustafa, Darir, Fütûhu’ş-Şam, (3 cilt) Siyer-i Nebi (6 ) ve 100 Hadis. (çeviriler)
- Anonim, Cevâhirü’l-Esdâf (Kur'an tercümesi)
- İshak bin Muhtar, Edviye-i Müfrede (tıp tarihi)
- Celalüddin Hızır, Müntahâb-ı Şifa
- Hamzavî, Hamza-nâme ve İskender-nâme
- Battal-nâme
- Dânişmend-nâme
XV. Yüzyıl
değiştirÇağatay Sahası | Azeri Sahası | Anadolu Sahası | |||
---|---|---|---|---|---|
Emîrî | Habîbî | Ahmed-i Dâî | Sarıca Kemal | Adnî | Nişancı Mehmed Paşa |
Sekkaki | Şeyhî | Melîhî | Şehzâde Korkud | İvâz Paşazâde Atayî | |
Mirza Haydar | Ahmed Paşa | Mesîhî | Cem Sultan | Cemâlî | |
Lutfî | Necâtî | Ümmî Kemâl | Adlî (II. Bayezid) | ||
Ali Şîr Nevâyî | Avnî (II. Mehmed) | Eşrefoğlu Rûmî | Nizâmî |
Mesneviler:
değiştir- Şeyhî, Hüsrev ü Şirin
- Hamdullah Hamdi, Leylâ vü Mecnûn
- Süleyman Çelebi, Vesiletü'n-Necat
- Yazıcıoğlu Mehmed, Muhammediye
- Şeyh Elvân-ı Şîrâzî, Gülşen-i Râz, (On beş soru ve on beş cevaptan ibaret on beş bölümlük tasavvuf izlekli eser)
- Dede Ömer Rûşenî,
- Ney-nâme. (Mesnevi'deki “ney" sözünden etkilenerek yazılmıştır.)
- Miskin-nâme (Tasavvufî öğütler veren ve dervişliğin faziletlerini anlatan didaktik bir eser)
- Çoban-nâme (Mesnevi'deki Musa ile Çoban Hikâyesi’nin genişletilmiş manzum çevirisi
- İbrahim Gülşenî, Ma'nevi. (Mesnevi'ye kırk bin beyitlik Farsça bir nazire)
- İbrahim Tennurî, Gülzâr-ı Ma'nevi / Gülzâr-ı Şerif. (İslam ibadetlerinin özünü ayet ve hadislerle açıklayan bir eserdir)
- Abdülvâsı Çelebi, Halil-nâme / Dâstân-ı İbrahim Nebi (İbrahim kıssası)
- Akşemseddinoğlu Hamdullah Hamdi; (Hamse sahibi ilk mesnevici)
- Hamse'nin içindeki mesneviler:
- Yusuf u Züleyha,
- Leylâ vü Mecnûn,
- Mevlid,
- Kıyâfet-nâme,
- Tuhfetü'l-Uşşâk (küçük bir aşk hikayesi)
- Hamse'nin içindeki mesneviler:
- Hatiboğlu,
- Bahrü'l-Hakâyık, (Makalât'ın manzum çevirisi)
- Letâif-nâme, (Arapça mensur bir Sure-i Mülk tefsirinin Arapçadan Türkçeye manzum çevirisi)
- Ferahnâme. (mev'ize ve nasihat türünde bir eser)
- Ahmed Rıdvan, Hamse;
- Hamse'nin içindeki mesneviler:
- Hüsrev ü Şirin,
- Leylâ vü Mecnûn,
- İskender-nâme,
- Seb’a-yı Seyyâre,
- Mahzenü’l-Esrâr.
- Hamse'nin içindeki mesneviler:
- Ahmed Rıdvan, Hamse;
- Hamse'nin içindeki mesneviler:
- Leylâ vü Mecnûn,
- Yusuf u Zeliha,
- Hüsn ü Nigâr,
- Süheyl ü Nevbahâr,
- Vâmık u Azrâ.
- Hamse'nin içindeki mesneviler:
- Revânî, İşret-nâme.
- Tâcîzâde Ca’fer Çelebi, Heves-nâme. (Fatih dönemini ve Fatih dönemi İstanbul'unu anlatan bir eser)
Diğer Eserler:
değiştir- Sinan Paşa,
- Tazarruat ,
- Tezkiretü'l-Evliyâ,
- Nasihat-nâme / Maarif-nâme
- Mercimek Ahmed, Kabus-nâme (çeviri)
- Yazıcıoğlu Ahmed-i Bican, Envârü'l-Âşıkîn ( Muhammediye ile aynı konuları içeren bir eser)
- Uzun Firdevsî, Sûleymannâme.
- Ebu'l-Hayr Rûmî, Saltuk-nâme.
- Yazıcıoğlu Ali, Târîh-i Âli Selçûk / Selçuknâme
- Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman
- Neşrî, Cihân-nümâ.
- Ali Şîr Nevâyî, Mecâlisü'n-Nefâis.
XVI. Yüzyıl
değiştirÇağatay Sahası | Azeri Sahası | Osmanlı sahası | |||
---|---|---|---|---|---|
Babür Şah | Hatâyî (Şah İsmail) | Zâtî | Nev'i | Kemâl Paşazâde | Bâkî |
Fuzûlî | Hayâlî | Bağdatlı Rûhî | Muhibbî | Lâmi'î Çelebi |
Mesneviler:
değiştir- Fuzûlî,
- Leylâ vü Mecnûn,
- Beng ü Bâde, (esrar ile şarap arasındaki konuşma ve tartışmalardan oluşan alegorik (sembolik) bir münazarayı anlatır.)
- Sâkî-nâme/Heft Cam, (Farsça. Rind kavramını ve imgelerini anlatan eser)
- Zâtî,
- Taşlıcalı Yahya,
- Hamse,
- Gencîne-i Râz,
- Kitâb-ı Usûl,
- Gûlşen-i Envâr,
- Yusuf u Züleyha,
- Şâh u Gedâ. (İstanbul'da geçen telif bir öykü)
- Hamse,
- Fazlî,
- Şemsî, Deh-Mürg.
- Halveti, Gülşen-i Tevhid
- Şâhidî, Gülşen-i Tevhid ve Gülşen-i Esrâr.
Diğer Eserler:
değiştir- Hâkanî Mehmed Efendi, Hilye.
- Şâhidî, Tuhfe-i Şahidî (Farsça-Türkçe sözlük)
- Bitlisli Şükrü, Selim-nâme.
- Arifî, Şeh-nâme.
- Murâdî, Fetih-nâme-i Kal'a-i Nova.
- İshak Çelebi, Selim-nâme
- Senâyî, Süleymannâme.
- Babür Şah, Babür-nâme.
- Sehi Bey, Heşt Bihişt.
- Latifî, Tezkiretü'ş-Şu’arâ.
- Bağdatlı Ahdi, Gülşen-i Şu'arâ.
- Âşık Çelebi, Meşâ’irü'ş-Şu’arâ ve Bursa Şehrengîz.
- Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü'ş-Şu'arâ ve Ahlâk-ı Alâ'i.
- Beyani, Tezkiretü’ş-Şu'arâ.
- Şakâyıku'n-Nu'maniyye.
- İbn Kemal, Câmi'ü'n-Nesâih.
- Hoca Saadettin Efendi, Tâcü't-Tevârih.
- Gelibolulu Ali, Künhü'l-Ahbâr.
- Fuzûli'nin Mektupları:
XVII. Yüzyıl
değiştirÇağatay Sahası | Azeri Sahası | Osmanlı sahası | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ebulgazi Bahadır Han | Tebrizli Saib | Nefi | Şeyhülislam Yahya | Nâ'li | Neşâti | Fehîm | Nâbi |
Mesneviler:
değiştir- Nev’izâde Atâyî,
- Hamse;
- Nefhatü'l-Ezhâr,
- Sohbetü'l-Ebkâr,
- Sâkî-nâme,
- Heft-Han,
- Hilyetü'l-Efkâr.
- Hamse;
- Ganîzâde Nâdiri, Mi'raciye ve Şeh-nâme.
- Kafzâde Fâizî, Saki-nâme ve Leylâ ve Mecnûn.
- Beyânî Şâh u Derviş.
- Vecdi, Hilye.
- Neşâtî, Hilye.
- Cevrî, Hilye.
Diğer Eserler
değiştir- Güftî, Zafer-nâme.
- Sâbit, Zafer-nâme.
- Neşâtî, Edirne Şehrengiz.
- Tâbî, İstanbul Şehrengiz.
- Gûftî, Hasb-ı Hâl.
- Riyâzî, Riyâzü'ş-Şu’arâ.
- Katzâde Fâizi, Zübdetu'I-Eş'âr.
- Nev’îzâde Atâyî, Hadâiku'l-Hakâyık fi Tekmileti'ş-Şakâyık.
- Evliya Çelebi, Seyahat-nâme.
- Kâtip Çelebi,
- Keşfû’z-Zünûn,
- Cihan-nûmâ,
- Takvimü’t Tevârih,
- Tuhfetü'I-Kibâr,
- Düstûrü'l-Amel,
- Mîzânü'l-Hak.
- Peçevi Tarihi.
- Naîma Tarihi.
- Koçi Bey Risalesi.
- Veysî,
- Hâb-nâme,
- Şahâdet-nâme.
- Dürretü't-Tâc.
- Nergisî,
- Hamse.
- Nihalistan,
- İksir-i Saadet,
- Meşâku'l-Uşşâk.
- Hamse.
XVIII. Yüzyıl
değiştirDönem Şairleri:
değiştirEserler:
değiştir- Sâlim Tezkiresi
- Bursalı İsmail Beliğ, Güldeste-i Riyaz-ı İrfan.
- Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi-i Fuzelâ.
- Esrar Dede Tezkiresi.
- Vehbî, Sûr-nâme.
- Osmanzâde Tâib, Münşeat.
- Sadi Çelebi, Münşeat.
- Naîmâ Tarihi.
- Âsım Tarihi.
- Müstakimzâde Sadeddin, Devhatü'l-Meşâyih.
- Esrar Dede Tezkiresi (Tezkire-i Şu'arâ-yı Mevleviyye)
XIX. Yüzyıl
değiştirDönem Şairleri:
değiştirBu bir anlam ayrımı sayfasıdır; benzer başlıklı maddeleri listeler. Eğer bir Vikikaynak bağlantısından bu sayfaya eriştiyseniz, lütfen kullandığınız bağlantıyı doğru sayfaya yönlendirin. |