Vikikaynak tartışma:Seçkin metinler

Genel sorular ve iyileştirmeler

@Ahmet Turhan ve Justinianus, o kadar çok emek isteyen iş vardı ki bu zamana kadar sarktı. Yine de bayağı yol kat ettik. Şimdi seçkin metinlerin girmesi için burası özelinde birkaç soru etrafında birkaç kriter belirlememiz gerek.

Vikveri bağlantısı kurulmuş biz dâhil 8 VK projesi var.

• Bengalce: bu projede 6 adet seçkin metin bulunuyor. SM adayı iki eser var ve ikisi de 2018'de aday olmuş.
• İngilizce: adaylığı kabul olan da olmayan burada.
• İspanyolca: 10 adet seçkin metinleri var. 2012'de bir ivme yakalamışlar, sonrasında atıl kalmış gibi duruyor.
• Fransızca: (Doğrulanmış metinleri topladığını düşünüyorum ancak emin olamadım, ayrıca bakacağım.)
• Korece:Ayda bir kez seçildiğini belirtmişler ancak bağlantı kurdukları adaylık sayfası bile açılmamış.
• Portekizce:adaylık sayfası hayalet kasabaya dönmüş.
• Vietnamca: Yavaş yavaş ilerliyor gibi geldi. 2019'da başlamışlar ve 16 seçkin metinleri var. 12'si 2019'da seçilmiş.
• Çince: 2019'da altyapı hazırlamışlar ama etkinleştirmemişler gibi duruyor.

Anasayfalarında seçkin/seçilmiş vb. adlarla metin koyanlar ama SM projesi olmayanlar da var.

• Portekizce: şuradaki havuzu kullanıyor gibiler.
• Almanca: şurada doğrulanmış istinsahlardan seçiyor. Yer yer bot yapıyor yer yer elle yapılıyor.
• İtalyanca: Almancaya benzer şekilde doğrulanmış istinsahlardan birkaç kişi seçim yapıyor ayrıca aday da gösterilebiliyor.
• Azerice: Vikipedi benzeri bir şablonun içerisinde anasayfalarına taşıyorlar ancak ilgili eserin seçiminin nasıl yapıldığına dair kayıtları bulamadım.

örnekleri çoğaltmak mümkün. Açıkçası İngilizce dışında hiçbir proje yürütememiş. Bizde nasıl yürüyeceğini kestiremiyorum. Yine de şöyle gitmek gerek: velev ki seçkin metinler gelsin ilk şartı istinsah edilmeli ikinci şartı da bu istinsahın doğrulanmış olması olacaktır. Bu, aslında Vikikaynak'ın başvuru kaynağı olarak güvenirliliğini sağlayan iki ayak olunca bunların eksikliğinde metin seçimi yapılamaz, buraya kadar tamam.

topluluk portaline zaman zaman elime geçen matbu eserleri koydum üstüne daha fazla istinsah edilebilecek eser bulunan kaynakları da koydum. Öylece kaldı gitti. Şimdi sevgili Turhan, seçkin metinlerin gelmesine çok isteklisiniz, anlayabiliyorum ama Halep oradaysa arşın burada. İstinsah edilmiş eser sayımız kaç, bunların doğrulanmışları kaç? Bakın seçkin metin projesine hiç başlamamış Almanca, 281.683 sayfa istinsah etmiş ve 227.028 tanesini doğrulamış. SM olayı sonradan sönen İspanyolca, 107.159 sayfa istinsah emiş ve 36.061 sayfasını doğrulamış. Bengalce, 710.537 sayfa istinsah etmiş ve bunların da 13.596 sayfasını doğrulamış. kaynak Bizde durum nedir? 1734 sayfa istinsah edilmiş ve 802 sayfası doğrulanmış. (Not: 769 sayfası tek esere ait: Dizin:Ebedi Şefimiz Atatürk ün İstanbul ve Ankaradaki Cenaze Töreni Albümü.pdf ) Yani SM'ye ne çıkaracağız sorusu bir yana, aday olduğunda kaç kişi oy verecek sorusu bir yana. Şahsi kanım SM'nin bu projenin etkinliğine göre fazla iddialı ve muhtemelen İspanyolca ya da Bengalce arasında bir geleceği olacağı yönünde. Daha ayakları yere basan bir öneri olarak anasayfaya koyacağımız eserleri bir havuzda toplamak oluyor gibi. Ee, şimdi aynı soru ortaya çıkıyor, ne kadar sayfa istinsah edilmiş, ne kadarı doğrulanmış da o havuza konabilecek?

SM ya da anasayfaya konacak seçmece metinler için yapmamız gereken şey politika ya da kılavuz hazırlamaktan çok eser aktarmak olmalı, naçizane düşüncem budur. --Satırdan Kahraman (mesaj) 15.13, 13 Ekim 2020 (UTC)

• @Satirdan kahraman, bu titiz çalışmanız için öncelikle teşekkür ederek sözlerime başlayayım. Seçkin metinler esasen ana sayfada görünmekle birlikte, Vikiprojelerin öne çıkan, kayda değer eserleri olarak kabul ediliyor. Zira Vikipedi'den de aşina olunacağı üzere seçim sürecinde oldukça ince elenip sık dokunulan ve birçok ayrıntıya dikkat edilen bir konuydu. Oradaki kadar ciddi olmamakla birlikte, burada da bir seçim kriteri elbette olacaktır. Fakat burada şöyle bir mesele var; eserler üzerinde Vikipedi'den farklı olarak kullanıcı müdahalesi olmayacağından, yani eserin aslına sadık kalınacağından, burada bir metne "seçkin" statüsü verirken aslında eserin kendisine bu statüyü veriyor olacağız. Bununla birlikte eserin aslına sadık kalınarak, sayfaları biçeme uygun hazırlamak ve istinsah etmek, ardından bu sayfaları doğrulamak da yine kullanıcının öznel bir katkı sunmadan gerçekleştireceği şeyler. Dolayısıyla seçkin metin hazırlamak aslında görece kolay denebilir. Zira sayfaları düzenleyip istinsah ederek, ardından da doğrulayarak seçkin metni hazırlamış olacağız. Bu nedenle, seçkin metin işi aslında Vikikaynak için ciddi bir külfet oluşturacak bir iş değil kanaatimce.

Sunduğunuz istatistiklere bakıldığında Türkçe Vikikaynak olarak oldukça geride kaldığımızı söylemek mümkün. Fakat şu da bir gerçek ki, istinsah eklentisini Vikikaynak'a kazandıralı henüz birkaç ay oldu. Bu süreçte birçok metin başta siz olmak üzere birçok kullanıcımız tarafından buraya kazandırıldı. Elbette ulaştığımız rakamların iyi olduğunu söyleyemem, fakat yeni başlanan bir uygulamada şimdilik gayet iyi yol aldığımızı düşünüyorum. Zamanla buradaki eserler biriktikçe diğer dillerdeki rakamlara yaklaşabileceğimizi düşünüyorum. Belki şimdi biraz erken olabilir, fakat zamanla bunu başarabiliriz.

Benim asıl çekincem ise, bu süreçte aktif olarak bu çalışmalara katılabilecek kullanıcı sayısı. Eğri oturalım, doğru konuşalım; son dönemlerde sizin haricinizde burada düzenli olarak katkı sağlayan bir kullanıcı olmadı. Elbette kimseyi suçlamıyorum, çeşitli nedenlerden dolayı herkes Vikikaynak'a istediği kadar zaman ayıramıyor olabilir. Bunu anlıyor ve saygı duyuyorum. Lâkin hepimizin bildiği üzere, Türkçe Vikiprojeler içerisinde en çok ilgi çeken ve vakit ayrılan yer Vikipedi. Diğer kardeş projeler ise maalesef çok ziyaret edilmiyor. Hâl bu iken, zaten katılımın fazla olmadığı bir Vikiproje olarak, daimi ilgi ve katılım bekleyen bir çalışmayı ne kadar zaman boyunca ve ne kadar etkin sürdürebiliriz bilemiyorum.

Bununla birlikte, seçkin metin uygulaması yürürlüğe girmese dahi, istinsah çalışması tamamlanmış ve bütünüyle doğrulanmış metinleri haftalık ya da aylık periyotlarla ana sayfaya çıkarabiliriz. Üstelik Vikikaynak'ın resmî sosyal medya hesaplarını da aktif bir şekilde işletebilirsek buraya daha çok katılımcı çekebileceğimizi düşünüyorum. Fakat buradaki asıl önceliğimiz de politikalarımızı tamamıyla elden geçirmek olmalı. Altyapıyı tamamıyla oturttuktan sonra üstüne kat çıkarsak çok daha verimli bir şekilde işleyişi sürdürebileceğimizi düşünüyorum. Esenlikler dilerim. --justinianus 20.03, 13 Ekim 2020 (UTC)

Aslında izninizle hepsini toparlayarak şöyle bir öneri koyayım ortaya: seçkin metinler olarak bir süreç başlatalım ancak adaylık sürecini daha sonraki zamanlara bırakalım. Öncesinde doğrulanmış eserleri topladığımız bir havuz yapalım. Böylece doğrulamalar için de teşvik yaratmış oluruz. şöyle bir sunum yaptım aslında nasıl görüneceğine dair. İlgili seçkin içerik kutusu da burada--Satırdan Kahraman (mesaj) 10.29, 14 Ekim 2020 (UTC)

• Valla bu ara vaktim var ve bu süreçte bir seçkin metin hazırlamak/yazmak istiyorum ama durum epey bi karışık olduğu için hiç başlayamıyorum. Ne yapalım şimdi son aşamada? @Satirdan kahraman @Justinianus -- Ahmet Turhan ★ (mesaj) 18.55, 6 Ocak 2021 (UTC)

o zaman çok basit tutalım sevgili @Ahmet Turhan. İstinsah edilip doğrulanmış eserler ile düzgün kaynaklandırılmış istinsahsız eserleri bir arada toplayıp ana sayfaya koyalım. Oylama şart olmamalı şu aşamada, fikir birliği ile yürütürüz. Burada ayrıca önerim bir aylık sürenin çok olacağından haftalık yenilemek. Bir de sayfa alt sınırı olmamalı. Vikikaynak:Seçkin metinler/Seçkin metin havuzu Satırdan Kahraman (mesaj) 19.38, 6 Ocak 2021 (UTC)

Anladım da, o seçkin metin olmaz ki, istinsahlı metinler olur. İkisini ayırt etmemiz gerek bence. Yine sayfaya koyalım, üzerinde çalışalım falan ama o metinleri Yardım tartışma:İstinsah/İstinsah metin havuzu sayfasında göstermeliyiz. Seçkin metin istinsahı da içine alan daha geniş bir konu çünkü. Kullanıcı sayfamda yer alan metinlerden istinsaha uyan metinler var mı ayrıca, bakar mısın? Zira ben tam istinsah olayını kavrayamadım sanırım, çünkü birebir taranmış metin kopyaları yok orada listelediğin maddelerde. Kafam karışık yani, bi açıklama gerekebilir benim için @Satirdan kahraman -- Ahmet Turhan ★ (mesaj) 20.05, 6 Ocak 2021 (UTC)

Vikikaynak bir kütüphane ve kütüphaneler güvenilirliklerini nasıl sağlarlar, eseri bize olduğu gibi sunarak. Yani bir kütüphane katalogu alsak elimize ve bir eser görsek gidip kütüphaneden fiziksel kopyasını isteyebiliriz. İşte bu projenin temel amacı da ne eksik ne fazla bu. Birtakım kaynakları olduğu gibi sunabilmek. Biz de bunu farklı yollardan yapabiliriz. Şimdi Kitâb-ı Dedem Korkut Alâ Lisan-ı Tâife-i Oğuzân/Basat depe gözi öldürdiği toyı beyân eder bu örneği ele alalım. Böylesi bir kitabın içeriğinin ayniyle aktarıldığını nasıl doğrulayabiliriz, bunun bir yolu özgün içeriği de yazı ile beraber koymak. Ana ad alanında içeriği girdik ve sayfa ad alanına gidiyoruz. İşte karşımızda birebir fiziksel kopya. Yani talep eden kullanıcıya bir kütüphane olarak eseri sunabildik. Buna da istinsah etmek diyoruz: bilgisayar ortamına taranmış fiziksel kopyayı viki diline dönüştürmek.

O Eski Hücreye Benzer Ki bu maddenin bir güvenirliği yok çünkü ne kaynak sunulmuş ne de fiziksel kopyasının görünütüsü var. Fatih Kanunnâmesi'ne bakalım. Kaynak verilmiş mi, bir kitap kaynağı görünüyor. O zaman araştıralım, burada, burada ve buradagörüyoruz ki bu kitaba hakemli bir dergide yayımlanan birkaç makalede atıf yapılmış, demek ki kaynak da güvenilir. Gemilerde Talim Var, güvenilir çünkü sağ tarafta farklı zamanlarda okunmuş kayıtları var. Yine de düzgün kaynaklandırılmış denemez çünkü bazı bağlantılar zamanla ölmüş. Bu konuda TRT Dinle gibi kaynaklar eklenebilir mesela. Haydar'ın Evladını Kim Can u Dilden Medheder kaynaksız çünkü turkuler.com bu tip bir içerik için güvenilir kaynak sayılmaz.

İşte seçkin metin bu yüzden içeriği güvenilir bir kaynaktan doğrudan aktardığından emin olabileceğimiz metinlerdir, istinsah da bir doğrulama yolu olduğu için doğrulanabilir kaynaklı metinlerin hemen yanında durur.

@Ahmet Turhan Satırdan Kahraman (mesaj) 21.23, 6 Ocak 2021 (UTC)

Evet, daha iyi anlayabildim teşekkür ederim. Ancak seçkin metinlerin sadece doğrulanmış metinler olarak ortaya konulması biraz eksik olabilir, ondan bahsettim. Örneğin kriterler arasında istinsah için "eserin birden fazla kullanıcı tarafından gözden geçirilmiş olması" da bir ön koşul aslında. Aktif olarak gözden geçiren kullanıcı sayısının biraz daha fazla olması gerekiyor sanırım, en azından SM seçimi için bu önemli. İkinci olarak metnin biçem kılavuzuna göre hazırlanmış olduğunun kontrolü gerekir, kriter "tüm uygulanabilir yönergelere (isteğe bağlı olanlar da dahil) uymalıdır." şeklinde. İstinsah edilmiş metinlerde bu sorun devam edebilir, yani birebir kopyası değil de atıyorum orijinal metinde olabilecek yanlışları düzeltilmiş, başlıkların yeri kaydırılmış veya noktalamalar değiştirilmiş vb olabilir, bunların olmaması lazım. Ya da hangi telif hakları kapsamında yayınlandığı ile ilgili şablonun maddenin el altında olması gibi şeyler. SM için bu kritere de bakmamız gerektiğini belirtiyorum. İstinsah en önemlisi evet, ama bu ayrıntılar da bir metni SM yapma yolunda incelenmeli, sadece istinsaha bakarak SM seçmemeliyiz. -- Ahmet Turhan ★ (mesaj) 07.52, 7 Ocak 2021 (UTC)

Çok güzel ifade etmişsiniz, emeğinize sağlık. Doğrulanabilirlik, telif hakkının kesin biçimde belirtilmesi ve biçeme uygunluk, bu kadar. Satırdan Kahraman (mesaj) 13.23, 7 Ocak 2021 (UTC)

Burada alınması gereken bir kararın seçkin içeriği hangi tür metinlerden seçeceğiz olmalı. Kendi fikrim sadece istinsah edilmiş içerik olması yönünde. Hem doğrulanabilirlik sorun olmuyor hem de Vikikaynak'ın gerek teknik gerekse de içerik olarak en güzide örneklerini sunabiliyoruz. Satırdan Kahraman (mesaj) 13.32, 7 Ocak 2021 (UTC)

• Genel olarak seçkin metin projesinin Vikikaynak'taki varlığıyla ilgili çekincelerim olmakla birlikte, uygulamaya koymamız hâlinde "yalnızca doğrulanmış" istinsah çalışmalarıyla sınırlı kalınmaması gerektiği düşüncesine katılıyorum. "Seçkin" metin seçeceksek en azından aday gösterenden farklı üç kişinin onayını alan bir madde olmalı ki Vikikaynak'ın en başarılı işlerinden biri olduğuna dair elimizde yeterince güçlü doneler olabilsin. Ama yine de şunu söylemeliyim ki, bu projenin varlığıyla ilgili çekincelerim, şu an için kendi adıma daha önemli bir konumda. Şu anki durumun projenin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için uygun olmadığını düşünüyorum, bu nedenle projeyi şimdilik uygulamaya koymama taraftarıyım. Ancak aksi kanaat hasıl olursa da elimden geleni yapmaya çalışacağım. --justinianus | mesaj 17.59, 7 Ocak 2021 (UTC)

@Justinianus SM projesinin yürürlüğe girmesi adına ne gibi eksiklikler olduğunu düşünüyorsunuz? Bu işi biraz ileri seviyeye taşıma konusunda elimden gelen emeği yapmaya hazırım. Vikikaynak'ın seviyesinin gelişmesi, kalitesinin artması ve buna paralel olarak tanınırlığının ve kendisine duyulan güvenin artması adına SM büyük bir adım olacaktır. "Bak bu metin Vikikaynak'ın en iyi metinlerinden" diyebileceğimiz örnek metinlere ihtiyacımız var. Bunun için doğrulama, telif, noktalama vb kriterleri ortaya koymalıyız. Mesela baksanıza şu madde girişine, orijinaliyle aynı görsele ve yazım stiline sahip. Bu gibi detaylar en iyileri arasında yapıyor metinleri. SM kriterleri bence bunun için var. Neler yapabiliriz bence bunu konuşalım. -- Ahmet Turhan ★ (mesaj) 09.22, 8 Ocak 2021 (UTC)

eksik politikalar, yarısı çevrilmemiş yardım sayfaları vb. seçkin metin sistem olarak altyapının tammalandığı bir zamana kalmalı bence de. Yine de bir havuz içinden ana sayfaya metin çıkarmak konusunda ne düşünüyorsunuz? Satırdan Kahraman (mesaj) 12.45, 8 Ocak 2021 (UTC)

• @Ahmet Turhan, Vikikaynak'ın en temel eksikliği aktif kullanıcı azlığı. Yukarıda da ifade ettim, bir avuç kullanıcı haricinde düzenli katkı sağlayan bir gruba sahip değiliz. Aktif diyebileceğimiz kullanıcılar ise bazen dönemsel olarak etkin olmayabiliyorlar. Onun için öncelikle aktif bir kullanıcı grubuna ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. Siz seçkin madde sisteminin kullanıcı çekmeye katkısı olacağını düşünüyor olabilirsiniz. Ama ben naçizane önce bir topluluk oluşturmamızı ve ardından bu işe girişmemiz gerektiğini düşünüyorum. Bunun için de evvela altyapıyı oturtmalı ve ardından zengin bir içerik havuzu oluşturmalıyız. Aktif kullanıcıların varlığı, bu işleri de hızlandırmak için oldukça önemli. Sonrasında da rahatlıkla seçkin çalışmalar üzerine odaklanabiliriz. --justinianus | mesaj 13.12, 8 Ocak 2021 (UTC)

Nitelikli içerikler yayınladığımız zaman internet ortamında atıf alınan bir konuma gireceğiz, onu demek istiyorum. Sitelerde Vikikaynak alıntılandığı zaman bu durum ileriki kullanıcılara dair doğal bir haber gönderme yolu olacaktır zaten. Bizi çalışmamızdan men etmemeli veya beklemeye aldırmamalı bu durum, aksine sizin söylediğiniz durumun (kullanıcı artışı vb.) gerçekleşmesi için teşvik etmeli. Çünkü Vikikaynak'ın niteliği artıyor her şekilde. Dediğiniz "üç kişinin onayını alma" kriteri gibi geçici ifadeler eklenebilir hatta. Ancak ana amaç belli bir yere gelmek ve katkıyı bu şekilde niteliklileştirmek olmalı bence @Justinianus. -- Ahmet Turhan ★ (mesaj) 13.20, 8 Ocak 2021 (UTC)

@Ahmet Turhan, sanıyorum bu konuda farklı düşüncelere sahibiz. Vikikaynak'ın farklı platformlarda atıf alır hale gelmesi için seçkin metin sisteminin gerekli olduğunu düşünmüyorum. Şu anki halde bile Vikikaynak atıf alabilir. Önemli olan o atıf alabilecek maddelere sahip olmak. Ana amaç konusunda hemfikiriz, ben de aynı şekilde olması gerektiğini düşünüyorum ama öncelikle üzerine bina inşa edeceğimiz temelin sağlam olmasını ve kullanıcı sayısının artmasını temenni ediyorum. Seçkin metinleri bu temelin üzerine getirirsek daha efektif olacağını düşünüyorum. Sizin düşüncenize ise saygı duyuyorum ve haklılık payı olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle farklı fikirleri de duymak istiyorum. Genel itibarıyla üzerinde anlaşılan bir fikir husule gelirse o doğrultuda hareket edeceğimi de bir kez daha vurgulamak isterim. Esenlikler dilerim. --justinianus | mesaj 14.09, 8 Ocak 2021 (UTC)

@Ahmet Turhan seçkin madde meselesiyle projenin atıllığının-etkinliğinin ne olduğunun önemini kavrayamadım. Seçkin metin olmayan Nağme-i Seher, Google aramasında ilk üçte çıkıyor zaten. Atıf yapılan bir yer olmak kısmını hiç anlayamadım, ilgilisi olan zaten ilgili olduğu içeriğe geliyor, bunun için üç milyonuncu sonuca gitmesine gerek yok, belki bir adet yazma eserler kütüphanesi olarak düşünemeyiz ancak buna ulaşmamızın için engel yok ve şu haliyle de il halk kütüphanesinden biraz hallice olduğumuzu söyleyebiliriz. kaldı ki buraya seçkin metin sistemi getirmek baştan ölü doğacak bir proje demek, yukarıda bunları uzun uzun anlattım. Alternatifi olabilecek tek seçenek ana sayfaya belli başlı metinleri aralıklarla koymak olacak, bunun için de seçimin yapılacağı bir havuz gerekir, teklif ettiğim üzere. Bu havuzda da doğrulanmış istinsahların dışındaki metinlerin olmasına tarafgir değilim. Eğer metninizin ana sayfada çıkmasını istiyorsanız bunun mevcut SM önerisi ile olamayacağını bir kez daha söyleyeyim. Bu bağlamda projenin etkinliği ve atıf alınabilirliği kısmını dışarıda bırakarak (bunlarla konu dışına çıkmayalım, konu başka ve ikisinin de SM ile ilişkisini kuramıyorum) ana sayfada son eklenenler dışında metin görünmesini kim, ne şekilde istiyor bunu netleştirmeli sonrasında da metnin türünü ve niteliğini belirlemeyiz. Bunları saptadıktan sonra ya da saptarken de mevcut alt yapı ihtiyaçlarını kapatmalıyız. Satırdan Kahraman (mesaj) 18.53, 8 Ocak 2021 (UTC)