Atatürk'ün TBMM 2. dönem 3. yasama yılı açılış konuşması (1 Kasım 1925)

by Mustafa Kemal Atatürk

“ Büyük Millet Meclisinin sayın üyeleri,

Büyük Millet Meclisinin yedinci çalışma yılına giriyoruz. Huzurunuzda tekrar bulunmaktan duyduğum mutluluğu belirtir, sayın üyeleri saygıyla selamlarım. (Teşekkür ederiz sesleri)

Yüce Meclis çalışmalarına ara verdiği sırada Cumhuriyet Ordusunun, irtica, olayını bastırmak ve ortadan kaldırmak çabası içinde olduğunu bilmektesiniz. Ordu, Cumhuriyet düşmanlarını hızla ve kesin şekilde ortadan kaldırmıştır. (Şiddetli alkışlar) Cumhuriyet Ordusunun bu uğurda verdiği şehitleri, en içten duygularımla anar, ordumuza karşı beslediğimiz güven ve takdirimizi bu nedenle de tekrar ederim. (Alkışlar) En çok üzerinde durulacak ve güvenilecek nokta, ulusun Cumhuriyeti nasıl koruduğunu kanıtlayan seferberlik ve genel milli gösterilerdeki halkın içten gelen coşkulu davranışlarıdır. (Alkışlar)

Bu ayaklanma olayının, irtica ağırlıklı olduğu, genellikle önceden hazırlanmış bir fikir akımı ile birbirine bağlı hazırlıkların uygulanması sonucu oluştuğu, bir yıldan beri gelişen durum ve olaylar ile bir kez daha kesinleşmiştir.

Büyük Millet Meclisinin, durumu gerektirdiği biçimde ve güvenliği göz önünde bulundurarak aldığı yeni önlemler, vatanın esenliği ve dokunulmazlığını ve vatandaşların huzur ve güvenliğini sağlamıştır. Yüce Meclis, gözlemlerinde ve önlemlerindeki yerinde kararları ile milli tarihimizdeki yüce yerini hakkı ile kabul ettirdi.

Sayın üyeler,

Vatanımızın çeşitli yerlerinde, ulusumuzdan kişilerle doğrudan doğruya olan ilişkilerimiz sonucu ulusumuzun huzur ve güvenlik içinde bulunduğu ve yüce zenginlik ve uygarlığa ulaşmak için kararlı ve iradeli bulunduğu belirlenmiştir.

Millet, çağdaş uygarlığın bütün uluslara sağladığı yaşam ve araçları, temel olarak, aynı biçimde ve tam anlamı ile gerçekleştirmek konusunda kesin kararını vermiştir. (Şiddetli alkışlar, bravo sesleri)

Ulusumuz, yüzyıllar boyu sürekli aldatılmış olduğunun bilincinde olarak, yenilik ve reform alanlarında gösterdiği olağanüstü çalışmaların bir an bile kesintiye uğramasına izin vermemek konusunda kararlıdır. (Alkışlar)

Yeni Türkiye'nin dünya ile ilgili, milli ve ekonomik politikalarının tümüyle belirlenmiş olan milli amacı hepimizin çalışma hedefini belirlemiş bulunmaktadır ve bu yolun kısa sürede ulusumuzun yüce yeteneklerini göstermeye imkan vereceği konusunda şüphe yoktur. (Alkışlar, bravo sesleri)

Sayın üyeler,

Türk ulusu, egemenliğine sahip olduğu bu döneme gelinceye kadar etkisinde kaldığı ve çöküntüsüne neden olan etkenlerin içyüzünü anlamıştır. (Bravo sesleri) Bu kötü etkenlerin her ne biçim ve nitelikte olursa olsun yeniden ortaya çıkmasına göz yumamayız. (Bravo sesleri, alkışlar)

Kişilerin vicdan özgürlükleri, basın özgürlüğü ve siyasi özgürlükler olarak ortaya çıkan kutsal değerlerin, sosyal topluluğumuzu üzecek ve soysuzlaşmaya dönüştürecek biçimde yanlış kullanılmasına, sosyal yapımızın kendi varlığı engel olmaktadır. (Bravo sesleri, alkışlar)

Sayın efendiler,

Basın özgürlüğünün zararlı yönlerinin giderilmesinin, ancak basın özgürlüğü ile gerçekleşebileceği konusunda Büyük Meclisimizin bu doğru yolu gösterici dönemdeki olumlu karşılanan prensipleri, eğer Cumhuriyetin ruhu olan erdemden yoksun kişilere basın ile haydutluk yapmak imkanını verirse, eğer aldatılmış ve küçük görülmüş olanların fikir hayatındaki uğursuz etkileri, tarlasında çalışan suçsuz vatandaşların kanlarının akmasına, yuvalarının dağılmasına neden olursa ve eğer son olarak haydutluğun en zararlısını seçen bu gibi küçük kişiler, kanunların özel izninden yararlanma imkanını bulurlarsa, Büyük Millet Meclisinin öğretici ve yok edici gücünün işe el koyması ve uyarması doğal olarak gerekli olur. (Bravo sesleri, alkışlar)

Gerçek şu ki, Cumhuriyet devrinin kendi düşünce ve ahlak bilgileri ile süslenmiş basınını, yine ancak Cumhuriyetin kendisi yetiştirir. Bir yandan geçmiş dönem gazetelerinin ve ilgililerinin düzelmeyen yanları milletin gözü önüne çıkarken, diğer yandan Cumhuriyet basınının temiz ve verimli alanı gelişmekte ve yükselmektedir. (Bravo sesleri) Büyük ve soylu ulusumuzun yeni yaşam çalışmalarını ve uygarlaşmasını kolaylaştıracak ve cesaret verecek olan, ancak bu yeni düşünceleri taşıyan basın olacaktır. (Bravo sesleri)

Sayın üyeler,

İrtica olayı, bazı illerimizde özellikle bulunan sosyal ve idari hastalıkları, bütün olarak ortaya çıkarmış, bütün ulusumuzun gözleri önüne sermiştir.

Bir bütün olan bu kutsal vatanda, bütün vatandaşların bedensel, mali ve ülküsel bütün yükümlülüklerini aynı kolaylık ve açıklıkla yerine getirmeleri sağlanıncaya kadar, gözlediğimiz hastalıkların düzeltilmesi konusunda kesin çaba sarfetmek zorundayız. (Bravo sesleri, alkışlar) Bu yolda alınması gerekli olan özlü ve kesin önlemlerin Büyük Millet Meclisi tarafından sürekli ve özenle izleneceği konusunda ulusumuza güvence veriyoruz.

Sayın efendiler,

Ekonomik durumumuzda bir yıldan beri harcanan olağanüstü çabalar sonucunu vermek üzeredir.

Cumhuriyetin çalışan kişilere sağladığı huzur ve güven, vatandaşların sağlıklarını korumak için açılan savaşın sonucu köylümüz ve tarımımız üzerindeki aşar vergisinin kaldırılmasıyla ortaya çıkan rahatlık, ulusun daha çok üretmek, daha çok bolluğa kavuşmak için çalışmak isteklerini övgüyle anılacak bir duruma getirmiştir.

Sağlık kuruluşlarımızda, ülkenin gereksinmesine uygun olarak yerini bulan bir çalışma gözlenmektedir. Cumhuriyet hükümetinin başlı başına bir prensip olarak başarı ile izlediği sağlık savaşının gittikçe genişliği artırılarak sürdürülmesi gerekir ve bu durum çok önemlidir. (Alkışlar)

Tarımımızın karşı karşıya bulunduğu güçlükleri gidermek ve yeni yöntemlerle tarımsal araçların öğretilmesi ve genelleştirilmesi konusunda harcanan çabalar, verimli etkilerini göstermektedir.

Ticari hayatımızda, geçen yıl içinde limanlardaki çalışma ve kolaylaştırıcı işlemler ile ilgili girişimlerin temeli, gereksinmemize uygun çalışmalar arasında sayılmaktadır.

Önemli ticareti genişeltmek, kolaylaştırmak ve sağlamlaştırmak konusunda, bankaların elinde bulunan önemli etkinlik üzerinde yüce Meclisimizi uyarmak isterim.

Efendiler,

Ekonomik durum sözkonusu olduğunda, bu günkü uygarlığın güçlü temeli olan maden sanayiine özellikle önem vermenizi ve yönelmenizi isterim.

Sanayi fabrikalarına, maden endüstrisine yönelik genel ilgi ve atılımları desteklemek için çözüm yolu ve önlemler bulmak, çok gerekli ve hayati gereksinmelerimiz arasındadır.

Sayın üye,

Kendi kaynaklarımızla ve kendi teknik kişilerimiz ile giriştiğimiz demiryolu yapımındaki çalışmaları bizzat inceledim ve gözledim. Büyük Millet Meclisinin hazinesine ve mühendis evlatlarına gösterdiği güven ve yardım tam olarak bu iş için kullanılmıştır. (Alkışlar) Ulusumuz, yüce Meclisin demiryolu yapımına gösterdiği istek ve önemi, sevinç ve kıvançla karşılamaktadır. Bu konudaki genel ilgi ve ihtiyaç, harcadığımız çabaların birkaç kat daha artırılmasını gerekli kılmaktadır. (Bravo sesleri) Ulaşım eksikliğinin tamamlanması vatandaki sosyal ve ekonomik eksikliklerin giderilmesi, her şeyden önce ve her önlemin başında olarak tren ulaşımına bağlıdır.

Sayın efendiler,

Cumhuriyet adliyesinin gelişimi kıvanç verici bir yolda gitmektedir. İşlemlerde güven ve hız için alınan önlemler iyi sonuçlar vermektedir.

Cumhuriyet adliyesine mensup olanların en küçük üyelerine kadar bilimsel yeterliliğe ve Cumhuriyet ülküsüne sahip olmaları konusunda çabalar sevindiricidir. Bir yandan, bilimsel yeterliliği sağlayan kuruluşa önem verirken diğer yandan cumhuriyet adliyesinin dayanağı olacak kanunların bir an önce yapılmasına önem verilmelidir. Geçmiş yönetimlerden devredilen yetersiz kanunlarla, geçirdiğimiz yıllarda genel hayatın karşı karşıya bırakıldığı güçlüklere göğüs gerebilmiş ise, bu, ulusumuzun cumhuriyete olan sarsılmaz olağan ilgisinden ve cumhuriyet yönetiminin özündeki güç ve kuvvetindendir. Fakat yetersiz kanunların devamına göz yummak yüzünden, ulusun karşı karşıya bulunduğu zorlukların bir an önce giderilmesi, geciktirilmeyecek zorunlu işler arasındadır. Yüce Meclise sunulacak olan Ceza Kanunu, Medeni Kanun ve Ticaret Kanununun bu yasama döneminde derlenmesi ve yayımlanmasındaki ivediliği özellikle söylemek isterim.

Genel hayatımızı yeni baştan düzenleyecek olan bu önemli kanunların, çağdaş uygarlığın kanunları grubundan olması doğaldır. (Bravo sesleri) Ulusumuzun içinde bulunduğu uygar topluluğun ekonomik ve uygar gereksinmeleri o kadar yakındır ki, buna karşılık kanunlarda da aynı şekilde yakınlaşma gerekli bulunmaktadır. Çağımızın gereksinmelerine uygun kanun yapmak ve onu iyi uygulamak, ilerlemek ve yükselmek için gerekli ve çok önemlidir. (Bravo sesleri)

Sayın üyeler,

Eğitim konusuna başlarken, kız ve erkek çocuklarımızın ve ana babaların eğitim için gösterdikleri genel istek ve coşkuyu övgü ile anmak isterim. Büyük Millet Meclisinin ve Cumhuriyet Hükümetinin bu konuda büyük çabalar harcadığı açık olmakla birlikte, bilim ve eğitimde ilerlemeye yönelik genel isteği yerine getirebilmekten daha çok uzağız. Önümüzdeki yıl için sizlerden devletçe yapılabilecek en büyük özveriyi rica ederken, varlıklı olan vatandaşlarımıza da korunmalarına verilmiş olan çocuklarımızı özel girişimleri ile okutup yetiştirmelerini önemle öğütlerim. Kadın ve erkek öğretmenlerimizin yeni nesiller yetiştirmek için yaptıkları özverili çalışmaların yanı sıra, sosyal toplumumuz içinde yeni düşünceleri ve uygar yaşamı aşılamak ve genellemek için yaptıkları olumlu etkiler de, bu seçkin kurulların yüce görevlerinin ne kadar bilincinde olduklarını göstermektedir. (Alkışlar) Görev başında onlara kendi söylediğim övgüleri, sizlerin önünde de yeniden belirtmekle övünçlüyüm. Bu övgülerimle birlikte, ayrıcalık oluştursa da, öğrenmiş bulunduğum bir eksikliğe değinerek burada bir öğüt vermeyi gerekli buluyorum.

Yaşamın her çalışma aşamasında olduğu gibi, özellikle eğitim hayatında da asıl başarıyı düzen getirir. (Pek doğru sesleri) Müdürler ve öğretim kurulları düzeni sağlamak, öğrenciler ise düzene uymak zorunluluğundadır. (Bravo sesleri, alkışlar)

Efendiler,

Eğitimde hayatın gereği olan pratik çalışmalar ve çevrenin özel kurallarını sağlayacak bir sistem üzerindeyiz. Belirli ve yararlı sonuçlar getirecek olan bu sistemin, genişletilerek uygulanmasını ilgi ve ciddiyetle yürütmek gerekmektedir.

Sayın üyeler,

Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası uygarlık ailesinde ihmal edilmemesi gerekli bir güç ve barışçılık unsuru olduğu geçen bir yıl içinde bir kez daha belirlenmiştir. (Alkışlar)

Aramızda siyasi ilişkilerin resmen kurulmamış olduğu devletlerle yeniden antlaşmalar yapılmıştır. Yeniden yapılmış olan antlaşmalar Yüce Meclis’e sunulacaktır. En son Bulgaristan ve Sırp - Hırvat - Sloven krallıklarıyla dostluk antlaşmaları imzalanmıştır. Komşumuz ve dostumuz Sovyet Cumhuriyetiyle ilişkilerimiz içtenlikle yürümektedir. Birbirine karşı güven veren davranışlar içerisindeyiz. (Sürekli alkışlar) İran ile olan politikamızda iyi komşuluk duyguları duyulmakta ve görülmektedir. Afgan ile olan politik ilişkilerimiz, aramızdaki antlaşmanın samimi gereğine dayanmaktadır. (Alkışlar)

Batı devletleriyle olan ilişkilerimizde antlaşmanın kararlaştırdığı konuları iyiniyetle izlemekteyiz. Askıdaki sorunlar, antlaşmanın öngördüğü biçimde gelişmektedir.

Musul sorunundaki hukuki durumumuz Milletler Cemiyetinin özel komisyonunun yerinde incelemesi ile bir kez daha, belirlendi. (Bravo sesleri, şiddetli ve sürekli alkışlar)

Bu gerçeğe karşın sorunun sonaca bağlanması yeniden ertelendi. (Yazık sesleri, ayıp sesleri)

Bizim bu sorun içinde durumumuz pek büyük özveri ile sağlanan Lozan antlaşması ile belirlenmiştir. (Bravo sesleri) Son olarak antlaşma gereğince hak ve adaletin sağlanmasını güvenle beklemekteyiz. (Bravo sesleri, sürekli alkışlar)

Efendiler,

Politika dünyasında bir süreden beri karşılıklı güvenlik konusu üzerinde yapılan çalışmalar dikkatleri çekmektedir. (Bravo sesleri)

Karşılıklı güvenlik, bütün dünya uluslarının arzulaması gerekli olan önemli bir mutluluktur. (Çok doğru sesleri) Ancak güvenlik bütün ulusları kapsamadıkça, bunu, genel bir barış sağlanmasına yönelik olmaktan çok uygulama alanında bulunan ulusların bir bölümüne karşı diğer ulusların bir bölümünün rahatça hareket etmesini sağlayan bir konu olarak düşünmek gereklidir. (Bravo sesleri, sürekli alkışlar)

Özellikle uluslararası silah ticaretinin bazı ulusların denetimi altında tutulmasını sağlayacak önlemler, bu düşünceyi doğrulamaktadır. (Bravo sesleri)

Sayın üyeler,

Genel politik durum üzerindeki açıklamalarımın, vatan savunmasına verilecek önemin ne kadar ciddi olduğunu gösterdiğini ümit ederim. (Bravo sesleri)

Barış süresince çalışmalarını bilinçli ve bilgili olarak sürdüren kara, deniz ve hava kuvvetlerimizin gücü ve kuvveti aziz Türkiye'nin refah ve bayındırlık yolundaki çalışmalarının güvenliğini sağlayan ve koruyan başlıca unsurdur. (Bravo sesleri, alkışlar) Büyük Millet Meclisi bu yüce unsuru, barış ve güvenliği sürekli kuvvetlendirmekte ne kadar istek gösterse yeridir.

Efendiler,

Ulusumuzun vatanı korumada gösterdiği özel ilgi, övgüye layıktır. Vatandaşların kendi girişimleri ile kurdukları Tayyare Cemiyeti kısa sürede verdiği sonuçlarla engin bir gelişme ümit ettirmektedir.

Sayın efendiler,

Maliyemiz geçen yılı başarı ile geçirmiştir. Bir yandan aşar gibi büyük bir gelirden vazgeçen ve diğer yandan bir seferberlik yapmış olan Devlet, bayındırlık işlerini ertelemeyi gerektirmeyecek bir mali güç gösterirse, bu durum sevinilmeye ve şükran ile anılmaya layıktır.

Sayın efendiler,

Ulusun ekonomik gelişmesine engel olan mali güçlüklerin giderilmesi ve vergilerin yerinde ve adalet ile dağıtılması yolundaki mali reformların sürdürülmesi gereklidir. Diğer yandan devletin şimdiye kadar açıkladığım genel gereksinmelerini sağlayacak imkanlar bulmak gerekir. Devletin durumu ve imarı ve yeniden kurulma düşüncelerimiz doğal olarak vatandaşlara birtakım görevler ve özveriler yüklemektedir. Ülkemizin ve ulusumuzun bu günkü ekonomik durumu ve sosyal düzeyi, Devletin korunması ve ülkenin bayındırlığının sağlanması ve vatandaşların refah ve mutluluğu için daha çok imkan sağlanmasına bilimsel açıdan uygundur. Bu olumlu gerçekten esinlenmekte olan yüce Meclisin akla uygun kaynakları bulup gerekli araçları sağlayacağına inanıyorum.

Sayın üyeler,

Türkiye'nin ulusal tarihinde, yüce Meclisin her yasama yılı, yüzyılların reformlarını ve gelişmelerini sağlamakla seçkin bir yer tutmuştur. (Bravo sesleri)

Yeni yasama döneminde, milletin genel yaşamında dünya ile ilgili ulusal ekonomik bir yönetimin ilerleme ve iyi sonuçlar sağlamada bir kat daha başarılı olmasını dilerim.

Aziz arkadaşlarım,

Her şeyin üzerinde, bu Büyük Meclisin bir üyesi olmakla duyduğum övüncü arz ederek sizleri ve naciz bir ferdi olmakla övündüğüm ve gurur duyduğum Büyük Türk Milletini saygıyla selamlarım. (Şiddetli ve sürekli alkışlar)

” — Mustafa Kemal Atatürk

Kaynak: "ATATÜRK'ÜN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN II. DÖNEM 3. Yasama Yılını Açış Konuşmaları". tbmm.gov.tr. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
Telif durumu:

Bu eser, başka bir eserin bilimsel olmayan metodlarla oluşturulmuş bir transkripsiyonu veya faksimilesi olup ana eserden bağımsız bir telif hakkı korumasına sahip değildir. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'un işlenmiş eserleri tanımlayan 6. maddesine göre; henüz yayımlanmamış olan bir eserin ilmi araştırma ve çalışma neticesinde yayımlanmaya elverişli hale getirilmesi (ilmi bir araştırma ve çalışma mahsulü olmayan alelade transkripsiyonlarla faksimileler istisna olmak üzere) halinde oluşturulan eser telif korumasına tâbi olacaktır. Ancak bu eser kanunun gösterdiği istisna kapsamında olduğundan kamu malıdır.