Trakya'da Yaşayan Amuca Bektaşilerinde Nevruz Erkânı/Süt Erkanı
Süt Erkânı
Bektaşilerde Nevruz erkânında sütün önemli olduğunu aktaran Gündüzöz, Nevruz günü ibadet sonrası ve onu izleyen üç gün süt içildiğinden bahsetmektedir (2015: 143). Amuca Bektaşilerinde de bu gelenek kısmen devam etmektedir. Süt erkânı öncesi meydanda bulunan erkekler ile erkekler, kadınlar ile kadınlar görüşme yaparlar. Görüşme, salavat getirilerek öpüşme şeklindedir. Görüşmenin ardından süt erkânına geçilir.
Erkâna katılmak üzere meydanda toplanan kişilere sakiler tarafından süt ikramı yapılır. “Sakiler”[1] “meydan taşı”nın[2] yanında duran süt ve bardağı alarak mürşidin karşısına gelirler. İlk olarak “Sekahüm ya Hüseyin” diyerek süt dolu bardağı mürşide sunarlar. Mürşit, “Aşk olsun” diyerek süt dolu bardağı alır ve “Aşk olsun içene, rahmet olsun göçene, Şah İmam Ali, lanet kavm-i Yezid’e” diyerek üç yudum[3] içer. Daha sonra süt ayakta olan diğer muhiplere sunulur. Muhipler, kendilerine uzatılan sütü “Aşk olsun içene, rahmet olsun göçene, Şah İmam Ali, lanet kavm-i Yezid’e” diyerek üç yudumda içerler. Son olarak süt sunan iki saki mürşidin önünde dizlerinin üstünde birbirlerine süt uzatarak erkânı uygular. Süt sunuşu bitince sakiler “canı baştan geçmişim Hak erenler aşkına” derler ve böylece erkân tamamlanmış olur. Erkan bitince mürşit ya da derviş tarafından şu gülbank okunur:
Bism-i Şah Allah Allah. Nevruz şerifleriniz mübarek ola, bayramınız kutlu ve mutlu ola. Yılınız uğurlu ve sevinçli ola, Hak erenler bu mübarek sene gibi nice emsalleri ile bizlere müşerref ola. (Allah Allah). Halik-i yekta ferd-i hemta mucid-i mevcudat rezzak-ı mahlûkat hazretleri perverdigar celle celalehu ve amme nevalehu yardımcımız ola. (Allah Allah). Seyyid-i kâinat mevhar-ül mevcudat sultan-ül enbiya vel mürselin mektada-i evliya vel muttakin mahbub-u rabbil âlemin şefaatçımız ola. (Allah Allah). Şahı Merdan şir-i yezdan mazhar-ı rahman nasır-ı ehl-i iman Halifetullahi efendimiz de berdavar ola. İnayet mürüvvet ve irşadlarına mazhar eyleye. (Allah Allah). Seyyideyiül Hazretleri Fatime-tüz-Zehra ve ümmül müminin Haticetü’l-Kübra sıbt-ı resul İmamı reyhaneyu Şebber ü Şübber el Hasan ül Halki Riza vel Hüseyin-i Kerbelâ efendimiz şefaatlerinden, inayetlerinden mahrum eylemeye, üzerimize hazır ve nazır ola, dünya ve ahiret yardımcımız ola. Muhabbetleri üzerimize kaim ve daim ola, nazar-ı şerifleri zahirimizi mamur, batınımızı pür nur eyleye, mutlak imandan meclislerinden ve sırat-ı müstakimden ayırmaya. (Allah Allah). On iki imama, on dört masumu pak, on yedi kemerbest efendilerimizin himmeti, ailelerini şefaat ve inayetleri üzerimizde hazır ve nazır ola. (Allah Allah). Tacül
arifin gavs el vasilin kutbül semadan heykeli nurani nesl-i Resulullah Pirimiz üstadımız Hazreti Seyyid Muhammed, Hünkâr Hacı Bektaşi Veli efendimizin himmetleri koruyucumuz ola, yolumuzda sabit kadem eyleye, kötü işlerde bulundurmaya, şefaatleri üzerimizde yakın ola. Zevk ü vicdan ilm ü irfan kemal-i hal fütuhat kısmet kerem inayet eyleye. (Allah Allah). Yol ve erkân makamının sahibi yedi iklim dört köşe gözcüsü erenler tac-ı külahı Piri Sani Hazreti Balım Sultan, Seyyid Ali Sultan, Abdal Musa Sultan, Gaygusuz Sultan, Sarı İsmail Sultan, Cemalettin Baba Sultan, Kara donlu Can Baba Sultan, Kolu açık Hacim Sultan, Mürsel Baba Sultan, Resul Baba Sultan, Ahmet Yesevi Sultan, Cüneyt Bağdadi ve Şibli ve Hacı Mansur, Muhiddin Arabi, Sehebettin Suhreverdi, Evhaeddin Iraki, Şemsi Tebrizi, Lokman Pirendeyi, Kaşeni Seyyid Gazi Sultan, Şah Sezeli Sultan, Kalender Sultan, Sarı Saltuk Sultan, Güvenç Abdal Sultan, Kazak Ahmet Sultan, Hamza Baba Sultan, Şah Kulu Sultan, Nimetullah Veli Sultan, Ahi Evren Veli Sultan, Dürbali Sultan, Gani Sultan, Hızır Baba Sultan, Bayram Baba Sultan, Fuzuli Sultan, Abdül Müminin Sultan, Horasanlı Ali Baba Sultan ve Hazreti Pir Postnişi Ali Haydar Ercan Dedebaba Sultan Efendimizin lütuf ve ihsanları cümlemizi mutlu eyleye. Hak erenler yüzümüzün karasını yüzümüze vermeyip eğer var ise günahlarımızı af eyleye. (Allah Allah). Piri Horasan meşayih-i Türkistan Kalendaren-ı Rum zümre-i ihtar ve tarife-i ikrar sahibanı ikrar kaddes Allahi esrarehüm himmetleri hazır, kerametleri bahir ola. Hak erenler hanedan-ı fakr-ı fenadan göçen Dedegan, Halifegan, Babagan, Dervişanı muhibban, aşıgan, arifan, sadıkan ve bütün ehli iman canların ruhi revanları şad-ü handan ola. (Allah Allah). Hastalara şifa, dertlilere deva, borçlulara eda, yetimlere şefkat, kimsesizlere muhabbet, karada, denizde ve havada olan İslâm askerine selâm eyleye. Vatanımızı ve milletimizi, her türlü tehlikeden ve düşman şerrinden muhafaza eyleye. Devleti, cumhuriyetimizi ilelebet payidar eyleye, devleti idare edenleri her türlü kederden ve elemden muhafaza eyleye, din ve devlet uğrundaki mesailerini, her hâlükârda muhafaza eyleye. (Allah Allah). Demler daim, ibadetler kaim ola, dostlar merur, sırlar destur, gönüllerimiz pür nur ola. Hanedanı fukara mamur ola. Düşmanlarımız nahkur ola. Aşıkan, sadıkan, dervişan, mütahalli Ali Aba emrine inkiyaden dervişan daim ve baki ola. Hak erenler saluş şerrinden münafık mekrinden hıfzi himaye eyleye. İnayeti Seyyidi kâinat gülbangı Muhammedi sırrı Mürtaza Ali Pir Hünkâr Hacı Bektaş Veli keremi Ehli Beyt ba sefa demü devranına Hü diyelim. Hüü...” (K.K. 10).
Gülbankın arkasından sadece süt erkânında okunan dua yukarıda verildiği şekliyle mürşit tarafından okunur.
- ↑ Meydan evlerinde hizmet gören kişilerden birisidir. Süt, dem ve Balım Sultan alınmasında görev alır.
- ↑ Çerağ tahtının önünde hemen yerde durur. Şeklinin çok önemli olmadığı söylense de gördüğümüz meydan evlerindeki meydan taşları teslim taşı şeklindedir. Meydan taşı ceza taşıdır. Herhangi bir kusur işleyen muhip meydanda o taş önünde hesap verir.
- ↑ Amuca Bektaşilerinde ikram edilen her dem ilk alındığında üç yudum olarak içilir. Bu üç yudum Hak, Muhammed ve Ali üçlemesini sembolize etmektedir.