Türkiye'de Tarımsal Kooperatif Örneği: Konya Şeker A.Ş.'nin Tarihsel Gelişimi/Sonuç
SONUÇ
1863 yılında Mithat Paşa’nın liderliğinde hayatımızı giren Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte bir devlet politikası halinde uygulanan kooperatifçilik, son yıllarda özellikle tarımsal alanda önemini daha da hissettirmiştir. Konya Şeker A.Ş. başlangıçta bir devlet kurumu olarak faaliyet gösterirken daha sonra yapılan özelleştirme ile yönetim tamamen kooperatif üyelerine bırakılmıştır. Kooperatif üyelerine yönetim geçtikten sonra yönetimsel ve üretimsel açıdan verimliliğini her geçen gün arttıran şirket kooperatif kökenli bir yapı olarak gücünü arttırmış ve varlığını sağlamlaştırmıştır. Özellikle 2000 yılından sonra kooperatif bünyesinde yeni şirketler oluşmasını sağlamış bu şirketleri hem idari hem personel hem de ürün açısından destekleyerek yeni markalar, yeni şirketler ve yeni tesisler oluşmasını sağlamış ve büyük bir işletme grubu haline gelmiştir. Kooperatifçilikten edindiği deneyimden vazgeçmeyerek çağın gerekliliklerini yerine getiren kurumsal bir yapıya bürünmüş buna karşın ortaklık yapısında kooperatif anlayışını yeni şirketlerde de devam ettirmiştir. Diğer faaliyet alanlarını belirlerken her zaman Konya Şeker A.Ş.’nin faaliyet alanını referans alarak kooperatif üyelerine optimum faydayı sağlayacak girişimlerde bulunmuştur. Kooperatif daha önce sadece bir üreticiyken diğer girişimleri ve kooperatif üyelerinin girişimlerini birleştirerek tarladan mutfağa bütün alanlarda faaliyet gösterir hale gelmiş ve Türkiye’nin dev işletmelerinde biri olmuştur. Bu açıdan bakıldığında Türkiye’de örneği görülmeyen bir yapıdadır. Gelecek yüzyılda özellikle iklim ve çevre faktörlerinde yaşanacak sıkıntıların varlığı ortaya konulmaktadır. Bu doğrultuda özellikle tarımsal üretimi önemi tüm dünyada günden güne artmaktadır. Sadece modern tarım yöntemleriyle değil üretilen ürünün doğal, sağlıklı ve özellikle üreticinin üretim devamlılığını sağlayacak şekilde faaliyet göstermesi önem arz etmeye başlamıştır. Bu kapsamda üreticilerin birlik halinde hareket ederek hem kendilerini hem de ürünlerinin devamlılığını sağlamak için kooperatif yapılarında bir araya gelmesi fikri artık geniş kabul görmektedir. 2019 – 2023 Onbirinci Kalkınma Planı incelendiğinde devletin de kooperatif yapısının gelişimine önem verdiği görülmektedir. Türkiye’deki kooperatiflerin ana problemlerinden bir tanesi bir araya geldikten sonra üretim ve satış devamlılığını sağlayamamaktır. Bu açıdan bakıldığında çalışmamızın örnek olayını oluşturan Konya Şeker, diğer kooperatiflerin yaşadıkları bu sorun karşısında incelenmesi önemli olan ve bir model olarak sunulan önemli bir kurumdur. Konya Şeker’in deneyimleri ve yönetimsel anlayışı incelenerek diğer kooperatiflerin yaşadıkları sorunlar karşısında ortaya konulacak çözüm önerileri için önemli bir referans noktası olacaktır. Bu çalışmada Konya Şeker A.Ş.’nin tarihsel gelişimi incelenmiş olup ortaya çıkan incelemenin kooperatiflere bundan sonraki aşamada yol gösterici bir model olması umulmaktadır.