Dîvânü Lugâti't-Türk/Dizin/Ü

6963 übgük ibibik kuşu·I, 78, 110 bkz> übüp
6964 übüp ibibik kuşu, I, 78 bkz> übgük ,
6965 üç sayıda üç·I, 35;II, 283
6966 üçgil müselles, üçgen, üç köşeli şe/·I, 105
6967 üçgül müselles, üçgen, üç köşeli şey,I, 105
6968 üçlenmek üç olmak, üçlenmek·I, 256
6969 üçlüç başları bir demirle birleştirilerek üç çubukla yapılan tavşan tuzağı·I, 95
6970 üçükmek sesi, soluğu, nefesi kesilmek·I, 192; II, 118
6971 üçünç sayıda üçüncü· I, 131; III, 448
6972 üçürgen çok söndüren, I, 522
6973 üçürmek söndürmek· I, 176, 177 bkz> öçürmek
6974 üdürmek seçmek, üstün tutmak, III, 11 bkz> a ğırmak, edirmek, ödürmek, ödürmek, udurmak
6975 üdermek uymak, izince gitmek· I, 178
6976 üdik aşk ve sevgi coşması, sevda, hasret· I, 69, 212; II, 144, 188, 311; III, 258 bkz> ödik
6977 üdlenmek kösnemek, erkek istemek· I, 257
6978 üdleşmek birbiri ardınca yürü;mek· I, 239 bkz> udlaşmäk
6979 üdrek artan, az iken artan şey,I, 103
6980 üdremek üremek, çoğalmak ,I, 273
6981 üdreşmek artmak·I, 232
6982 üdretmek üretmek, çoğaltmak·I, 261
6983 ügi baykuş· I, 9, 161;III, 118, 238 bkz> ühi, yabakülak
6984 ügimek öğütmek· III, 254
6985 ügit buğday ve benzeri şeyleri öğütme. I, 51
6986 ügitçi un öğüten kimse· I, 51
6987 ügitmek öğüttürmek· I, 213
6988 ügitsemek öğütmek istemek·I, 302
6989 ügre tutmaca benzer ve ondan daha sulu şehriye çorbası, erişte.I, 127; III, 173
6990 ügrilmek sallanmak· I, 248
6991 ügrimek sallanmak, kımıldatmak; birisine karşı yaltaklanarak hilesini saklamak, I, 275, 354
6992 ügrişmek sallamakta yardınn etmek, I, 236
6993 ügritmek sallatmak, I, 261
6994 ügrük çocugun beşigini sallama·I, 105
6995 ügür darı.I, 54;II,121; III, 9 bkz> yügür § yag ügüri; susam· I, 54
6996 ügürlüg darı sahibi olan· I, 152
6997 ügürlük dan konulan yer·I, 152
6998 ügürmek deve üzerine iki taraflı yükletilerek içerisine binilen sepet ve benzeri ;ey· I, 507 bkz> tegirmek
6999 ügüşmek öğütmekte yardım ve yarış etmek· I, 187
7000 ühi baykuş ,I, 9, 161; III, 118, 238 bkz> ügi, yabakulak
7001 üjme dut ağacı· I, 130
7002 üjük hece, harf, I, 71, 72
7003 üjüklemek hecelemek, I, 71
7004 üjümlenmek dutlanmak, dut vermek,I, 297
7005 ükek tabut, sandık·I, 78
7006 ükek şehrin etrafında savaş için hazırlanmış olan burç·I, 78
7007 ükeklemek burç yapmak; sandık yapmak·I, 307
7008 ükeklig tam burçları bulunan kale·I, 153
7009 ükeklik sandık yapmak için ayrılan ağaç· I, 153
7010 ülemek dağıtmak, yaymak, üleştirmek· I, 51;III, 255
7011 üleşmek paylaşmak, üleşmek I, 189
7012 ületmek paylaştırmak, dagıtmak, I, 214
7013 ülike ökse otu·I, 137
7014 Ülker Ülker yıldızı, Süreyya yıldızı.I, 95; III, 40
7015 ülker çerig harp usulünde bir hile tarzı·I, 95 ,
7016 ülkü ahit, peyman.I, 129
7017 ülüg pay, nasip, hlsse,I, 62, 72 bkz> ülük, ülü ş
7018 ülüglüg üleştirilmiş, pay edilmiş, dağıtılmı;· I, 511
7019 ülük pay, naslp, hisse· I, 62, 72 bkz> ülüg, ülü ş
7020 ülü pay, halk arasında taksim, hisse· I, 62 bkz> ülüg, ülük
7021 üm şalvar, don· I, 38, 117, 203
7022 ümglik imik, çocukların tepesinde bulunan yumuşak yer I, 110
7023 ümleşmek şalvarını ortaya koyarak kumar oynamak· I, 242
7024 ünlüg şalvarlı,I, 224
7025 ün ses; ün, san·I, 38, 49. 219;II, 294;III, 194, 240, 402
7026 ündemek ünlemek, çagırmak.I, 273;III, 69
7027 ündeşmek çağırı;mak·I, 231
7028 üñmek delmek· I, 174 bkz> öñmek
7029 üñtürmek deldirmek I, 290
7030 üñüjin çölde insanı öidüren umacı, gulyabani·I, 145
7031 üñülmek oyulmak III, 395
7032 üñür in, mağara·I, 94
7033 üp renkte pekitme edatı·I, 34 § üpürüng; apak·I, 34
7034 üplelmek yağma edilmek·I, 295
7035 üplemek yağma etmek·I, 284
7036 üplenmek yağmalanmak·I, 255;III, 90
7037 üpleşmek yağma edişmek, yağmalaşmak.I,238
7038 üpletmek yağma edilmek I, 264
7039 ürimek takmak, urmak,III, 120 bkz> urmak
7040 ürimek içten çürümek III, 252, 253 bkz> örimek
7041 ürkmek ürkmek,III, 420
7042 ürkülmek ürkülmek·I, 250
7043 ürkünç ürküntü, kargaşalık,I, 250 bkz> ürkünmek
7044 ürkünçe üfleyeceğine,I, 337
7045 ürkünmek düşman yüzünden ulus arasına düşen ürküntü, telâşla kalelere ve sığınaklara kaşışma·I, 108 bkz> ürkünç
7046 ürküşmek ürküşmek,I, 155
7047 ürkütmek ürkütmek I, 263, 264
7048 ürmek üflemek; ürmek,'havlamak·I, 55, 164, 337; III, 5
7049 ürñek kireç· I, 121
7050 ürñermek ağarmak· I, 289
7051 ürpek tüyleri ürpermiş insan ve hayvan·I,103
7052 ürpekmek (tüy) ürpermek. I, 229, 230 bkz> orpatmak, örpe şmek, ürpermek, ürpeşmek ürpermek (tüy) ürpermek I, 217 bkz> orpatmak, örpeşmek, ürpekmek, ürpeşmek ürpeşmek birbirine karşı kabarmak, I, 229, 230 bkz> orpatmak, örpe şmek, ürpekmek, ürpermek
7053 ürülgen her zaman şişen, kabaran· I, 158
7054 ürülmek şişmek, kabarmak, üflenmek, şişirilmek I, 195
7055 ürüñ ak olan nesne, ak, beyaz, gençlerin t ırnakları üzerinde bulunan aklık· I, 134, 330,382;II, 12 bkz> ak, örüñ § tırñgak ürüñ; tırnak beyazlığı. I, 134
7056 ürüñ karak göz akı, I, 382
7057 ürüñ kuş akdoğan· I, 331
7058 ürüşmek üflemekte yardım ve yarış etmek I, 183
7059 üske(n-t)eç kuru üzüm· I, 159
7060 üsnemek benzemek· I, 288; II, 223; III, 147 bkz> usnatmak
7061 üstek üstelik, ziyadelik.I, 120
7062 üstelmek artmak, çoğalmak, artırılmak.I, 246
7063 üstem eğerlere, kemerin başına, tokalara işlenen altın ve gümüş·I, 107 bkz> saxt
7064 üstermek üstün gelmek için yarış etmek; inkâr etmek I, 221
7065 üstün üstün· I, 108 § andan üstün; ondan üstün·I, 108
7066 üsüglemek hile ile kilit açmak.I, 306 bkz>osuglamak
7067 üşelmek arannìak· I, 197
7068 üşelmek ufalanmak, II, 235 bkz> uşalmak, uşatmak, uvşatmak, üşetmek
7069 üşemek yer ve benzeri şeyleri aramak üzere eşmek III, 253
7070 üşerig (taş) düz (kaya), I, 135 bkz> yüşeırg
7071 üşetmek araştırmak.I, 211 bkz> eşltmek
7072 üşetmek ufalatmak·I, 211 bkz> uşalmak, uşatmak, uvşatmak, üşelmek
7073 üşgürmek üşürmek, kışkırtmak; ıslık çalmak· I, 228 bkz> üşkürmek
7074 üşik yemişleri kavurarak büyümekten alıkoyan soğuk·I, 72
7075 üşiklemek üşümüşken yakalamak·I, 306, 307
7076 üşimek soğuktan üşümek II, 137; III, 254 bkz> üşümek
7077 üşkürmek üşürnnek, kışkırtmak; ıslık çalmak· I, 228 bkz> üşgürmek
7078 üşkürmek hatırlamak· I, 228, 229
7079 üşkürtmek hatırlatmak.I, 229 bkz> üşkürtürmek
7080 üşkürtürmek hatırlatmak.I, 229 bkz> üşkürtmek
7081 üşmek üşmek, üşüşmek, toplanmak; delgiç ile delmek,I, 166
7082 üştürmek deldirmek, delik delmeyi emretmek, dar deli ği genişletmek·I, 222
7083 üşümek üşümek,I, 463 bkz> üşimek
7084 üşütmek üşütmek, soğutmak için soğuğa koymak·I, 211
7085 ütimek (kıl) ütülemek· III, 252
7086 ütmek (kıl) yakmak, ütmek·I, 171
7087 ütrük hileci, ütücü adam,I, 101
7088 ütüg kusma,I, 68 bkz> ütük
7089 ütük ütü,I, 68
7090 ütük kusma·I, 68 bkz> ütüg
7091 ütülmek yanmak, (kıl) ütülenmek,I, 193
7092 ütüş bir çeşit çocuk oyunu; bu oyunda utme, yutma·I, 60, 61 bkz> ötü ş
7093 üy ev, I, 81 bkz> ef, ev, ev, öv, üv
7094 üv ev·I, 81 bkz> ef, ev, ev, öv, üv
7095 üyük tepe gibi yüksek olan yerler·I, 85
7096 üyük (yér) sulu ve buna benzer yerlerde ayak bas ıldığı zaman kaybolan ve ayağı çıkarması güç olan kumluk (yer)·I, 85
7097 üyükmek (ayak) gömülmek, incinmek, burkulmak·I, 268
7098 üz sağır·I, 45 bkz> öz § üz kişi; sağır adam· I, 45
7099 üze üstünde, üzerinde, üzere, üzerine, üzerindeki .I, 44, 66, 149, 197, 219, 237, 241, 244, 258, 331, 343. 456, 461, 468, 469;II, 23, 72, 192, 249, 288, 303, 328, 331, 356; III, 131, 161 üzelmek yorulmak, sıkılmak, ögüç işe düşmek·I, 196, 233
7100 üzitmek çok söylemekten kulak sa ğır (ağır) olmak; sirke küpten ekşiliğinden dolayı sızmak· I, 209
7101 üzlenmek yemekte yağ üste çıkmak, kabarmak· I, 258
7102 üzlünmek (ip) üzülmek, kopmak· I, 258
7103 üzlüşmek üzüşmek, kopmak; (kan, koca) ayrılmak; alacaklı borçludan ilişilgi kesmek, I, 240 üzmek (ip ve benzeri şeyleri) kesmek· I, 165, 522
7104 üznemek kar;ı koymak, söz dinlememek·I, 288
7105 üzsemek koparmak 1510^6^I, 276, 277 bkz>uzsamak
7106 üztürmek üzdürmek, kopartmak·I, 220
7107 üzüklük kesilme·I, 152
7108 üzülgen daima üzülen·I, 158
7109 üzülmek üzülmek, kesilmek·I, 196
7110 üzüm üzüm. I, 75, 88, 180, 184, 282, 289. 353.360, 514;II, 16, 18, 104, 125. 186, 265;III, 8, 119, 201, 265, 331, 410
7111 üzümlenmek üzümlenmek.I, 295
7112 üzüşmek üzüm toplamakta yardım ve yarı; etmek; ip ve beñzeri şeyleri kesmekte ve üzmekte yardım ve yarış etmek·I, 184
7113 üzütlemek birini pinti görnıek·I, 299
7114 üzütlük bir şeyde pintilik·I, 150