Çıktım Kozan Dağına'nın öyküsü
Türkülere kahraman olan Kozanoğlu, Afşarlıların Kozanlı oymağının reisi olan bir ailedendir. Bu oymak önceleri Karamanoğulları’nın, sonradan da Osmanlı Devleti’nin maiyetinde bulunup, Kozan havalisinin idaresini yürütüyordu. Kozan dağlarındaki Varsaklar (Varsak aşiretinden olanlar) bunların piyadesi, Çukurova’daki Afşarlar ise süvarileriydi. Kozanoğulları bu havalide uzun müddet hüküm sürdüler. Halkın, hak ve hukukunu, iç ve dış saldırılara karşı korudular. Orta Anadolu derebeylerinden Çapanoğlu Süleyman Bey’in, Kozan bölgesini istila için gönderdiği askerler Yusuf Ağa tarafından perişan edildiği gibi, bir müddet sonra Mısırlı İbrahim Paşa’nın Kozan’ı almak için gönderdiği askerler de Kozanoğlu Mehmet Bey’in kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratıldı. Yusuf Ağa’dan sonra Ali Bey, ondan sonra Ali Bey’in oğlu Mehmet Bey Kozan beyliğine geçtiler. Kozan Beyliği gittikçe kuvvetleniyordu.
1882 senesinde Sultan Aziz zamanında Sadrazam Ali Paşa’nın Kozan Beyliğini ortadan kaldırmaya karar vermesi üzerine Derviş Paşa kumandasında “İslâhiye Fırkası” adı altında bir kuvvet teşkil edip Kozan’a gönderildi. Ahmet Bey ile Yusuf Bey ve Kozan hanedanına mensup diğer beyler, Halil Bey, Ali Bey ve Hüseyin Bey’ler devlete bağlıklarını hemen bildirdiler. Ahmet Bey’e Kütahya valiliği, diğer beylere de birer memurluk veya maaş verilerek dağıtıldı. Kozana bir sancak haline getirildi.
Kozanoğlu Yusuf Ağa Sivas’ta oturmaya memur edildiğinden, muhafız askerleri himayesinde yola çıktı. Fakat aşiretlerinden birkaçı yolu kesip onu muhafız askerlerin elinden aldılar.
Yusuf Ağa da durumu değerlendirmek istedi. Kozan’a gelerek bütün aşiretleri isyana kaldırdı. Bunun üzerine Müşir Derviş Paşa, İsmail Paşa kumandasındaki bir müfrezeyi Yusuf Ağa üzerine gönderdi. Kısa bir çatışmadan sonra Yusuf Ağa esir düştü ve astırıldı. Taraftarları da dağıtıldı. Türkü, Kozanoğulları’ndan Yusuf Bey’in dağlardaki hayatı ve üzerine gönderilen kuvvetlerle yaptığı mücadele üzerine yakılmıştır.
|
Kaynak: Güven, Merdan (2005). "Türkiye Sahasındaki Hikâyeli Türküler Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi)" (PDF). Erzurum. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
|
