V. Ecevit Hükûmeti koalisyon protokolü
GİRİŞ
değiştir18 Nisan 1999 milletvekili genel seçimi, halkımızın büyük bir sorumluluk duygusuyla sandık başına giderek 21'inci dönem TBMM'ni oluşturması ile sonuçlanmıştır. Milletimiz, seçimlerde ortaya çıkardığı bu Meclis yapısı ile, ülkemizi 21'inci yüzyıla taşıma görev ve sorumluluğunu hiçbir siyasi partiye tek başına vermemiş, partilerin uzlaşarak ülkeyi yönetmelerini istemiştir. Milletimiz, bu tercihi ile, siyasi hayatımıza istikrarsızlık, çatışma ve kutuplaşma yerine, hoşgörü, uzlaşma ve işbirliği ortamının hakim olarak ülke sorunlarına istikrar içinde çözüm üretilmesini arzuladığını göstermiştir.
Bu anlayıştan yola çıkan Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi, 57. Cumhuriyet Hükümeti'ni oluşturmak suretiyle, ülke sorunlarına çözüm üretme görev ve sorumluluğunu birlikte üstlenerek bir "uzlaşma ve atılım hükümeti" olarak çalışmaya karar vermişlerdir.
Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi Hükümeti; Anayasamızın başlangıç bölümünde ifadesini bulan anlayış doğrultusunda, hiçbir ayırım gözetmeksizin, tek, tek ve topluca tüm vatandaşlarımızın hizmetinde olmak ve yine Anayasamızda temel nitelikleri ifade edilen millî, demokratik, lâik, sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni geliştirmek ve güçlendirmek temel amacı üzerine kurulmuş bir koalisyondur.
Hükümetin, üç partiden oluşan bir koalisyon olması, hiçbir partinin kendi programını aynen uygulamasına imkan vermemektedir.
Bu koalisyon, ülkemizin, uzun ömürlü, verimli ve istikrarlı bir yönetime kavuşması için, hükümeti oluşturan partilerin karşılıklı güven, saygı ve işbirliği anlayışı çerçevesinde hareket etmelerini ve millî menfaatleri ön planda tutmalarını siyasî ve ahlakî bir görev olarak kabul etmiştir.
Bu anlayışla, 57. Cumhuriyet Hükümeti'ni kuran Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi aşağıdaki Protokol üzerinde anlaşmışlardır.
GENEL İLKELER
değiştirHükümet ortakları, birbirleriyle ve Türkiye Büyük Millet Meclisi ile de uyum içinde çalışmaya özen göstereceklerdir. Böylece, ülkemizin karşı karşıya bulunduğu sorunlara sağlıklı ve kalıcı çözümler üretilebilecek ve demokrasi kültürümüz daha da güçlendirilecektir.
Hükümetimiz ülkemizde, demokrasi ve insan hakları konularındaki anlayış ve uygulamaları daha ileri düzeye yükseltmeyi vatandaşlarımıza karşı temel ödevleri arasında görmektedir.
Hükümetimiz, Atatürk'ün önderliğinde kurulan lâik, demokratik, hukuka bağlı Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni dışarıdan ve içeriden gelebilecek her türlü tehlikeye karşı korumakta; Atatürk ilke ve inkılâplarını her alanda pekiştirmekte; din ve vicdan hürriyetinin de teminatı olan lâiklik ilkesinin gereği olarak kutsal din duygularının devlet işlerine karıştırılmasını, siyasal amaçlarla ve çıkar hesapları ile istismarını önlemekte kesin kararlıdır.
Bu çerçevede, hanımların özel yaşamlarında giyim kuşamlarına bir karışma söz konusu değildir; ancak kamu kurumlarında türbanın Cumhuriyetin temel niteliklerini hedef alan bir siyasal simgeye dönüştürülmesine karşı yürürlükteki kurallar uyarınca alınmış önlemler titizlikle sürdürülecektir.
Diğer taraftan Hükümeti oluşturan siyasi partiler; toplumsal değerlerin ayrışma noktası olarak kullanılmasını, toplumda gerilimin yükselmesini ve buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek cepheleşmeleri önleyici bir tutum izleyeceklerdir. Böylece toplumsal değerler etrafında birleşilerek huzur ortamı geliştirilecektir. Aynı zamanda, Devlete olan güvenin güçlendirilmesi sağlanacaktır. Hükümetimiz, bu konulardaki çabalarına bütün siyasal partilerimizin, sivil toplum örgütlerinin ve tüm vatandaşlarımızın yapıcı katkılarını beklemektedir.
Atatürk'ün Türk kültürünü esas alan ve her türlü ırk, din ve mezhep ayrımcılığını ve yayılmacılığı reddeden insancıl ve barışçı milliyetçilik anlayışı, ulusal birliğimizin ve ülke bütünlüğümüzün başta gelen güvencesidir.
Bir taraftan bölücü akımlara ve her türlü teröre karşı devlet güvenlik güçlerinin özverili ve başarılı mücadelesi kesin sonuç alınıncaya kadar kararlılıkla sürdürülecek, diğer taraftan da terörün iç ve dış kaynaklarını kurutacak ekonomik, sosyal, siyasal, eğitsel ve tanıtımla ilgili çok yönlü tedbirler alınacaktır.
Ayrıca bölücü terörün yurt dışındaki kaynaklarını kurutmak için yapılan girişimler kararlılıkla sürdürülecektir.
Hükümetimiz, hukukun üstünlüğü ve hukuk devleti ilkelerine bağlılığının gereği olarak, yargının daha verimli ve etkili çalışabilmesini sağlamayı; aynı zamanda organize suç örgütleriyle, çetelerle ve yolsuzluklarla mücadeleyi her türlü yasal imkan ve vasıtalardan yararlanarak sürdürmeyi öncelikli görevleri arasında saymaktadır.
Hükümetimiz, ülkemizin ekonomik kalkınmasını istikrarlı bir büyüme temeline dayandıran, sosyal devlet anlayışı ile gelir dağılımındaki adaletsizliği düzelten, refahı topluma yayan, bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltan, kaynakları etkili ve verimli kullanan rekabetçi bir pazar ekonomisi anlayışını esas almaktadır.
Siyasal, ekonomik ve soysal bütün faaliyet ve çalışmaların nihaî hedefi insanın huzur ve mutluluğunu sağlamak olmalıdır. Bu amaçla, Hükümetimiz, bilgi ve refah toplumuna ulaşmak için eğitimin yaygınlaşmasını sağlayacaktır; vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerinden gereğince yararlanabilmesine ve doğal dengesi özenle korunan bir çevrede yaşayabilmesine önem verecektir.
KOALİSYON HÜKÜMETİNİN ÇALIŞMALARINDA GÖZETECEĞİ İLKELER
Koalisyon ortağı partilerin Genel Başkanları ayda en az bir defa bir araya gelerek Hükümet çalışmalarını birlikte değerlendireceklerdir.
Koalisyon ortağı partiler, Hükümette birer Başbakan Yardımcısı görevlendireceklerdir. Üçüncü Başbakan Yardımcılığı için gerekli yasal düzenleme öncelikle yapılacaktır.
Ortaklık süresince, Başbakan'a vekalet görevi, Başbakan Yardımcısı Dr. Devlet Bahçeli tarafından yürütülecektir.
Başbakanın imzasını gerektiren atama, nakil ve görevden alma işlemlerinde Başbakan Yardımcısı Dr. Devlet Bahçeli'nin imzası alınmak suretiyle; Başbakan onayı ile yapılanlar ikili, ikili kararname ile yapılanlar üçlü, üçlü kararname ile yapılan atamalar da dörtlü kararname ile yapılacaktır.
Koalisyon ortağı partilerin milletvekili sayılarındaki değişiklikler, Bakanlıkların koalisyon ortakları arasındaki dağılımını etkilemeyecektir.
ÖNCELİKLİ YASALAR
değiştirKamuoyunun destekleyeceği ve terörle mücadeleyi güçlendirecek bir Pişmanlık Yasası'nın çıkarılması için gerekli girişimler yapılacaktır.
Yeni Bütçenin Haziran ayı içinde Meclis 'den geçirilmesi sağlanacaktır.
Bankacılık Yasası, bankaların güçlü bir malî yapıya kavuşturulmalarını, bağımsız bir organ tarafından denetlenmelerini esas alan, uluslararası normlara uygun, halkın tasarruflarını koruyacak, üretken yatırımlara ve dışsatıma destek olacak, iç ve dış piyasalara güven verecek şekilde çıkarılacaktır.
Hükümetimizin bir başka önceliği, Anayasa'nın 83.ve 100. maddeleri değiştirilerek dokunulmazlığın sınırlandırılmasıdır.
Demokrasimizin eksiklerini giderici, insan haklarını geliştirici, yargının bağımsızlığını ve işlerliğini güçlendirici; ve örgütlü suçlara karşı yaptırımları daha etkili duruma getirici Anayasa ve yasa değişiklikleri öncelikle ele alınacaktır. Devlet Güvenlik Mahkemeleri yeniden düzenlenecektir.
Yerel yönetimlerin yetkilerini genişletici, kaynaklarını arttırıcı ve denetimlerini daha etkili kılıcı yasa bir yıl içinde; sosyal güvenlik reformuna ve kamu yönetimine ilişkin yasalar, Siyasî Ahlâk Yasası, Anayasa' ya uyum yasaları bir an önce çıkarılacaktır.
TBMM'nin çalışmalarını verimli kılabilmek ve hızlandırabilmek için İçtüzük'de gerekli değişikliklerin yapılması amacıyla girişimde bulunulacaktır.
KOALİSYONUN HEDEFLERİ
değiştirA) Kamu Yönetimi
değiştirHükümetimiz kamu yönetiminin yeniden yapılandırılmasında kararlıdır.
Kamu yönetiminde ve kamu hizmetlerinde adaletli, şeffaf, verimli ve katılımcı bir yönetim anlayışı benimsenecektir.
Kamuda işe alınmada yeterlilik, görevlerde yükseltilmelerde ehliyet ve liyâkat esas alınacak, kayırmacılık önlenecektir.
Kamu personelinin atama ve yükseltilmelerinde ehliyet ve liyâkat şartları nesnel ölçülere ve sınav esasına dayandırılacaktır. Kamu görevlerine giriş sınavlarının merkezî sistemle gerçekleştirilmesi uygulamasının yerleşmesi sağlanacaktır.
Hükümetimiz, toplum vicdanını rahatsız eder hale gelmiş bulunan yolsuzluk ve rüşvetle mücadeleyi en önemli görevlerinden biri olarak görmektedir. Bu amaçla, her türlü yasal düzenleme yapılacak, özellikle kamunun ekonomik faaliyetlerinde şeffaflık ve etkili denetim sağlanacaktır.
İşçi haklarındaki kısıntılar giderilecek ve kamu görevlilerinin sendikal hakları genişletilecektir.
B) Ekonomik ve Sosyal Politikalar
değiştirHükümetimizce uygulanacak ekonomi ve maliye politikalarının esası istikrar içerisinde sürdürülebilir büyümeyi gerçekleştirmektir.
Uygulanacak ekonomik program, ülkenin istikrar içerisinde kalkınmasının temelini oluşturacaktır. Ekonomik istikrar, bütçe açıkları azaltılarak, faiz dışı bütçe fazlası yaratılarak, kayıt dışı ekonomiye karşı etkili önlemler alınarak, sosyal güvenlik kurumlarının ve birliklerin açıkları giderilerek, bütçe disiplini güçlendirilerek sağlanacaktır. Bu şekilde ekonomide güven ortamı yaratılacaktır.
Kamu açıklarının finansmanı için T.C. Merkez Bankası'nın kaynaklarına hiçbir koşul ve biçimde başvurulmayacaktır.
İzlenmekte olan gerçekçi kur politikasına devam edilecektir.
Enflasyonla mücadele sürdürülürken dar gelirlilerin mağdur edilmemesine özen gösterilecektir.
Destekleme kapsamındaki tarım ürünlerinin fiyatlarının belirlenmesinde dünya fiyatları, maliyetler ve beklenen enflasyon temel alınacaktır. Stoka üretim kesinlikle yapılmayacak, bu amaçla sistemli bir ürün değişim programı yürürlüğe konulacaktır. Tarımsal sigorta ve prim sistemi de bu çerçevede ele alınacaktır.
Ekonomide kırsal alan kalkınmasına öncelik verilerek köylü ve çiftçilerimizin refah düzeyini yükseltici ekonomik ve sosyal politikalar oluşturulacaktır. Ormanların yönetimine orman köylülerinin etkin katılımı sağlanacaktır.
Güneydoğu ve Doğu Anadolu'nun geri kalmışlığı, ekonomik ve sosyal önlemlerle çözülecektir; işsizliği ve yoksulluğu önleyici üretken yatırımlar hızlandırılıp desteklenecektir; altyapı eksiklikleri, "yap-işlet-devret" yönteminden de yararlanılarak giderilecektir; eğitim ve sağlık alanındaki boşluklar en kısa zamanda doldurulacaktır.
Ekonomiyi ve sosyal hakları ilgilendiren yasama çalışmalarına ve uygulamalara Ekonomik ve Sosyal Konsey' in ve genelde sivil toplum örgütlerinin etkin katılımları sağlanacaktır.
Hükümetimiz, özelleştirmenin kamuoyuna güven veren, şeffaf ve kamu yararını gözeten bir biçimde hızla yapılmasını sağlayacaktır. Özelleştirme uygulamalarında iş güvencesi özenle gözetilecek, sermayenin tabana yayılması amacıyla halka arz yöntemine de önem verilecektir.
Enerji sektöründeki özelleştirmeleri veya yabancı yatırımları zorlaştırıcı yasal veya Anayasal engeller bağımsızlığımıza gölge düşürmeyecek şekilde aşılacaktır. Bu çerçevede, uluslararası tahkim ile ilgili düzenleme yapılacaktır.
Kaynakların verimli ve tutumlu kullanılmasını sağlamak amacıyla, başlamış veya planlanmış kamu yatırımlarında kesin öncelikler belirlenecektir.
Demiryolu ve deniz taşımacılığında altyapı yatırımlarına önem verilecektir.
Hükümetimiz uygulayacağı ekonomi politikaları ile istihdam yaratıcı yatırımların artacağı bir ortam oluşturacaktır. Kamunun sağlıklı kaynaklarla yapacağı yatırımlar doğrudan ve dolaylı olarak yeni iş alanları açacaktır. KOBİ'lerin ve esnaf ve sanatkarların üretim ve istihdama katkılarının arttırılması için gerekli tedbirler alınacaktır. Böylece, önemli bir sorun haline gelmiş olan işsizliğin zaman içinde azaltılması mümkün olacaktır.
Sosyal Güvenlik Reformu ile, sosyal güvenlik sisteminin açıkları ekonomiye yük olmaktan çıkarılacak, emeklinin yaşam düzeyi yükseltilecek, emekli yaşı ve en az çalışma süreleri ülke ekonomisinin taşıyabileceği gerçekçi düzeye çıkarılacaktır.
Ulusal sanayi, tarım ve hayvancılığımız haksız dışalım rekabetine karşı korunacaktır.
C) Eğitim
değiştirHükümetimiz, eğitime ve gençliğe yatırımı, ülkemizin geleceğine yapılan en önemli yatırım olarak kabul etmektedir.
İlk, orta ve yüksek öğretimde, çağdaş iletişim ve bilgi teknolojileri en geniş ölçüde değerlendirilerek ve öğrenci yurtları hızla yaygınlaştırılarak, eğitimde olanak ve fırsat eşitliği sağlanacaktır.
Sekiz yıllık kesintisiz ve zorunlu ilköğretim uygulamasına devam edilecektir. Türkiye'yi bilgi çağına hazırlamaya yönelik olarak zorunlu eğitim süresinin arttırılması imkanları araştırılacaktır.
Eğitim kurumlarında ideolojik kutuplaşma ve çatışmalara fırsat verilmeyecektir.
Meslekî ve teknik eğitim özendirilecektir.
Yetişkinlerin her alanda öğrenimlerini geliştirebilmeleri için gerekli olanaklar sağlanacaktır.
Engellilerin öğrenimlerine ve meslek veya sanat edinebilmelerine özel önem verilecektir.
İlköğretimde beşinci sınıfı tamamlayan öğrencilerin, kanunî temsilcilerinin talep etmesi halinde, Diyanet İşleri Başkanlığınca yaz tatilinde açılan ve Millî Eğitim Bakanlığının denetim ve gözetimine tabi olan Kur' an kurslarına devam edebilmelerine imkân verecek bir düzenleme yapılacaktır.
D) Dış Politika
değiştirHükümetimiz, Türkiye Cumhuriyeti'nin; Atatürk' ün "Yurtta sulh, cihanda sulh" anlayışına dayanan barışçı dış politikasını sürdürecektir.
Dış politikamızın amacı, Devletimizin hak, çıkar ve duyarlılıklarını gözeten bir anlayışla ikili ve çok taraflı uluslar arası ilişkilerde etkin bir taraf haline gelmesini sağlamaktır.
Herhangi bir yabancı ülkeyle veya uluslar arası kuruluşla ilişkilerimizde gözetilecek başta gelen koşul, ülkemizdeki bölücü teröre destek olunmamasıdır.
Türkiye'nin Avrupa Birliği' ne tam üyeliği tarihten, coğrafyadan ve anlaşmalardan doğan hakkıdır. Türkiye'nin AB' ne öteki üyelerle eşit hak ve statüye sahip "tam üyelik hedefi"nin gerçekleştirilmesine çalışılacak, ancak bunun karşılığında ulusal hak ve çıkarlarımızdan ödün verilmeyecektir.
Gümrük Birliği anlaşmasının uygulamasında ortaya çıkan aksaklıkları düzeltmek üzere, gerekli girişimler sürdürülecektir.
Dış politikamızda, Balkanlar, Ortadoğu ve Kafkasya başta olmak üzere bölgesel ilişkilerimize özel önem verilirken, dünyanın bütün bölgelerindeki devletlerle ilişkilerimizi geliştirmeye yönelik atılımlara devam edilecektir.
Bu arada, özellikle İslâm ülkeleri ile var olan münasebetlerin geliştirilmesine özen gösterilecektir.
Hükümetimiz, Türk Cumhuriyetleri ile ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal alanlarda işbirliğini geliştirmeye yönelik aktif ve istikrarlı bir politika izleyecektir.
Amerika Birleşik Devletleri ile aramızdaki köklü ve iyi ilişkiler iki ülkenin ortak ve karşılıklı çıkarları temelinde geliştirilecektir.
Karadeniz Ekonomik İşbirliğine üye ülkeler ve özellikle Rusya Federasyonu ile olan ilişkilerimizin çok yönlü olarak geliştirilmesine gereken önem verilecektir.
Çin Halk Cumhuriyeti ile ilişkilerimizi çok yönlü olarak geliştirmeye özen gösterilecektir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kazanılmış haklarının korunmasına ve geliştirilmesine yönelik politikalarımız kararlılıkla sürdürülecektir.
Yunanistan' la ilişkilerimizi iyileştirebilmemizin koşulları da, bu komşu ülkenin Türkiye'deki terör eylemlerine verdiği desteği sona erdirmesi; aramızdaki sorunların diyalog yoluyla çözülmesini kabul etmesi ve ilişkilerimize Avrupa Birliği gölgesinin düşürülmemesidir.
Ermenistan' la aramızda ilişki kurulabilmesinin başta gelen koşulları ise; bu ülkenin Azerbaycan topraklarındaki işgal eylemine son vermesi; Türkiye' ye karşı uluslararası alanda yürüttüğü düşmanca kampanyadan vazgeçmesidir.
Bosna'lı ve Kosova'lı kardeşlerimizin soykırım ölçüsüne varan baskı ve haksızlıklardan esirgenmesine etkin katkılarımız kararlılıkla sürdürülecektir.
28 Mayıs 1999
Bülent Ecevit Demokratik Sol Parti Genel Başkanı
Dr. Devlet Bahçeli
Milliyetçi Hareket Partisi
Genel Başkanı
Mesut Yılmaz Anavatan Partisi Genel Başkanı
|
Kaynak: "Koalisyon Hükümetleri, Koalisyon Protokolleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri CİLT 2" (PDF). TBMM. 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
|
