Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Arap Devletleri Ligi Arasında Türkiye’de Bir Misyon İhdas Edilmesine İlişkin Anlaşma

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE ARAP DEVLETLERİ LİGİ ARASINDA TÜRKİYE’DE BİR MİSYON İHDAS EDİLMESİNE İLİŞKİN ANLAŞMA

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti (bundan sonra Hükümet olarak anılacaktır) ve Arap Devletleri Ligi (bundan sonra Arap Ligi olarak anılacaktır);

- Köklü tarihi, coğrafi ve kültürel ilişkiler temelinde ve Türkiye Cumhuriyeti ile Arap Ligi’nin ilişkilerini yıllar içinde ilerlettiklerinin, geliştirdiklerinin ve derinleştirdiklerinin bilinciyle,

- Arap Ligi’nin Türkiye Cumhuriyeti’nde bir Misyon açmasının, ilişkilerin geliştirilmesi açısından yararlarını göz önünde bulundurarak;

Aşağıdaki hususlar üzerinde mutabık kalmışlardır.

Madde 1 - Tanımlar

Bölüm 1

İşbu anlaşmanın amaçları çerçevesinde, aşağıda yer alan kelime ve terimlerin anlamları şöyle belirlenmiştir:

a. “Ülke” Türkiye Cumhuriyeti;

b. “Hükümet” Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti;

c. “Türkiye Cumhuriyeti’nin ilgili makamları”, Türkiye Cumhuriyeti’nin kanunları ve gümrük uygulamaları çerçevesinde ve sözkonusu kanunlara ve uygulamalara göre yetkili kılınmış ulusal ve diğer makamlar;

d. “Arap Ligi”, 22 Mart 1945’te hükümetlerarası bölgesel bir örgüt olarak ihdas edilen, Arap Devletleri Ligi;

e. “Taraflar”, Arap Ligi ve Hükümet;

f. “Misyon”, Lig’in Ülke’deki işlevlerini yerine getirmek amacıyla kullandığı yerleşke;

g. “Misyon Şefi”, Ülke’deki Arap Ligi Misyonu’nun şefi olarak atanan kişi;

h. “Misyon yetkilileri”, Misyon Şefi ve Misyon’da görevlendirilen uzmanlar dahil, ancak yerel olarak istihdam edilmiş personel hariç, Misyon’a atanmış tüm personel,

i. “Arap Ligi’nin mülkiyeti”, tüm mali fonlar, gelirler ve diğer mal varlıkları dahil, Arap Ligi’nin görevlerini yerine getirmede kullandığı Lig’e ait veya Lig’in elinde bulundurduğu her türlü mülk;

j. “Arap Ligi’nin arşivleri”, Arap Ligi Misyonu’nun görevlerini yerine getirmede kullandığı, Lig’e ait veya Lig’in elinde bulundurduğu her türlü kayıtlar, yazışmalar, belgeler, metinler, bilgisayar kayıtları, resimler ve filmler ile ses kayıtları;

k. “telekomünikasyon”, tüm şifahi bilgi, resim, yazılı ve sözlü bilgi ile ses kayıtlarının, telgraf, telsiz, uydu, fiberoptik veya herhangi bir elektronik veya elektromanyetik araçla emisyonu, alınması veya transmisyonu;

l. “yetkilinin aile üyesi”;

i. eş,

ii. 18 yaşının altındaki evlenmemiş her çocuk,

iii. 18 ve 25 yaş arasındaki herhangi bir eğitim kurumuna tam gün kayıtlı olan ve evlenmemiş her çocuk

anlamına gelmektedir.

Madde II - Tüzel kişilik

Bölüm 2

Hükümet, başta

i. sözleşme imzalama,

ii. Türk kanunlarına ve Misyon’un görevlerine uygun şekilde her türlü menkulü ve gayri-menkulü satın alma veya elinden çıkarma,

iii. adli işlem yapma

hakları olmak üzere, Arap Ligi Misyonu’nun tüzel kişiliğini tanımaktadır.

Bölüm 3

Misyon, Misyon Şefi her somut durumda dokunulmazlık hakkından açıkça feragat etmediği sürece, hukuki dokunulmazlıktan yararlanacaktır. Uygulanacak her adli tedbirin icrası için ayrı bir feragatname gerekecektir.

Misyon, yerleşkesinde, araçlarında, uçaklarında ve gemilerinde Arap Ligi bayrağını çekme hakkına sahip olacaktır.

Madde III - Misyon'un masuniyeti

Bölüm 4

Misyon’un münhasıran görevleri için kullandığı yerleşkenin masuniyeti bulunacaktır.

Misyon yerleşkesine giriş için Misyon Şefi’nin rızası gerekmektedir.

Ancak, bu yöndeki bir rızanın yangın veya acil koruma tedbirleri gerektiren diğer durumlarda hâlihazırda gösterilmiş olduğu varsayılacaktır.

Hükümet, Misyon binalarının herhangi bir işgale veya zarara maruz kalmaması için gerekli tüm tedbirleri alacak, ayrıca Misyon’un düzen ve huzurunun bozulmasına ve saygınlığının zedelenmesine mani olacaktır.

Misyon, Arap Ligi’nin faaliyetleriyle bağdaşmayacak herhangi bir şekilde kullanılamayacaktır.

Misyon’a ait veya Misyon’un tasarrufunda bulunan arşivlerin masuniyeti olacaktır.

Bölüm 5

Misyon’a ait veya Misyon adına kullanılan motorlu bir aracın sebep olduğu trafik kuralı ihlali ile kaza durumu veya bu nedenle başlatılacak soruşturma için gerekli olan haller haricinde, Misyon mülkiyet ve varlıkları elkoyma, istimlak, haczedilme ya da diğer müsadere ve tahdit işlemlerine tabi tutulmayacaktır.

Sözkonusu önlemlerden birinin gerekli olması halinde, Misyon’un faaliyetlerinin engellenmemesi amacıyla uygun tüm tedbirler alınacak, uygun tazminat zaman geçirmeden ödenecektir.

Madde IV - Vergiden muafiyet

Bölüm 6

Misyon varlıkları, gelirleri ve mülkiyeti Misyon’un resmi faaliyetleri çerçevesinde tüm doğrudan vergilerden muaf tutulacaktır. Ancak, Misyon, miktarı kamu hizmetleri için tahsil edilenlerden daha yüksek olmayan vergilerden muafiyet talep edemeyecektir.

Misyon adına Misyon üyelerinden veya üye ülkelerden biri tarafından Misyon’un görevleri çerçevesinde yürütülen sınaî ve ticari faaliyetlerden kaynaklanan Misyon gelirleri dolaysız vergilerden muaf olmayacaktır.

Bölüm 7

Misyon, neşriyatı da içeren resmi işleri kapsamında yaptığı ihracat ve ithalatta gümrük vergilerinden, yasaklardan ve kısıtlamalardan muaf tutulacaktır. Ancak, sözkonusu muafiyet kapsamında ithal edilen mallar, Hükümet’le anlaşmaya varılan durumlar haricinde satılamayacak veya el değiştirmeyecektir.

Madde V - Mali işlemler

Bölüm 8

Misyon, mali denetim mevzuatına veya herhangi bir kısıtlamaya tabi olmadan faaliyetlerini yürütür. Bu çerçevede,

i. Yerel olmayan kaynaklardan gelmesi koşuluyla, herhangi bir para biriminde fon ve döviz bulundurma,

ii. Yerel olmayan kaynaklardan gelmesi koşuluyla, Türkiye Cumhuriyeti’ne ve Türkiye Cumhuriyeti’nden serbestçe fon ve döviz transfer etme ve herhangi bir para birimini bir başka para birimine çevirme hakkına sahiptir.

Yerel kaynaklı olup Türkiye Cumhuriyeti’nden ihraç edilen veya yukarıda belirtilen hesaplara aktarılan fonlar Türkiye Cumhuriyeti’nin Döviz Kontrolü Kuralları ve Düzenlemelerine tabi olacaktır.

Madde VI - Haberleşme

Bölüm 9

Hükümet, Misyon’un resmi amaçlı tüm haberleşmesinin serbestliğini sağlayacaktır. Misyonun resmi yazışmaları dokunulmazdır.

Bu başlık altında yeralan hiçbir hüküm, gerekli güvenlik tedbirlerinin alınması yolunda Misyon ile Hükümet arasındaki anlaşmaya bağlı olarak alınabilecek önlemlere engel olarak yorumlanamayacaktır.

Madde VII - Misyon yetkilileri

Bölüm 10

a. Misyon Şefi ve Misyon yetkilileri, Türkiye’nin diğer uluslararası kuruluşlara tanıdığı tüm ayrıcalık ve dokunulmazlıklardan yararlanacaktır.

b. Misyon yetkilileri:

i. Resmi görevleri çerçevesinde gerçekleştirdikleri hiçbir sözlü ve yazılı eylemden dolayı yasal takibata tabii tutulamazlar.

ii. Arap Ligi tarafından ödenen maaş ve ödenekleri için diğer uluslararası örgütlerde muadil unvanlardaki görevlilerin sahip olduğu vergi bağışıklıklarından aynen yararlanacaklardır.

iii. eşleri ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarıyla birlikte göçmenlik kısıtlamaları ve yabancı uyrukluların kayıt işlemlerinden muaf tutulacaklardır;

iv. diğer uluslararası örgütlerin benzer kıdemdeki yetkililerinin değişim usullerine ilişkin (exchange facilities) tanınan ayrıcalıklardan faydalanacaklardır;

v. diğer uluslararası örgütlerin benzer kıdemdeki yetkililerine tanınan kriz anında ülkesine dönme imkanlarından kendisi ve ailesi de faydalandırılacaktır;

vi. Ülke’deki görevine atanmasını müteakip 6 aylık süre içinde kişisel eşya ve mobilyalarını gümrükten muaf olarak ithal etme hakkı bulunacaktır;

vii. Türk yasalarına ve mevzuatına uygun olarak şahsi motorlu araçlarının ithalatında gümrük harç ve vergilerinden muaf tutulma hakkı bulunacaktır;

viii. Dışişleri Bakanlığı’nın kural ve yöntemlerine uygun olarak ülkeye giriş ve çıkışlarında Bakanlık Misyon tarafından bilgilendirilecektir;

ix. Dışişleri Bakanlığı’nın kural ve yöntemlerine uygun olarak Bakanlık tarafından kimlik (tanıtım) kartları verilecektir;

c. 10’uncu Bölüm’ün (b) paragrafının (iii), (v), (vi) ve (vii) fıkraları, Türk vatandaşları veya Türkiye’de ikamet edenler için uygulanamayacaktır.

d. 10’uncu Bölüm’ün (b) paragrafının (ii) fıkrası, Misyon’un Türkiye’de bulunan eski görevleri ve onların haleflerine ödenen emekli maaşları veya emeklilik ödenekleri ile yerel çalışanlarına ödeyeceği maaş, tazminat ve nafakalar için uygulanamayacaktır.

Bölüm 11

Yetkililere tanınan dokunulmazlık ve bağışıklıklar bireylere kişisel menfaat sağlamaya yönelik değil, Misyon’un çıkarları doğrultusunda verilmektedir. Misyon Şefi herhangi bir çalışanının sahip olduğu bağışıklığın, adaletin tecellisine engel oluşturduğu kanısına vakıf olması halinde Misyon’un çıkarlarına halel getirmeden çalışanları üzerindeki bağışıklıkları kaldırma yetkisi ve sorumluluğuna sahiptir.

Bölüm 12

Misyon görevlileri trafik ihlalleri veya motorlu araçlardan kaynaklanan hasarlarda yargıdan hiçbir şekilde bağışık değildir. Misyon ve Misyon’un Türkiye’de görevli çalışanları motorlu araçların kullanımına ilişkin Türk yasa ve mevzuatınca belirlenen medeni sorumluluk sigortasının bütün yükümlülüklerine uymakla mükelleftir.

Bölüm 13

Misyon, adli işlemlerin usulünce yürütülmesini sağlamak, kolluk kurallarına uyulmasını temin etmek ve işbu maddede değinilen ayrıcalık, bağışıklık ve kolaylıkların kötüye kullanılmasını önlemek amaçlarıyla daima Ülke’nin ilgili makamlarıyla işbirliğinde bulunacaktır.

Misyon, özel hukuka tabi hukuki ilişkileri bakımından Türk Mahkemelerinin yargı yetkisini kabul edecektir.

Madde VIII - Geçici atamalar

Bölüm 14

Misyon’a resmi sebeplerle geçici olarak atanan uzmanlar genel kurallara ve Hükümet uygulamalarına tabi olacaklardır.

Madde IX - Genel hükümler

Bölüm 15

Bu Anlaşma tarafların yazılı mutabakatıyla değiştirilebilir. Taraflardan biri bu maddeye uygun şekilde diğer tarafça önerilen değişikliği dikkatli bir şekilde değerlendirmelidir.

Hükümet, kendi güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli her türlü önlemi alma hakkını saklı tutar.

Madde X - Anlaşmazlıkların çözümü

Bölüm 16

Bu anlaşmadan ortaya çıkan veya onunla ilgili olan ve görüşmeler veya mutabık kalınacak diğer yöntemlerle çözümlenemeyen anlaşmazlıklar taraflardan birinin talebi üzerine tahkime götürülür.

Bu bölümün uygulanabilmesi amacıyla:

a. Taraflar bir hakem atarlar ve diğer tarafa atadıkları hakemin ismini bildirirler. Hakemler anlaşmazlığı çözemezlerse, üst-hakem atarlar. Tahkim talebi sonrasında otuz (30) gün içerisinde taraflardan biri hakem atamazsa veya hakemler çözüm veya üst-hakem atanması konularında anlaşamazlarsa, taraflardan biri Uluslararası Adalet Mahkemesi’nin Başkanı’ndan hakem veya üst-hakem atamasını isteyebilir;

b. Usuli kararlar da dahil olmak üzere, karar alınması için hakemlerin oy çokluğu yeterlidir; karar nihai ve bağlayıcıdır.

c. Tahkim masrafları taraflarca çözüme ilişkin tahkim kararında belirlenen şekilde karşılanır.

Madde XI - Yürürlüğe giriş ve fesih

Bölüm 17

a. Anlaşma tarafların kendi iç usullerine göre onay için gerekli işlemleri tamamladıklarına dair karşılıklı bildirimde bulundukları tarihte yürürlüğe girer.

b. Anlaşma taraflardan birinin diğer tarafa yazılı bildirimi üzerine ve bu bildirimin alınmasından altmış (60) gün sonra sona erer. Böyle bir bildirimde bulunulmadığı takdirde, Anlaşmadan doğan yükümlülükler tam olarak yerine getirilene kadar veya bu yükümlülükler ortadan kalkana kadar Anlaşma yürürlükte kalır.

c. Hükümet tarafından üstlenilen yükümlülük, Anlaşmanın 17. maddesi (b) fıkrasında öngörülen şekilde fesih edilmesi durumunda dahi Arap Ligi’nin ve görevlilerinin tüm mülklerinin, fonlarının ve malvarlıklarının Anlaşmaya uygun şekilde düzenli bir şekilde geri çekilmesine kadar devam eder.

Aşağıda imzası bulunan Taraflarca uygun şekilde yetkilendirilen temsilcilerce her biri aynı derecede geçerli olmak üzere Türkçe, İngilizce ve Arapça dillerinde imzalanmış ve mühürlenmiştir.

İstanbul’da 11 Ekim 2008 tarihinde düzenlenmiştir.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ADINA Ali BABACAN Dışişleri Bakanı

ARAP LİGİ ADINA Amre MOUSSA Genel Sekreter

Kaynakça

• TBMM