Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği/Ek/Bölüm 1

BÖLÜM 1 – GENEL HÜKÜMLER

1.1. KAPSAM

1.1.1 – Bu Yönetmelik hükümleri, yeni yapılacak binaların deprem etkisi altında tasarımı ile mevcut binaların değerlendirilmesi ve güçlendirme tasarımı için uygulanır.

1.1.2 – Bu Yönetmelik hükümleri, deprem etkisi altında yerinde dökme ve önüretimli betonarme, çelik, hafif çelik, yığma ve ahşap malzemeden yapılan binaların deprem etkisi altında tasarımı için uygulanır.

1.1.3 – Deprem etkisi altında yüksek binaların tasarımı için özel kurallar Bölüm 13'te tanımlanmıştır.

1.1.4 – Deprem etkisi altında yalıtımlı binaların tasarımı için özel kurallar Bölüm 14'te tanımlanmıştır.

1.1.5 – Deprem etkisi altında mevcut binaların değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi için özel kurallar Bölüm 15’te tanımlanmıştır.

1.1.6 – Deprem etkisi altında binalarda 1.1.4 kapsamındaki yalıtım uygulamalarından farklı aktif ve pasif davranış kontrolü uygulamaları ve bunlara ilişkin tasarım kuralları bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.

1.1.7 – Binalar ve bina türü yapıların dışında kalan köprüler, barajlar, kıyı ve liman yapıları, tüneller, boru hatları, enerji nakil hatları, nükleer tesisler, doğal gaz depolama tesisleri gibi yapılar, tamamı yer altında bulunan yapılar ve binalardan farklı hesap ve güvenlik esaslarına göre projelendirilen diğer yapılar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.

1.1.8 – Tarihi ve kültürel değeri olan tescilli yapıların ve anıtların deprem etkisi altında değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.

1.1.9 – Bu Yönetmeliğin kapsamı dışındaki bina ve bina türü yapıların deprem etkisi altında tasarımı için kendi özel yönetmelikleri yapılıncaya dek, öncelikle ilgili Türk Standartlarında verilen hükümler ile birlikte, uluslararası geçerliliği kabul edilen eşdeğer diğer standart, yönetmelik gibi teknik düzenlemeler veya kurumlarınca belirlenen teknik kurallar, bu Yönetmelikte öngörülen ilkeler gözetilerek kullanılabilir.

1.1.10 – Bu Yönetmelikte yer alan ekler aşağıda (a) ve (b)'de tanımlanmıştır:

(a) Bilgilendirme Eki olarak adlandırılan ekler, Yönetmeliğin ilgili bölümlerinin daha iyi anlaşılması ve uygulanmasına yönelik olarak bilgi verme amacı ile düzenlenmiştir. Bu ekler, Yönetmeliğin uygulanması zorunlu kısımları değildir.

(b) Yönetmelikte yer alan diğer Ek’ler, Yönetmeliğin ayrılmaz parçalarıdır ve uygulanmaları zorunludur.

1.2. GENEL İLKELER

1.2.1 – Bu Yönetmeliğe göre deprem etkisi altında yeni binaların tasarımında ve mevcut binaların değerlendirilmesinde esas alınacak deprem yer hareketi düzeyleri Bölüm 2'de tanımlanmıştır. Bu deprem yer hareketi düzeylerine karşı gelen deprem etkileri, 22/01/2018 tarih ve 2018/11275 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Türkiye Deprem Tehlike Haritaları ile tanımlanmıştır.

1.2.2 – Bu Yönetmeliğe göre deprem etkisi altında yeni binaların tasarımında ve mevcut binaların değerlendirilmesinde esas alınacak Bina Performans Hedefleri ile Deprem Tasarım Sınıfları (DTS) Bölüm 3'te tanımlanmıştır.

1.2.3 – Bu Yönetmeliğe göre deprem etkisi altında tasarımı yapılan binalar, malzeme ve işçilik koşulları bakımından Türk Standartları ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Genel Teknik Şartnamesi'ne, 10.07.2013 tarihli ve 28703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği'ne, 26.06.2009 tarihli ve 27270 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik kurallarına uygun olacaktır.

1.3. ÖZEL KONULARDA TASARIM GÖZETİMİ VE KONTROLÜ

1.3.1. Tanım

1.3.1.1 – Bu Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin değerlendirme ve tasarım süreçlerinde, özel uzmanlık gerektiren konularda projenin başlangıcından tamamlanmasına kadar ilgili tüm tasarım aşamalarında görev yapacak şekilde, ilgili alanda teorik ve mesleki bilgi ve deneyim sahibi inşaat mühendislerinden "tasarım gözetimi ve kontrolü" hizmeti alınmak zorundadır.

1.3.1.2– Bu tür hizmetleri yerine getireceklerin eğitim koşulları, mesleki yeterlilik ve deneyim konuları ve bunların belgelendirilmesi ile hizmetin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenir.

1.3.2. Kapsam

Bu Yönetmeliğin uygulanmasında aşağıda (a) ila (g)'de belirtilen konular 1.3.1'de tanımlanan "tasarım gözetimi ve kontrolü" hizmetine tabidir:

(a) Bölüm 2 kapsamında 2.4.1'de belirtilen Sahaya Özel Deprem Tehlikesi Analizleri

(b) Bölüm 2 kapsamında 2.5'e göre Zaman Tanım Alanında Deprem Yer Hareketlerinin Tanımlanması

(c) Bölüm 2 ve Bölüm 16 kapsamında 2.4.2 ve 16.5’e göre Sahaya Özel Zemin Davranışı Analizleri

(d) Bölüm 5 kapsamında 5.6.6'ya göre Çok Modlu İtme Yöntemleri ve 5.7'ye göre Zaman Tanım Alanında Doğrusal Olmayan Hesap Yöntemi İle Deprem Hesabı

(e) Bölüm 13'e göre Yüksek Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Hesabı ve Tasarımı

(f) Bölüm 14'e göre Yalıtımlı Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Deprem Hesabı ve Tasarımı

(g) Bölüm 16 kapsamında 16.10'a göre Zaman Tanım Alanında Doğrusal Olmayan Yapı- Kazık-Zemin Etkileşimi Hesapları

1.4. DENEYE DAYALI TASARIM

Yeterli hesap modellerinin bulunmadığı, çok sayıda benzer bileşenin kullanıldığı durumlarda veya tasarımda kullanılan varsayımların doğrulanması amacıyla yapılacak deneysel çalışmalarda TS EN 1990 Ek D’de verilen esaslar veya eşdeğer uluslararası kurallar dikkate alınacak, belgelendirme işlemleri ise 1.2.3'e göre yapılacaktır.

1.5. ATIF YAPILAN STANDART, YÖNETMELİK VE/VEYA DOKÜMANLAR

Bu Yönetmelikte, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve Tablo 1.1'de verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu Yönetmelikte de tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin Tablo 1.1'de belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır.

Tablo 1.1 – Atıf Yapılan Standart, Yönetmelik ve/veya Dokümanlar

EN, ISO, TS vb. No	Adı	Atıf Yapılan Bölüm
ÇYTHYE:2016	Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik	Bölüm 9
TS EN 1990:2002+A1:2005	Yapı Tasarım Esasları	Bölüm 1
TS 500:2000 +T1:2001+T2:2002+T3:2014	Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları	Bölüm 7, Bölüm 8, Bölüm 15
TS 498	Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri	Bölüm 7, Bölüm 9, Bölüm 10
TS 708:2016	Çelik – Betonarme İçin – Donatı Çeliği	Bölüm 7
TS EN 13670	Beton Yapıların İnşaası	Bölüm 7
TS EN 1992-1-1:2004 +AC:2009+A1:2015	Beton yapıların tasarımı - Bölüm 1-1: Genel kurallar ve binalara uygulanacak kurallar	Bölüm 7
TS EN 206	Beton-Özellik, performans, imalat ve uygunluk	Bölüm 7
TSE CEN/TR 15177	Betonun Donma-Çözülme Direncinin Tayini - Yapısal İç Hasar	Bölüm 8
TSE CEN/TR 15177	Betonun Donma-Çözülme Direncinin Tayini - Yapısal İç Hasar	Bölüm 8
ASTM A673	Standard Specification for Sampling Procedure for Impact Testing of Structural Steel	Bölüm 9
TS EN 10346	Sıcak Daldırmayla Sürekli Olarak Kaplanmış Çelik Yassı Mamuller - Teknik Teslim Şartları	Bölüm 10
TS EN ISO 1461	Demir ve Çelikten İmal Edilmiş Malzemeler Üzerine Sıcak Daldırmayla Yapılan Galvaniz Kaplamalar - Özellikler ve Deney Metotları	Bölüm 10
ASTM C1513	Standard Specification for Steel Tapping Screws for Cold- Formed Steel Framing Connections	Bölüm 10
TS EN 12369-1	Şap Esaslı Levhalar - Yapısal Amaçlı Tasarım için Karakteristik Değerler - Bölüm 1: Osb, Yonga Levhalar ve Lif Levhalar	Bölüm 10
TS EN 12369-2	Ahşap Esaslı Levhalar- Yapısal Amaçlı Tasarım için Karakteristik Değerler – Bölüm 2:Kontrplak	Bölüm 10
TS EN 12369-3	Ahşap Esaslı Levhalar - Yapısal Amaçlı Tasarım için Karakteristik Değerler - Bölüm 3: Masif Ahşap Levhalar	Bölüm 10
TS EN 1993-1-3:2006 +AC:2009	Çelik Yapıların Projelendirilmesi - Bölüm 1-3: Genel Kurallar - Soğukta Biçimlendirilmiş İnce Ölçülü Elemanlar ve Saçla Kaplama için	Bölüm 10
AISI S100	North American Specification for The Design of Cold- Formed Steel Structural Members	Bölüm 10
TS EN ISO 898-1	Bağlama Elemanlarının Mekanik Özellikleri - Karbon Çeliği ve Alaşımlı Çelikten İmal Edilmiş - Bölüm 1: Cıvata, Vida ve Saplamalar	Bölüm 10
TS EN 1996-1-1:2005 +A1:2012	Kagir Yapıların Tasarımı- Bölüm 1-1: Binalar İçin Genel Kurallar- Donatılı ve Donatısız Kagir Kuralları	Bölüm 11
TS EN 771-1	Kâgir Birimler - Özellikler - Bölüm 1: Kil Kâgir Birimler	Bölüm 11
TS EN 771-3	Kâgir Birimler - Özellikler - Bölüm 3: Beton Kâgir Birimler (Yoğun ve Hafif Agregalı)	Bölüm 11
TS EN 771-4	Kâgir Birimler - Özellikler - Bölüm 4: Gazbeton Kâgir Birimler	Bölüm 11
TS EN 771-6	Kâgir birimler - Özellikler - Bölüm 6: Doğal Taş Kâgir Birimler	Bölüm 11
TS EN 771-5	Kâgir birimler - Özellikler - Bölüm 5: Yapay Taş Kâgir Birimler	Bölüm 11
TS EN 772-1	Kâgir birimler - Deney yöntemleri - Bölüm 1: Basınç Dayanımının Tayini	Bölüm 11
TS EN 12602	Önyapımlı Donatılı Gazbeton Yapı Elemanları	Bölüm 11
TS EN 1015-11	Kagir harcı - Deney metotları - Bölüm 11: Sertleşmiş Harcın Basınç ve Eğilme Dayanımının Tayini	Bölüm 11
TS EN 1052-1	Kâgir – Deney Metodları – Bölüm 1 : Basınç Dayanımının Tayini	Bölüm 11
TS EN 1015-11	Kagir harcı - Deney Metotları - Bölüm 11: Sertleşmiş Harcın Basınç ve Eğilme Dayanımının Tayini	Bölüm 11
TS EN 1052-3	Kâgir - Deney Metotları - Bölüm 3 : Başlangıç Kayma Dayanımının Tayini	Bölüm 11
TS EN 1052-4	Kagir-Deney Metotları-Bölüm 4:Su Yalıtım Tabakası Bulunan Derzlerde Kayma Dayanımının Tayini	Bölüm 11
TS EN 1995-1-1: 2004 +A1:2008+A2:2014	Ahşap yapıların tasarımı - Bölüm 1-1: Genel - Genel kurallar ve binalar için kurallar	Bölüm 12
TS EN 12512	Ahşap Yapılar – Deney Metotları – Mekanik Bağlayıcılar ile Yapılmış Birleştirmeler İçin Çevrimli Yükleme Deneyi	Bölüm 12
TS EN 1337-1	Mesnetler – Yapılarda Kullanılan – Bölüm 1 : Genel Tasarım Kuralları	Bölüm 14
TS EN 15129	Anti-Sismik Cihazlar	Bölüm 14
TS ISO/IEC 17025	Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar	Bölüm 14
TS EN 12504-1	Beton- Yapıda Beton Deneyleri- Bölüm 1: Karot Numuneler- Karot Alma, Muayene ve Basınç Dayanımının Tayini	Bölüm 15