YAKIN ÇAĞLARDA
1870-1871 yılarında Gedikpaşa tiyatrosunda oynanmış olan piyeslerden bazılarının isimleri şunlardır: Keyhusrev Şahın adaleti, Kıskanç Karı, Rozamonde, Tabibi mecazip, Tabibi aşk, Rişliyonun sergüzeşti, Titiz meşrep ve keremkâr, Leylâ ile Mecnun, Nikotimusun kızı, Güruhu insan nakıstır her an, Yarabbi şükür sofra kuruldu, Hürmüz Bey, Sezar Borciya, Bernar yahut Bohemya Haydutları.
Bunlardan başka Devir isminde bir opera ile Hasköylü Benli oğlunu bestelediği Telemak operası da yine 1871 de oynanmıştır.
1872 de Hamdi isminde bir muharririn “İki karpuz bir koltuğa sığmaz" isimli bir komedisi oynanıyor.
İki karpuz bir koltuğa sığmaz üç fasıllık bir komedidir. Ermeni âdet ve telâffuzile lâtıfe eder. Şahısları ermenidir, ermeni şivesile bozuk ve tuhaf bir Türkçe konuşurlar. Bir ermeni genci iki kadını birden sevmek istemiş, muvaffak olamamıştır, husranını anlatır.
Muharrir, eserini “Necmi" imzasile neşretmiştir.
Bu zat daha evvel de “Uçurtma" isimile Fransızca bir piyes yazmış, Beyoğlundaki Fransız tiyatrosunda oynatmıştı. Mehmet Raşidin Rumcadan tercüme etli- ği “İraklis" ve "Olimpiyaküs Ağunas", Mustafa Hulûsinin “Dehşetli Hata" isimli faciaları ve Ebüzziya Tevfik Beyin Eceli Kaza isimli piyesi de ayni sene oynanmıştır.
Eceli Kaza, birleşmesi mümkün olmıyan bir genç kızla bir genç erkeğin sevdasını ve başlarına gelenleri anlatır. Erzurum valisinin kızını beylerden biri sever. Kız da lâkayt kalmaz, fakat aralarında kan davası vardır. Evlenmeleri güçtür. Tam güçlükleri giderip evlenecekleri sırada kız ölür, âşıkı da teessürden kendisini öldürür.
Ebüzziya Tevfik Bey
32
