TÜRK TİYATORSU
vermekte idi. 1858 senesinde Hasköyde ermeni mektebinde bir gençler grupu ermenice temsiller vermiye başladı. Hasköy Nersisyan mektebi muallimlerinden Mardiros Mınakyan, Tomas Fasulyacıyan, Nikogos Tülbentçiyan bunların arasında idi. Yedikule ermeni hastanesinde doktor olan Karekin Çaprasyan da bu heyetin rejisörü idi.
1859 da Altundüri Arakel isimli bir ermeninin teşebbüsiyle Hasköyde ermeni mektebi civarında bir tiyatro binası yaptırıldı, burada henüz ilk temsil verilmişti ki Beyoğlundaki büyük tiyatronun müsteciri Naum Efendi İstanbulda tiyatro oynatmak imtiyazının kendisine verildiğini söyliyerek Hasköylüler aleyhine bir dava açtı. Hasköy tiyatrosu “1860" senesi martında mahkeme karariyle kapattırıldı. Tiyatro hayatı tekrar Mişel Naum Efendinin tiyatrosuna inhisar etmiş oluyordu. Bu sefer Hasköylü ermeni san'atkârları da Naumun tiyatrosuna gelmişler, burada ermenice temsiller vermiye başlamışlardı. Motti'nin Haçaturyan tarafından ermeniceye tercüme edilmiş olan Aristodem isimli dramı bu gençler tarafından oynanmış, Aristodem'in kızı İksira rolünü oynıyacak kadın artist bulunamamış, genç muallim Mınakyan kız rolüne çıkarılarak temsil verilmişti. Bu oyun sonraları sahnede uzun müddet saltanat sürmüş olan Mardiros Mınakyan'ın üzerine ilk defa dikkati celbetmiş olması itibariyle ayrı bir ehemmiyeti haizdir.
Hasköy tiyatrosunun kapatılmasından sonra Arakel Altun düri ve kardeşleri Beyoğlunda bir tiyatro kurmağa teşebbüs etmişlerdi. Beyoğlu ermeni kilisesi mallarından olan ve şimdiki Tokatlıyan otelinin yerinde bulunan “Kafe oriyantal"i beş seneliğine kira ile tuttular. Burada muntazam temsiller vermek üzere hükûmetten izin aldılar, tiyatroya “Şark tiyatrosu" adını verdiler. Bu suretle Beyoğlandaki tiyatro binalarının sayısı üçe çıkmış oldu.
Şark tiyatrosu yapılan bina 1859 da inşa edilmişti, Şark tiyatrosunda ilk temsil 14 kânunuevvel 1861 de verilmiştir. Sonraları şöhret kazanan Davit Tiryans, Mardiros Mınakyan, Serope Bengiyan, Ohanes Acemiyan, Bedros Mağakyan, Tomas Fasulyaciyan ve Agop Varteviyan da Şark tiyatrosu san'atkârları arasında idi. Evlerdeki temsillerde rol alan genç ermeni hanımları, umumi sahnelere çıkmağa cesaret edememişlerdi. Aktris buhranı devam ediyordu.
Kumkapı kızlar mektebinde muallime olan genç ve güzel Matmazel Arusiyak Papaziyan sahneye çıkmağa razı oldu. Kız kardeşi Matmazel Agavni Papaziyan da onunla birlikte tiyatro
19
