TÜRK TİYATROSU
O devrin en tanınmış ecnebi sahne san'atkârları İstanbula gelip Beyoğlu tiyatrolarında temsiller vermişlerdir. Bunlardan Madam Küvine ile Mösyü Rifa ve Madam Ristori en önde sayılması lâzımgelenlerdendir. Bu sonuncusu, gerek güzelliği, gerekse san'atkârlık kudret ve kabiliyetile büyük şöhret kazanmış bir kadındı. Zengin bir markinin karısı idi. Gayet şık giyinir, tuvaletleri kibar âleminde dikkat ve itina ile takip olunurdu. İstanbulda da büyük bir sükse yapmıştı. Facia sanatkârı idi.
Ruznamei ceridei havadis, bu san'atkâr kadının İstanbula gelip temsiller vermeğe başlamasını şu satırlarla ilân ediyor:
(Trajediya, yani hüznamiz oyunları icra etmekte bulunan ve Avrupaca birinci derecede şöhretşiar olan Madem Ristori bu defa Dersaadete gelip Beyoğlunda Naum un tiyatrosunda icrayı lûbu maharet etmekte bulunmuştur.
.jpg)
Merkume hiddet ve gazap ve haset ve sürur ve aşk ve muhabbet gibi ebnayı beşerin, muttasıf ve mütehallik olduğu ahvali ahlâkı lûbgâhtı makamına göre taklit ile nazırlarını ol derecede müstağrakı hüznü esef eder ki bunun tarifi mücerret ameliyatının görülmesine muhtaçtır.) [1]
Avrupa eserlerinin Avrupa dillerinde temsil edildiği bu tiyatrolara tam bir Avrupa çeşnisi verebilmek için salonda sigara içilmesi de yasak edilmişti. Gene o gazeteden aldığım aşağıdaki satırlar, bu sigara yasağından bahis ve şikâyet ederken bize tiyatronun duhuliye ücreti, kira bedeli ve başka hususları hakkında da malûmat vermiş oluyor:
"Beyuğlunda Hoca Naumun tiyatrosu küşat olunarak operalar icrasına başlanıldığı geçenlerde ruznamemize derç ile ilân olunmuştu. Berayı seyrü temaşa tiyatroya azimet eden zevat fasıllar arasında sigara ve kahve ve meşrubatı saire içmek ve biraz teneffüs etmek üzere tiyatro derununda bir oda tahsis olunmuş ve tiyatronun sair mahallinde sigara içmek memnu bulunmuş ise de teneffüs odası denilen mahalde yalnız bir gaz kandili olup etrafı erbaasında bulunan kanapelerin minderleri mola taşı gibi kaskatı ve gayet tozlu topraklı olup hatta geçen akşam oraya gidenlerden dört kişi ikiyüzelli kuruş duhuliye ve masarifi saire verdikleri halde rahatla bir sigara içememişlerdir. Mesmunumuza göre mezkûr tiyatrohaneye yüzseksenbeşbin kuruş kira verilmekte olmakla bir beşbin kuruş daha gözden çıkararak zevatı varide için bir teneffüs odası tanzim ve tesviye olunsa veyahut dühan istimali memnuiyeti
kaldırılsa tiyatro müşterilerinin istikmali hoşnudî ve memnuniyetlerini bâdi olacağı biiştibahtır."- ↑ Ruznamei ceridei havadis. 15 Recep sene 1281. (1862)
