Terör Korkusu ve Algılanan Terör Riskinin Alturistik Boyutları
Araştırmada katılımcılara kişisel terör risk algısı ve korkularının yanı sıra ailelerine/yakınlarına ilişkin algıladıkları terör riski ve duydukları terör korkusu ayrı ayrı sorulmuştur. Bu kaygı ve korkularının gündelik hayatlarını nasıl etkilediği, herhangi bir davranış değişikliğine gidip gitmedikleri ve yakınlarına ilişkin tutumlarındaki farklılıklar sorgulanmıştır. Nicel boyutta elde edilen cevaplar SPSS programı aracılığı ile analiz edilirken nitel boyutta elde edilen cevaplar içerik analizi yolu ile kod, kategori ve temalar oluşturulmak sureti ile sınıflandırılarak ilgili nicel veriler ile birlikte işlenmeye çalışılmıştır.
Bulgular ve Yorum
Örneklemin Sosyo-Demografik Özellikleri
Araştırmanın nicel boyutunda %37'si kadın, %63'ü erkek olmak üzere toplam 400 katılımcının verileri analiz edilmiştir. Katılımcıların %72,6'sını 18-35 yaş aralığındaki bireyler oluşturmaktadır. %31,7'si evli, %64,2'si ise bekar olan katılımcıların %30.2'si çocuk sahibidir. Üniversite mezunları ve lisansüstü derecesine sahip olanlar örneklemin toplam %62,9”nu oluştururken bunu %28/2 ile ortaöğretim mezunları takip etmektedir. Anket gerçekleştirilen örneklemin yalnızca %15i doğrudan terör mağduriyeti yaşamış olan kişilerden oluşmaktadır. %65,8'i Ankara'da yaşayan örneklemin %92,1'i merkez ilçelerde, %7,9'u ise kırsal ilçelerde yaşamaktadır.
Görüşme gerçekleştirilen örneklemin 6'sı kadın 14'ü erkek olup yaş ortalamaları 36,15'tir. Katılımcıların 5'i evli, 13'ü bekar, 2'si ise boşanmış olup yalnızca 5'i çocuk sahibidir. Bu katılımcılardan yalnızca 2'si orta öğretim mezunu olup, 12'si lisans ve 6'1 yüksek lisans derecelerine sahiptir. Görüşme gerçekleştirilen örneklemin tamamı Ankara'daki terör saldırılarından en az birini az ya da çok yaralanmak veya saldırı anında olay yerinde bulunmak ve yakınlarını/ tanıdıklarını kaybetmek suretiyle doğrudan deneyimlemiştir.
Alturistik Risk Algısı ve Terör Korkusunun Temel Belirleyicileri
Araştırma sonucunda öncelikli olarak elde edilen temel bulgu, söz konusu literatürle uyumlu bir şekilde alturistik terör korkusunun kişisel terör korkusundan daha yaygın olduğudur. Nitekim bir terör saldırısına kurban gitmekten korktuğunu belirtenlerin oranı %60,6 iken gilseinin/yakınlarının bir terör saldırısına kurban gitmesinden korkanların oranı %72,7 düzeyindedir.
Araştırma sonuçları, alturistik terör riski ve korkusunda cinsiyet, çocuk sahibi olma, terör mağduriyeti deneyimi ve yaşanılan şehir ve muhitin etkili unsurlar olduğunu ortaya koymaktadır.
Cinsiyet, suç ve terör korkusu literatüründe korkuya etki eden en önemli bağımsız değişkenlerin başında gelmektedir. Bu araştırma sonuçları da terör risk algısı ve terör korkusu ile cinsiyet arasında anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir. Cinsiyet ile alturistik terör risk algısı (t 693,049, p <.01) ve alturistik terör korkusu (t 69377 4,046, p < 01) arasında anlamlı farklılıklar bulgulanmıştır. Elde edilen verilere göre; kadınlar (X-3,56) erkeklere (X3,13) göre silesinin/tanıdıklarının terör saldırılarına maruz kalabileceğini daha fazla düşünmektedirler. Aynı şekilde, kadınlar (X-3,63) erkeklere (X-3,08) göre ailesinin/tanıdıklarının terör saldırılarıma maruz kalmasından daha fazla korkmaktadırlar.
Çalışmada çocuk sahibi olma ile alturistik risk algısı ve alturistik terör korkusu arasında istatistiki olarak anlamlı bir farklılık bulgulanmamış olmakla birlikte, çocuk sahibi olma durumunun ankete katılan örneklemin gündelik rutinleri üzerinde belirli bir fark yarattığı bulgulanmıştır. War ve Ellison (2000, s. 575)'ın ifade ettiği gibi, korkunun kişisel ve sosyal sonuçları, kişisel korkudan ziyade alturistik korkuyla daha güçlü bir ilişkili içindedir.
Analiz sonuçlarına göre, terör korkusunun günlük faaliyetlere etkisi ile çocuk sahibi olma durumu arasında anlamlı fark vardır ft 6s0;>2,273, p <.05). Çocuk sahibi olanların (X-3,21) günlük faaliyetleri çocuğu olmayanlara (X>2,85) göre terör saldırılarına maruz kalma korkusu ile daha olumsuz etkilenmektedir. Bunun yanı sıra terör korkusunun seyahat planlarına etkisi ile çocuk sahibi olma durumu arasında da anlamlı farklılık söz konusudur ft 687 2,275, p < 05), Çocuk sahibi olanların seyahat planları (X-3,10) çocuk sahibi olmayanlara (X-2;75) göre terör saldırılanına maruz kalma korkusuyla daha olumsuz etkilenmektedir. Çocuk sahibi olma durumunun aynı
zamanda belirli mekân ve alanlardan kaçınma davranışını da beraberinde getirdiği gözlemlenmiştir. Buna göre;
362
