- 26 -
olduğundan hükümetimizce her türlü tedbirler
alınmakta idi.
Bizzat İran hükûmeti hudut üzerindeki
asayişsizlikten müşteki görünüyordu. İki hükûmet arsında uzun müddettenberi devam eden
mühaberat nihayet 9 - nisan 1929 da nihayetlenmiş ve bilhassa Ağrı dağı mıntakasındaki
şikâyetin kaldırılması için iki taraftan müştereken çalışılması tekararrür etmişti. Fakat bu
resmi teahhüt bir imzadan ibaret kalmış ve
hakikatte İran tarafından şakiler aleyhine
hiç bir tedbir alınmamıştır. Halbuki hudut garnizonlarımızın darbesine uğrayan şakiler
kolaylıkla tekrar İran toprağına kaçtıkları
ve bu hareketler senelerdenberi tekerrür
ettiği için bu defa kaçmalarına meydan vermemek icap ediyordu. Bununda ancak İran
kuvvetleri yapabilirdi; yapmadıkları ve yapamadıkları takdirde bu işi bizim garnizonlarımızın temin etmesi zaruri idi. Tedip harekâtından biraz evvel bu zarureti iran hükûmeti de kabul etmiş bulunuyordu.
AGRI: - üç hudut üzerinde ve eşkiyanın ko-
layca barınıp kolayca kaçmasına müsait bir
vaziyette olduğu için bilhassa bu kısmın tas-
- 27 -
hihi ve yahut tavizen bize bırakılması icap
ediyordu. İki taraf heyetleri 1929 senesinde
Beyazıt ve Igdirda toplanarak işe başlamış
iselerde ehemmiyetsiz noktalar üzerinde iran
heyetinin gösterdiği müşkilât yeniden muha-
bere açılmasına ve hemen dört ay bir iş gör-
ülmemesine sebep olmuştur.
İranlılar bir taraftan hudut asayişini is-
terken diğer tataftan bir türlü hudut tashihini
bitirmemeleride gösteriyorki şakileride himaye
etmek, şakileri bizimle uğraştırarak İran dahilinde biraz nefes almak ve ecnebiler hesabına
bizi masrafa sokmak siyaseti bir umde olmuştu.
Son Ağrı harekâtı başlamadan evvel Taşnak-Hoybun teşekkülleri Tebrizde adeta bir
levazım ve idare karargâhi kurmuşlardı. Halepten Tebrize gelen kuriyeler iran hudut
kumandaniyle serbestçe görüşüyor ve onun
verdiği vesika ile Ağrıya girerek eşkiya reisleriyle temas ve muhaberati naklediyordu.
Baku fırınları Ağrı çetelerinin emrinde idi.
Ağrı harekâtında maiyyetlerini ateş altında
bırakarak İrana kaçan kahramanlar Şunlardır.
