Buna mukabil, bir halk edebiyatı ürünü olarak türkülerin repertuar karşılaştırmaları bağlamında değerlendirmesi birtakım eleştirilerin ortaya çıkmasına da neden olabilecek gibi görünmektedir. Zira özellikle halk müziği veya müzikoloji alan çalışmalarında Türk halk müziği repertuarı, farklı boyutlarıyla eleştirilmektedir. Gürdal'ın (2010) da çalışmasında geniş biçimde ele aldığı gibi derlemelerin sağlıklı biçimde yapıl(a)mayışı, derlenen türkülerin yazımı esnasında nota ve söz eksiklikleri veya yanlışlarının ortaya çıkması, derlenen türkülerin varyant karşılaştırma ve incelemelerinin yapıl(a)mayışı, repertuara alınan türkülerin bazılarının repertuar ölçütleriyle uymaması gibi hususlar repertuarın güvenirliği konusunda bazı sorunlar yaratmakta ve çağcıl koşullarda nitelikli bir şekilde gözden geçirilmesini elzem kılmaktadır. Bu eleştiri doğru ve yerinde olmakla birlikte çalışmamızda repetuar kayıtlarından yararlanma ise basın yayın, albüm, kaset, seçim müziği vd. ortamlarda tespit edilerek üzerinde siyasi-ideolojik değişiklikler yapıldığını net bir şekilde ortaya koyabildiğimiz türkülerin kayıtlardaki haline yapılacak atıflar bağlamında olacaktır. Kaldı ki repertuar, hâlihazırda türküler üzerinde karşılaştırma yapılabilecek şu an için tek kaynak vazifesini görmeye devam etmektedir. Bunun yanında bulgularda da görülebileceği üzere, çalışmada üzerinde durulacak değişiklikler türküleri repertuarlarındaki esas bağlamlarından da oldukça uzağa götürmektedirler. Bir diğer husus olarak türkülerin melodik yapılarındaki değişiklikler ile ilgili bulguların ise, kaynakçada verilen bağlantılar takip edildiği takdirde en basit bir dinleme faaliyetiyle dahi sezilebilecek örnekler oldukları görülebilecektir.
Bulgu ve yorumlar
İlk kez oluşturuldukları yahut derlenerek repertuara kazandırıldıkları aşamadan farklı olarak başka kişilerce gerçekleştirilen sonraki icralarında politik — ideolojik etmenlerle sözleri değiştirildiğini tespit ettiğimiz türkülerde meydana getirilen değişikliklerin birkaç farklı usul veya yöntemle şu şekilde yapıldığını ifade edebiliriz:
Bu usullerden ilki, türkü sözlerindeki dini terminolojiye ait kavramların, sol eğilimli icracılar tarafından bilinçli olarak değiştirilerek bir anlamda laisize edilmesi; bu kavramların yerine kafiyeye, ses benzerliğine ve sol siyasi bakışın jargonuna uygun sözcük veya kavramların kullanılması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Örneğin repertuara4 Muğla-Bodrum türküsü olarak 22.11.1984 ve 2067 numara ile kaydedilen “Çökertme” isimli türküde “... Arkadaşım İbram Çavuş Allah'ıma emanet” dizesi mevcutken, aynı dize Ahmet Kaya'nın 2003 yılında yayınlamış olduğu “Biraz da Sen Ağla” isimli albümünde “,.. Arkadaşım İbram Çavuş yoldaşlara emanet” şeklinde söylenmektedir (URL-I). Bir başka örnekte Afyon-Emirdağ yöresinden derlenerek 20.07.1990 tarih ve 3505 numara ile kayıtlanan “Evlerinin Önü Yoldur-Al Fadimem” isimli türkünün repertuar kaydında geçen “...Uyan uyan sabah oldu, namazını kıl Fadimem” dizesi Kalan Müzik tarafından 2012'de çıkartılan “Emirdağ Türküleri” adlı albümde Hüseyin Turan tarafından “Uyan uyan sabah oldu, su başına gel Fadimem” şeklinde okunmaktadır (URL-2).
Sol söylemin türkülerdeki dini terminolojiye ait kavramları değiştirmesinin yanında laisize etme mantığı altında yapıldığını düşündüğümüz bir başka uygulama da sözlerdeki kimi kısımlara içki isim veya çağrışımlarının eklenmesi ile ilgilidir. Sözgelişi 15.01.1976 tarih ve 1247 repertuar numaralı bir Giresun türküsü olan “Kahve Koydum Fincana” türküsünün bu sözler-
