8 (Osmanlı Edebiyatı)
tenşit, tenfir gibi mevcudat arasında mahsus olan münasebat-ı hafiyye ve maneviyeye vakıf oldukları zaman bunları dahi lugat-ı mevzua arasına nakl itmek isterler. Bu münasebat ise sarf-ı manevi olarak edevat ve revabıt istimaliyle kabil istihsal olamadığından yalnız suret-i beyan ve tebliği zevk ve his ve hayalin tayin ideceği kavaide tatbik ile istihsal olunur ki bu usul ile de kavaid-i edebiye zuhur ider [*]
Bir bağban-ı muktedirin dest-i maharetiyle tertib ve terbiye idilmiş bir gülistana girildiği zaman nazara tesadüf iden latif latif çemenlerin dilruba dilruba çiçeklerin manzarası his ve hayali okşayarak insana bir mertebe-i hayran ider ki bu bedie zar letafeti terk itmeği gönül arzu itmez. Acaba bu tesir neden neşet idiyor?Çiçeklerin tarhlarını bozarak her birini bir tarafa atsak gördüğünüz intizam
[*] Şu ifadat mahiyet-i edebiyatı layıkıyla takdim içün kabul olunmuş farziyatdan ibaretdir yoksa hakikatde lisan ve edebiyatın zuhuru bu yolda mıdır veya başka bir suretle midir buralarını tedkik etmek bu kitabın programı haricindedir.
