Sayfa:Osmanli Edebiyati.pdf/11

Bu sayfa istinsah edilmedi

7 (Osmanlı Edebiyatı)


olamayacaklarından. Biltabii eşyayı mücerred ve her dürlü münasebatdan ari olarak nazar-ı mütalaaya alırlar ve gördükleri şeylere yalnız birer isim ta'yiniyle iktifa iderler ki bu suretle lisanın asası olan lugat meydana gelir.

Gerek eşya beyninde, gerek insanlarla eşya arasında olan münasebat-ı zahireye vukuf peyda idince lugat-ı muvzua arasına dahi biltabii bu münasebat intikal ideceğinden, edevat ve ifal ile cümleler teşkiline ve cümleleri birbirine rabt itmeğe başlarlar. Bu suretle de lisanın kavaid-i sarfiye ve nahviyesi vücud bulur mesela: ağac ile meyve kelimeleri beynine intikal idince "ağacın meyvesi" terkibi tahassül ideceği gibi meyve ile hayvan ve insan arasındaki münasebat-ı kelimata intikal iderse "ağacın meyvesini yimek" ve yimel ile zaman beynindeki münasebet elfaza müntakil olunca "ağacın meyvesini yedim, yiyeceğim, yiyorum" gibi cümleler meydana gelir.

Efrad-ı cemiyet sevk-i tabiiyet ve delalet-i akıl ve hikmetle biltabi' terakki ideceklerinden intizam, insicam, aheng, ulviyet, süfliyet,