Köy Yaşamında Engelli Birey Olma Deneyimi: Nitel Bir Araştırma Örneği
katılımcılara kodlar verilmiştir. Bu kodlar engel türleri dikkate alınarak belirlenmiştir. Katılımcı=K3; Katılımcı Sayıcı=1, 2, 3, 4, 5 ve Engel Türü= Bedensel (B), Görme (G) şeklindedir. Engelli çocuğa sahip anneler ise KA1 ve KA2 olarak ifade edilmiştir. Doğrudan görüşülen katılımcıların demografik bilgileri Tablo l'de gösterilmektedir.
Tablo 1. Katılımcıların Demografik Bilgileri
Katılımcılar Cinsiyet Doğum Medeni Yaş Eğitim Yaşanılan Yer Engel Yeri Durum Durumu KIB Erkek Köy Bekår 33 Lise Bolayır Bedensel K2G Erkek Köy Evli 36 İlkokul Bolayır Görme K3B Erkek Köy Evli Okuryazar Değirmendüzü 76 Bedensel K4B Erkek Köy Evli 45 İlkokul Galata Bedensel K5G Kadın Köy Dul 59 Okuryazar Koruköy Görme
- Katılımcı okuryazardır ancak herhangi bir okul mezunu değildir.
Saha Deneyimi ve Saha Dinamikleri
Araştırmacının sahaya ilişkin ön gözlemlerinin olması ve o bölgede yetişmesi katılımcılarla kolay iletişim kurmasını sağlamıştır. Araştırmanın farklı köylerde gerçekleştirilmesi birden fazla köy deneyimine ulaşmasına yardımcı olmuştur. Bu kapsamda araştırmacı, katılımcıları dört ay boyunca köy ortamında gözlemlemiş, kendileriyle evlerinde, kahvehanelerde ve köy meydanlarında görüşmüştür. Görüşmeler dört ay boyunca her bir katılımcı ile tekrarlı olarak en az 30-45 dakika sürecek şekilde gerçekleştirilmiştir. Araştırmacı, katılımcılar ile ilk görüşmesini tanışma olarak gerçekleştirmiş ardından katılımcıların belirlemiş olduğu tarihlerde üç kez daha görüşme yapmış, günlük rutinlerine eşlik edilmiştir. Bu bağlamda her bir katılımcı ile toplamda yaklaşık sekiz saatlik bir kayıt süresine erişilmiştir. Diğer yandan engelli çocuğu olan annelerle ilk tanışma görüşmesi dışında ikişer görüşme daha gerçekleştirilmiş, bu görüşmeler yaklaşık 20-30 dakika sürmüştür. Toplamda ulaşılan kayıt süresi ise yaklaşık iki saattir.
Araştırmacı, katılımcılara anahtar kişi olan muhtar sayesinde ulaşmıştır. Çalışmanın farklı köylerde gerçekleşmesi, köyden kente göçün bir sonucu olarak köyde yaşayan birey sayısının az olması, engelli bireylere ulaşmada zorluklar yaşanmasına neden olmuştur. Diğer yandan engelli bireylerle ve sosyal yaşamları engelli çocuklarına bakmaları nedeniyle kısıtlanmış bireylerle görüşmeler yapmak araştırmacının yoğun duygular yaşamasına neden olmuş, bu sayede araştırmacı çalışma boyunca duygularını kontrol altına almayı öğrenme deneyimi yaşamıştır.
Verilerin Analiz Süreci
Araştırmacı sahada uyguladığı gözlemler, görüşmeler, not alma ve ses kaydı ile elde ettiği verileri öncelikle transkript etmiş ve bu transkriptleri birçok de fa okuyarak çözümlemeye çalışmıştır. Bu çerçevede çözümleme sürecinde ilk olarak kodlara ayırma işlemi yapılmış ve kodlar arasında temalara ulaştıracak ortak fikirleri bir araya getirecek şekilde bağlamsal bir çözümleme izlencesi takip edilmiştir. Son olarak elde edilen veriler yorumlanmıştır. Bu süreçte Glaser ve Strauss (1967)'un kodlama süreci benimsenmiştir. Onların da belirttiği gibi bu çalışmanın veri toplamayla eş zamanlı gerçekleşen veri analiz sürecinde ilk olarak açık kodlama kullanılarak araştırma problemlerinden, literatürdeki kavramlardan ve elde edilen ham verilerden hareketle basit kategoriler oluşturulmuş, ardından eksen kodlama ile elde edilen kategoriler bağlamsal olarak birleştirmiş ve genel temalara ulaştırıcı seçici kodlama ile verilerin üzerinden son kez geçilmiş, çalışmanın ana temalarına ulaşılmıştır.
Araştırmanın Bulguları
100
