Sonuç
Anadolu coğrafyasına baktığımızda sözlü edebi türün ürünü olan pek çok esere rastlanılabilir. Bunlar içerisinde efsaneler, topluluk duygularını yansıtması ve halkın inanışlarıyla doğrudan ilişkili olması nedeniyle diğer anlatılardan ayrılmakta ve önemini her daim korumaktadır. Anadolu'nun hangi bölgesine ya da iline giderseniz gidin, her topluluğun kendi içsel dinamiklerinin bir sonucu olarak kendine özgü halk anlatıları bulunur. Buralarda bir şekilde dinsel, tarihi, mitolojik ya da ders verme amaçlı pek çok efsane türü hikâyelerle karşılaşılır. Böylesi bir durum, efsanelerin nicel anlamda yaygınlığının yanında, toplum nezdinde kabulü konusunda kuşku götürmez bir gerçekliği ifade eder. Ortak amaçların kabulü, olağanüstü olayları açıklamaya çalışması, toplumsal yaşamı düzenleyici rolü ile insanları doğruluğa yöneltmesi, öğüt vermesi gibi birçok olgunun kökenini oluşturması efsaneleri edebi bir anlatıdan çok daha fazla bir anlam yükler. Bu yönüyle efsaneler, ait olduğu toplumlara belirli bir nitelik ve kimlik kazandırır.
Özetle efsaneler, halkların yaşam biçimiyle, tarihiyle ve sahip olduğu değerleriyle yakından ilintilidir. Öyle ki, herhangi bir efsanede Anadolu coğrafyasına ait ya da toplumumuzu ilgilendiren bir olayla karşılaşılabilir. Dolayısıyla efsanelerin sanatsal özelliğinin yanında, halkın fikirlerine temel oluşturan inanışlara yer vermesi onu geleneksel özünü kaybetmeyen bir halk ürünü olarak ortaya çıkarmıştır. Bu anlayış içinde efsaneler, geçmişte olduğu gibi günümüzde de nitelikli araştırmalara konu olmaktadır. Ancak bunların yeterli olduğu söylenemez. Önyargıdan uzak, toplumumuz için önemli bir kültür birikimi olan bu anlatıların daha kapsamlı bir şekilde araştırılıp derlenmesi gerekmektedir. Ancak böylesine bir sonuç efsane metinlerini hak ettiği konuma getirecektir.
Kaynakça
Armstrong, K. (2005). Mitlerin Kısa Tarihi, (Çev: D.Şendil, İstanbul: Merkez Kitapçılık.
Balandier, G. (2010). Siyasal Antropoloji, (Çev: D. Çetin kasap) İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları
Bates, D.G. (2009). 21. Yüzyılda Kültürel Antropoloji: İnsanın Doğadaki Yeri, (Çev: S. Aydın ve ark), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Bonnefoy, Y. (2000). Mitoloji Sözlüğü, (Çev: C. Yılmaz), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Çobanoğlu, A. (1998). İstanbul'da Buluşan Efsaneler, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Dundes, A. (1984), Sacred Narrative: Reading in the Theory of Myth, Berkeley: University of California Press. Durkheim, E. (2005).
Dini Hayatın İlkel Biçimleri, (Çev: F. Aydın), İstanbul: Ataç Yayınları.
Eliade, M. (1973). “Myth in the Nineteenth and Twentieth Centuries,” Dictionary of the History of Ideas, Philip P. Wiener (ed.), New York: Charles Seribner's Sons.
Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş, (Çev: L. Arslan), İstanbul: Kabala Yayınları.
Eliade, M. (2001). Mitlerin Özellikleri, (Çev: S. Rifat), İstanbul: Om Kuram Yayınevi.
Erhat, A. (2012). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
Ergun, M. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, Cilt I, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
