Sayfa:Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü Giriş Holünün İç Mekân ve Mobilya Bakımından İncelenmesi.pdf/6

Bu sayfa doğrulanmış

T. Andaç Güzel ve H.H. Efe, Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü Giriş Holünün İç Mekân ve Mobilya Bakımından İncelenmesi


Holdeki koltuk takımı ve sehpa takımının imalatçısının Maison Psalty olduğu arşiv evraklarındaki metinlerden ve sehpaların iç kısımlarındaki okunabilir durumdaki firma etiketlerinden tespit edilmiştir. Ayrıca evraklardan bu mobilyaların Psalty Mobilya Ticarethanesinden (Maison Psalty) satın alma yöntemiyle Köşk’e getirildiği tespit edilmiştir (TCCA 2011a; TCCA 2001b) (Şekil 5 A ve 5B).

Çalışma kapsamında mobilyaların üretiminde kullanılan ahşap malzemenin tamamının masif ceviz malzeme olduğu belirlenmiştir. Mevcut envanter kayıtlarında koltukların üzerinde yeşil zemin üzerine vişneçürüğü Hereke üretimi ipekli kumaş kullanıldığı belirtilmektedir. Masa grubu mobilyaların ayaklarında zarif torna ve oyma işçiliği, oturma gruplarındaki koltuk ve kanepelerin ayaklarında ise basit torna işçiliği olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca masa ve sehpalar üzerinde kaplama ve filato adı verilen ahşap süsleme tekniklerinin uygulandığı gözlemlenmiştir. Kaplama soyma, kesme, biçme metotlarından biri ile elde edilen ve kalınlığı 0,6 ile 8 mm arasında değişen ince ağaç levhalardır. Filato ise genişliği 1 ile 35 mm arasında değişen, bir veya birden fazla değerli ağaç kaplamalarından elde edilmiş düz veya desenli kaplama şeritleridir (Zorlu, 1978).

Kaplama ve filato teknikleri değersiz ağaçlardan veya levhalardan üretilmiş mobilyaları veya istenmeyen dış görüntüsü olan mobilyaları daha değerli ve estetik hâle getirmek için kullanılmaktadır. Bu tekniklerin hem masa hem de sehpa çemberleri üzerinde uygulandığı gözlemlenmiştir. Bu süsleme teknikleri ile üst üste yığılarak bir kasnak haline getirilen çember gövdelerinin oluşturduğu hoş olmayan görüntünün kapatılması amaçlanmıştır. Çember dış yüzeyleri ceviz kaplama ile kapatılmış ve desenli kaplama yüzeyi Filato şeritleri ile bölünmüştür. Giriş holü mobilya takımının stil analizi çalışma kapsamında yapılmıştır ve Fransız Neo-Klasik dekorasyon üslubunda, XVI. Louis stilinde bir mobilya grubu olduğu tespit edilmiştir. Özellikle masa grubu mobilyalarda bu üslubun izleri net olarak gözlenmektedir.

Çalışma kapsamında mobilya takımı üzerinde üretim ve birleştirme yöntemine ilişkin teknik inceleme de yapılmıştır. Bu inceleme için mekânda tek olan veya kendi grubunun tüm özelliklerini yansıtan üç farklı türde mobilya seçilmiştir. Takıma ait üç mobilya, çalışma kapsamında birleştirmeleri incelenmek üzere seçilmiştir. Bu mobilyalar masa (Env. No: 15), koltuk (Env. No: 16) ve sehpadır (Env. No: 21). Masada ve sehpada en göze çarpan birleştirme yöntemi yığma metodu ile yapılan üst çember kasnağıdır (Şekil 6A ve 6B). Kasnaklar genelde yuvarlak masa ve sehpaların yapımında kullanılır. Yığma metodu ise kasnak yapım tekniklerinden biridir. Kasnağın genişliği 1,5-2,5 cm arasında bir kalınlığa bölünerek kasnak kat sayısı hesaplanır. Bu katları oluşturmak için küçük masif parçalar kullanılır. Bu parçalar üst üstte yerleştirilerek birbirine tutkal yardımı ile bağlanır ve kasnak meydana getirilir (Zorlu, 1978).

Şekil 5A ve 5B. Sehpalara ait Maison Psalty Mobilya Ticarethanesi ibareli etiketler.
Kaynak: Andaç, 2015, s. EK26-B.
76
Ankara Araştırmaları Dergisi 2020, 8(1), 71-81