Sayfa:Ceza hukukunda nefret ve ayrımcılık.pdf/29

Bu sayfa doğrulanmış

dikkate almadaki eksiklikler, kimi zaman hükümetler kimi zaman da yargı mercileri nezdinde oluşmaktadır. Bu ihmal ve eksiklikler AİHM nezdinde çoğu zaman dolaylı ayrımcılık olarak kabul edilmektedir. AİHM'e göre üye devletler, yaptırımların belirlerken önyargı saikini ağırlaştırıcı neden olarak dikkate almalı ve böyle saiklerin kayda geçirilmesini sağlamalıdır. Angelova ve Iliev v. Bulgaristan Davası'nda; devlet makamlarının yükümlülüğüne ilişkin bir ifade yer almaktadır. Buna göre; Devlet şiddet içeren ayrımcı vakaları soruştururken, ırkçı saik ve etnisiteye dayanan bir nefret ya da önyargının olup olmadığını tespit etmek için gerekli tüm adımları atmalıdır[1]. Aksi halde devletlerin gerekli adımları atmaması ve bu nitelikteki olayları kayda geçirmemesi ayrımcılığa göz yumulması yani dolaylı ayrımcılık anlamına gelmektedir. Bu anlamda; fiilen ve kasten aktif bir eylemle ayrımcılık doğrudan hedeflenmese de, ayrımcılığa göz yumulması dolaylı ayrımcılık niteliğinde olacaktır.

Dolaylı ayrımcılığın önüne geçebilmek amacıyla bir takım istisnai uygulamalar yapılabilir. Örneğin, makul uyumlaştırma yapılarak, dolaylı ayrımcılık kısmen ya da tamamen ortadan kaldırılabilir.

1.2.1.3. Negatif ayrımcılık

Negatif ayrımcılık ve pozitif ayrımcılık birbirine bağlı iki kavramdır. Negatif ayrımcılık çoğunlukla doğrudan bildiğimiz ayrımcılığı ifade eder. Bireyler arasındaki nitelik farklılıkları, bir takım biyolojik farklılıklar, çoğu zaman cinsiyet farklıkları sosyal hayatta kişilere bazı dezavantajlar sağlamaktadır[2], Kişilere yüklenen bir takım sosyal ve ekonomik sorumlulukların olduğunu kabul ettiğimizde, özellikle uygulamada kadınların ve engellilerin daha çok maruz kaldığı farklı muameleler söz konusu olmaktadır.

Kişilerin objektif olmayan bir yolla dışlanması ve farklı muameleye tabi tutulması negatif ayrımcılık olarak değerlendirilir. Ancak negatif ayrımcılık kavramı yalnızca pozitif ayrımcılığın da var olduğu bir durumda kullanılmaktadır. Aksi halde negatif ayrımcılık ifadesi yerine doğudan ayrımcılık kullanılması kanımızca daha uygun olacaktır. Negatif ayrımcılığın söz konusu olduğu hallerde, pozitif ayrımcılık yapılmak suretiyle negatif ayrımcılığın neden olduğu olumsuzluklar giderilmeye çalışılmaktadır.


  1. Başvuru No: 55523/00, 26 Temmuz 2007 tarihli karar parag. 115.
  2. Mollamahmutoğlu, H.; İş Hukuku, Ankara, 2004, s.422.
17