Sayfa:Ceza hukukunda nefret ve ayrımcılık.pdf/24

Bu sayfa doğrulanmış

özellikleri yahut herhangi bir gruba mensubiyeti, onun diğerlerinden farklı muamele görmesine neden oluyorsa bu durum eşitlik ilkesine aykırı bir durum teşkil eder”[1].

Ayrımcılık kavramı AB Hukukunda ilk olarak “ırk ayrımcılığı” hususunda kullanılan bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (IAOKS)'de ayrımcılık tanımlanmıştır. Buna göre: “Sözleşme'deki ırk ayrımcılığı terimi siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel veya kamusal yaşamın herhangi bir alanında, insan hakları ve temel özgürlüklerin eşit ölçüde tanınmasını, uygulanmasını, bu hak ve özgürlüklerden yararlanmasını ortadan kaldırmak veya zayıflatmak amacına veya etkisine yönelik, ırk, renk, soy ya da ulusal veya etnik kökene dayalı her türlü ayrım, dışlama, kısıtlama ya da tercih anlamındadır”[2].

Uluslararası hukukta önemli bir yeri olan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi”nde “ayrımcılık yasağı” temel bir ilke niteliğinde yer almaktadır. Buna göre; herkes yasalar önünde eşittir. Bireyler arasında herhangi bir ayrım gözetilmeden, bireylerin tüm hak ve özgürlüklerden aynı şekilde yararlanabileceği esası hakimdir[3]. Böylece ayrımcılık yasağı hukuki bir ilke olarak kabul görmektedir.

1.2.1. Ayrımcılık çeşitleri

Ayrımcılık kavramı genelde türleri anlatılarak tanımlanmaya çalışılmıştır. Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık, negatif ve pozitif ayrımcılık, taciz ve mağdurlaşma ve yine makul uyumlaştırma yapmama da ayrımcılık türleri içinde sayılmaktadır.


  1. Onaran Yüksel, M.: Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk İş Hukukunda Kadın - Erkek Eşitliği, İstanbul, 2000, s.28.
  2. IAOKS, m.1'de “ırk ayrımcılığı” tanımlanmıştır.
  3. İHEB, m. 2: “Herkes, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya başka bir görüş, ulusal veya sosyal köken, mülkiyet, doğuş veya herhangi başka bir ayrım gözetmeksizin bu Bildirge ile ilan olunan bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir. Ayrıca ister bağımsız olsun ister vesayet altında veya özerk olmayan ya da başka bir egemenlik kısıtlamasına bağlı ülke yurttaşı olsun, bir kimse hakkında, uyruğunda bulunduğu devlet veya ülkenin siyasal, hukuksal veya uluslararası statüsü bakımından hiçbir ayrım gözetilmeyecektir.” İHEB, m 7: “Herkes yasa önünde eşittir ve ayrım gözetilmeksizin yasanın korunmasından eşit olarak yararlanma hakkına sahiptir. Herkesin bu Bildirgeye aykırı her türlü ayrım gözetici işleme karşı ve böyle işlemler için yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır.” http://www.danistay.gov.tr/upload/insanhaklarievrenselbeyannamesi.pdf (E.T.: 10/05/2019)
12