117
yazma oranı çok düşük. Kadınların çoğunluğu ‘‘cliterodectomy”e, kadın sünnetine maruz kalıyor, hâlâ kölelik yaygın, özellikle Tuareg ve Fulani, toplulukları hayvancılık ve dolayısıyla çobanlık yapıyorlar, eskiden beri köle ticareti organize etmişler, kervan baskınlarıyla yaşamışlar ve bu işi bırakmak istemiyorlar. Irklar arasında çatışma var. Mali’de en son savaş 2012 ve 2013 yılında gerçekleşti.
Mali’nin zengin bir kültürü var. Harika elbiseler giyiyorlar ve müzikleri inanılmaz derecede rafine. Bir anekdot aktarmak istiyorum. Bir akşam Segou’da lokantanın bahçesinde soğuk bir bira içiyordum ve etrafıma baktığımda gördüm ki müşteriler, Malililer, sadece soğuk fanta ve cola içiyorlardı. Bir an iki adamın sesi biraz yükseldi ve bağırarak yerlerinden kalktılar. Diğer kişiler onları sakinleştirmeye çalıştılar, fakat işe yaramadı. Derken bir anda tartışanlardan biri çok ciddi bir sesle geleneksel bir şarkı söylemeye başladı. Sakin ve harika bir ses tonu vardı. Sonradan öğrendim ki o bir “griot” müziğiydi. Etraftakiler onu alkışladılar. Karşısındaki kişi de sakinleşti ve yerine oturdu. O akşam Mali’nin güçlü bir kültürü olduğunu ve kültürün problemleri nasıl çözdüğünü görmüştüm.
Segou’ya gitmeden önce iki hafta Senegal’in başkenti Dakar’da bir eğitim aldım. Proje kapsamında Sahra Bölgesi’nde görev alan üçü Belçikalı, üçü Hollandalı ve biri de İsveçli yedi genç uzmanla birlikte proje planlarını hazırladık. Proje hazırlama döneminde moralim çok yüksekti. Ancak birkaç hafta sonra sahada gerçek durumlarla karşılaşınca moralim çok bozuldu.
1974’ten sonra Sahra Bölgesi’nde ciddi bir kuraklık başladı. Pek çok çiftçi ve çoban hayvanlarının yüzde 40’ını kaybetti ve insanlar açlıktan ölmeye başladı. O nedenle Dünya Gıda Programı (WFP) ve Cenevre’deki ILO, kooperatifleri destekleme projesi hazırladılar ve Norveç bu projeyi bir bütçeyle destekledi. Norveç ve birkaç ülke, mağdur toplumların ve WFP’den gıda desteği alan ülkelerin dışarıdan gelen gıdaya bağımlı kalacağı ve her zaman yardım bekleyecekleri konusuna dikkat çektiler. Bu şekilde Sahra ülkelerinin kalkınamayacağını, o yüzden de toplumu organize edip, iş birliği ve kooperatif organizasyonu konularında eğitim verilmesi gerektiğini düşünüyorlardı. Gıda hediyelerini bir kaynak gibi kullanılıp, kooperatifler ürünleri kendileri yetiştirmeliydi ve halk bu şekilde
Temmuz 2013’te UNICEF tarafından “kadın sünneti” konusunda çok kapsamlı bir rapor yayınlandı. Bu uygulama Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde mevcut. 29 ülkede, yaklaşık 125 milyon kadın ve genç kızı kapsıyor. 27 milyonla Mısır, 24 milyonla Etiyopya, 20 milyonla Nijer ilk sırayı alıyor.
