Biga Halk Müziği Kültürü: Kültürel Kaynaşmanın Müzikal Yansıması
(Ahşap ritim aleti), “Phadarp” (Sopalarla tahtaya vurularak çalınan çalgı), “Adige Pşıne” (Kafkas Mızıkası) (Aslan ve diğ., 2005) şeklinde sıralanabilir (Ceyhan, 2008:54). “Doli” ise Türkçe koltuk davulu olarak bilinen 30–34 cm. çapında 30–34 cm. yüksekliğinde yuvarlak bir kasnağa tabaklanmış keçi derisi gerilmesiyle elde edilen bir çeşit davuldur.
Özellikle göçlerle iskan değişikliği yaşayan toplumlar çalgı gelenek ve kültürlerini de belirli oranda kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Nitekim yapılan araştırma ve derleme çalışmalarında da Biga Çerkes yerleşimlerinde adı geçen çalgıların büyük çoğunluğunun bilinmediği görülmüştür. Sözlü geleneğin içinde önemli bir yeri olan ezgili söylenen halk kültürü ürünleri, göçler olsa bile insanların hafızasında etkili biçimde taşınmıştır. Birlikte gerçekleştirilen toplumsal etkinlikler de kuşkusuz sözel-ezgisel hafızanın tazelenmesine ve sonraki kuşaklara aktarılmasına olanak sağlamıştır.
Biga Boşnak ve Manav Halk Müziği Kültürü
Biga’da yerleşik göçmen bir diğer topluluk olan Boşnaklar, 1878-1912’ye kadar geçen dönemde, Bosna-Hersek’ten Anadolu’ya gelmiştir (Khalaf, 2019). Boşnakların Halk Müziği olan sevdalinka, Bosna-Hersek’te geleneksel bir müzik tarzıdır. Birçok sevdalinka şarkısının gerçek bestecisi bilinmemektedir. Sevda kelimesi ile genelde “sevda gönle yerleşmiş” anlamında Boşnak geleneği ve folkloru için kullanılır. Çoğunlukla aşk duygularının veya derin-dindirilemeyen bir kişiye, şehre veya yöreye karşı duyulan tutkunun yarattığı ağır ve melankolik duyguları anlatır. Sevdalinka aslında bir aşk şarkısıdır. Slav dilinin bir çeşidi olan Boşnakçanın kullanıldığı eserler, hemen hemen bütün eski Yugoslavya topraklarını kapsamaktadır (TRT, 2016, Kurtişoğlu ve diğ. 2008). Çanakkale’ye gelen az sayıda ve dağınık olan Boşnaklar özellikle Çanakkale Merkez ve Biga’da yerleşmiştir. Çanakkale’de bulunan beş Boşnak köyün ikisi olan Kalafat ve Kanlıkısık Biga’da bulunmaktadır (Kırbaç, 2013).
Yandaki karekod bağlantısında, Duygu Üstünel (2018) tarafından seslendirilen bir Boşnak ninnisi yer almaktadır.
Göçlerle birlikte yaşanan zorlu yaşam koşulları, dağınık yerleşim ve nüfusun da az olmasının etkisiyle Boşnak müzik kültürünün Balkan coğrafyasındaki özellikleriyle Biga’da tam olarak devamının mümkün olmadığı görülmekle birlikte, yapılan çalışmalarda Kalafat köyünde 2005 yılında Ömer Gözükızıl tarafından Ziymet Yavuz ve Gülten Yel’den derlenen ve “Çanakkale Halk Ezgileri (Canbay ve Satır, 2014)” kitabında notası ve aşağıda sözleri bulunan “Mavi Yaka Mor Yaka” adlı türkü kayıtlarda yer almaktadır.
139
