üzere iki hükümetle memleket idare edilemez.» sözü, gürültüyü arttırdığı bir sırada ‘İstanbul’un bize bırakıldığına dair gelen telgraf Sadrazamın imdadına yetişti. Bu iyi fırsattan istifade ederek Babıâli’ye gitti.
Salih Paşa, daha yumuşak birkaç sözle sinirlerdeki gerginliği biraz gevşettikten sonra o da «Âyan'a gideceğim» diyerek kalktı. Onunla birlikte bana da gitmek düşerken Grupla biraz konuşmak maksadiyle: «Birkaç dakika sonra bendeniz de gelir, zatıâlilerini Ayan Dairesinde bulurum» diyerek kendisiyle birlikte çıkmadım. Salih Paşa çıktıktan sonra:
— Kardeşler, dedim, siz mebusluk, ben nâzırlık sıfatlarımızdan soyutlanarak kardeşçe, vatandaşça konuşalım. Evvela, Kuvayi Milliye teşkilatı memleketimiz için takdir ve teşekkürü mucip bir hayat eseridir.
Bu sözlerimi şiddetle alkışladılar. Tamamiyle hatırlayamadığım uzun sözlerden sonra Rauf Bey, bazı memurların, bilhassa Polis Müdürü Nurettin Beyle Dahiliye Memurin Müdürünün dehal işlerine nihayet verilmelerini talep etti.
— Geçen gün, dedim, bütün Dahiliye daire başkanlarım yanıma çağırarak kanunen çıkarılmasını gerektiren müsbet bir sebep olmadıkça azil ve bu suretle azli gereken bir memuru bir gün bile çalıştırmayacağımı söyledim. Aleyhlerinde elle tutulur bir sebep ileri sürülemeyen bu, memurları
nasıl çıkartabilirim? Birini, İtilaf ve Hürriyete mensup denilmesinden dolayı çıkartacağız. Halbuki o partiye mensup olması dolayısiyle kanunsuz bir fiil ve hareketi gösterilemiyor. Diğerini sırf Ermeni olduğu için azlettirmek istiyorsunuz. İtilaf Devletleri mümessillerinin gözleri önünde sırf Ermeni olmasından dolayı kusursuz bir memurun işine nihayet vermekteki çirkinlik izaha muhtaç değildir. Özellikle bu adam, Van’da Vali muavini iken hükümete sadakatle hizmetinden dolayı Ermeni komitacıları tarafından ölümle tehdit ve kardeşi katledilmiştir. Şimdi, Ermeni diye bu adamı
17
