de olsa açık kalması uygun olmayacağından bahisle özür dilemek istedim. Zekâi Bey:
— Şimdi dışarıda gördüğüm hekimin ifadesine göre rahatsızlığınız alelade bir soğukalgınlığından ibaretimiş, dedi; üç günlük bir istirahat ve tedavi ile geçer. Bugünkü duruma göre, özellikle Dahiliye Nezareti'nin pek ağır bir yük, çok zor bir görev olduğunda şüphe yok. Fakat kolay, zor, her ne olursa olsun bu Nezaretin sandalyası boş kalmayacak; yetenekli, yeteneksiz birisi tarafından işgal edilecektir. Mademki bu böyledir, o makamda, idare işlerinin bütün derecelerinde bulunmuş ve memleketin hemen her tarafını görmüş ve tanımış bir zatın bulunması herhalde tercih edilir. Memleketin yararı için ve bir fedakârlık olmak üzere kabul etmeniz lâzım gelir. Reddetmek iyi olmaz.
Mektupçu da bu fikre katıldı.
Müşkülattan dolayı kabul etmemek ayıplanacak bir korkaklık olacaktı. «Başaramam" diye kabul etmemektense, kabul edip de elden geldiği kadar başarmaya çalışmak uygun olacağı için, karar verdim. Bu Nezaret, mensup olduğum mesleğin son basamağı, yani tabii bir aşamaydı.
Üçünde, ikişer kez olmak üzere on üç vilayetteki valiliklerim daima gürültülü ve pürüzlü işler dönemine raslamıştı. Fakat onların hiçbirisi bu sıradaki Dahiliye Nazırlığına benzemiyordu.
Sadrazama kabul ettiğimi arz etmekle beraber belki nakilden vaz geçilir ümidiyle gripten üç gündür yatakta bulunduğumu da ilâve ettim.
İki saat sonra Sadrazam, Dahiliye Nazırlığına tayinime «irade-i seniye» çıktığını tebliğ etti. (Belge 2)
Şubatın 14. günü vazifemi yapmaya başladım. Rahatsızlık nedeniyle Bursa’dan hareketimin birkaç gün gecikmesinden memnun oldum. Çünkü Kabinenin programı Meclis-i Mebusan’da, Âyan’da okunmuş (Belge 3) ve Sadrazam tarafından şu telgrafla vilayetlere tebliğ edilmişti:
