Ali Servet ÖNCÜ
girişmiş, sivil havacılık ve spor organizasyonları adı altında uçak yapımı ve askeri pilot yetiştirilmesi faaliyetlerine başlamıştır. (Armaoğlu, 2012: 305)
Hitler, tek millet tek devlet ülküsü çerçevesinde 1934 yılında Avusturya Nazilerini kullanarak bir darbe ile Anschluss’u (Avusturya’yı ilhak etme) gerçekleştirmek istemiş, Avusturya’da 1930 yılı itibariyle sayıları bir milyona yükselen Avusturya Nazilerini kışkırtarak hükümete karşı harekete geçmelerine neden olmuştur. Alman etkisinin Orta Tuna ve Balkanlara yayılmasından endişe eden Küçük Antant Devletleri (Çekoslovakya, Yugoslavya, Romanya) ve İtalya ise bu konjonktürde Avusturya’nın arkasında durmuşlardır. Avrupa’da birçok devletin Nazi tehlikesi karşısında kendisine destek verdiğini gören Avusturya Başbakanı Engelbert Dollfuss 1933 yılı Mart ayında demokrasiyi askıya alarak ülkeyi diktatör gibi idare etmeye başlamış, Haziran ayında Nazi Partisi’ni yasadışı ilan ederek Naziler üzerinde baskı kurmuştur. Hitler’in Avusturya’yı işgal edip, kuzeyden İtalya için bir tehdit oluşturacağını düşünen Benito Mussolini, Dollfuss’u desteklemiş, İtalya, Avusturya ve Macaristan arasında siyasal ve ekonomik işbirliğini öngören bir anlaşma imzalanmıştır. Dollfuss’un hamleleri Almanya ve Avusturya Nazilerini yıldırmamış 25 Temmuz 1925 günü Avusturya polisi üniforması giymiş bir grup Nazi, başbakanlık binasına gelerek Dollfuss’u öldürmüş ve darbe yapmaya kalkışmışlardır. Fakat Avusturya ordusunun duruma müdahale etmesi sonucu darbe girişimi bastırılmış Almanya, darbe ile ilgisinin olmadığını açıklamak zorunda kalmış ve Avusturya ile ilişkilerini düzeltme yoluna gitmiştir. (Armaoğlu, 2012:302 – 304)
Hitlerin bu siyaseti Avrupa ve dünyada endişeye sebep olmuş, devletler karşı önlemler alma yoluna gitmişlerdir. Amerika Birleşik Devletleri hem Almanya’da yaşanan gelişmeler hem de Japonya’nın Mançurya’ya saldırması üzerine komünist rejimle idare edildiği için 1917’den beri tanımadığı Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni 16 Kasım 1933 tarihinde tanımıştır. (Foreign Relations of The United States Diplomatic Papers, The Soviet Union 19331939, 1952: 27 -37) Yine 1917 yılından beri çoğu zaman ötekileştirilen ve Avrupa sistemine entegrasyonu engellenen SSCB, yapılan davet üzerine 18 Eylül 1934 tarihinde Milletler Cemiyeti’ne üye olmuş, (Ingeborgs, 1983: 144, Akşam 19 Eylül 1934: 2) 1933 yılı Şubat ayında Küçük Antant devamlı hale gelmiştir. (Armaoğlu, 2012: 300)
1935 yılında Nazi iktidarına karşı tepki olarak görülebilecek ilk gelişme 7 Ocak 1935 tarihli Fransa - İtalya Anlaşmasıdır. İtalya Başbakanı Mussolini ile Fransa Dışişleri Bakanı Pierre Laval arasında imzalanan anlaşmaya göre iki devlet dış politikada birlikte hareket etme konusunda uzlaşmışlardır. Anlaşmanın Avrupa kıtasını ilgilendiren bölümüne göre Almanya, Versailles Anlaşması’nda yer alan silahsızlanmasına dair kararları fesheder ve Avusturya’nın bağımsızlığı için tehdit oluşturursa iki devlet birlikte hareket edecekler, Avusturya’ya komşu ülkelere sınırlarını korumak ve birbirlerinin iç işlerine karışmamak konularında uzlaşmaları tavsiyesinde bulunacaklar, orta İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Temmuz 2021, Cilt: 35, Sayı: 3
947
