lkat âza kâmilen, toplanmadığından (23) e tehir olundu. Kongreye Mustafa Kemal Paşanın idaresi ve Rauf beyin de dahil olması hakkındaki kararımız müşkülâta tesadüf etti ise de tavassutumla zail oldu.
Bu müşkülât şudur:
10 Temmuz 335 Perşembe: M. Kemal Paşa hazretlerinin Erzurum Kongresine girmek arzusuna karşı Erzurumda müctemi olan murahhaslar itiraz etmişler. Ve benimle irtibat vazifesini yapan hoca Raif efendiyle Necati beyi bana göndermişlerdir. Bu zatlar bana şunu söylediler :
1 — M. Kemal Paşa hazretleri kongreye girmeleri arzusunu heyetimiz kabul etmiyor. Sebebi; sineyi millete iltica ettiğini söylemesine rağmen henüz arkasından ve padişah yaveri kordonunu çıkarmıyor. Kongre üniforma ile idare edilecekse o makamda sizi görmek isteriz.
2 — Henüz İstanbul hükûmetine karşı cephe almıyor onu tanıyor. M. Kemal Paşayı İstanbul hükûmeti tardettiğini ilân ediyor bu vaziyet nasıl kabili te'lif olur.
Kendilerine şu cevabı verdim :
1 — Daha ilk günden söylediğim veçhile millî hareketimizin milletimizin ruhundan çıktığını medenî cihana göstermek lâzımdır. Uhdesinde sıfatı askeriye bulunan bir zatın kongreyi idaresi bir generalin kıyamı mahiyetinde görülür ve bir Generalin kıyamı ile medenî milletler huzurunda kıymet ve ehemmiyet verilecek bir hâdise telâkki olunmaz, henüz İstanbul hükûmetine karşı cephe almamak noktai nazarında da bu şekil doğru olmaz. Bunun için Kumandan olarak emrinizde uhteme düşen vazifeyi yapmak millî harekâtın bir prestiji ve muvaffakiyetim bakışından da çok mühimdir. M. Kemal Paşa hazretlerine gelince askerlikten istifa etmiş bulunduğundan aramızda vazife alması bu mahzuru badi değildir. Üniforma mes'elesi kendilerine nazikâne söylenebilir.
