19 Nisan 334 de Trabzona çıktım. Güzelhisar'daki dairemde Muhafazai hukuk heyetiyle görüştüm. Reisleri Barutçu zade Ahmet efendi idi. Cemiyetlerinin maksadını sordum. Şu cevabı aldım: Bu havalinin Samsunla birlikte Pontos hükûmeti teşkil veya Ermenistana verilmesi tehlikesine karşı medenî âleme ihsaî, tarihî, siyasî vesaik göstererek merhamet ve adalet istemek ve bundan sonra anasırı hıristiyaniye ile hakikî vatandaş olarak her haklarını müsavat ile temin eyliyeceğimizi anlatmak gibi şeyler.
Heyeti, eşraftan 21 zat teşkil ediyor. 11'i heyeti merkeziye 10'u heyeti idare. 12 Şubatta «Muhafazai Hukuk Cemiyeti» teşkili için hükûmetten müsaade almışlar ve bir klüp açmışlar. 23 şubatta Trabzonda bir kongre toplamışlar. İstanbulun Avrupaya göndereceği heyete iştirak için Trabzon vilâyetini temsil etmek üzere üç kişi göndermişler.
Dedim: Arkadaşlar bu teşebbüsler can çekişen vatana mersiye hazırlamaktır. Vatanımızı ancak silâh kuvvetiyle kurtarabileceğiz. Bunun için de evvelâ silâhlarımızı vermiyeceğiz.
