Nutuk/20. bölüm/Vesika 159

Askerin siyasetle meşgûl olduğu fikri verilmemeli hatta asker siyasetle iştigal etmemeli.

  1. İttihatçılığın, İttihat ve Terakki fikrinin memlekette tekrar uyanması, hatta bazı alâiminin meşhûd olması siyaseten gayet muzırdır. Çünkü bütün İtilâf Devletleri’yle gayr-i Müslim tebaa bu meslek ve bu fikrin aleyhindedirler ve bu halin vatan için mûcib-i felâket olacağını ve konferansa fena tesir edeceğini mümessiller yek-zebân olarak beyan etmektedirler. muhît ve zaman su-i tevil ve su-i tefehhüme gayet müsait olduğundan en ufak bir hareket ve halden dahi tevakki lâzımdır.
  2. Hükümet’le teşkilât-ı milliye arasında nikat-ı esasiyece itilâf hâsıl olmuş ve asla tebâyün ve ihtilâf kalmamıştır. Binâenaleyh Hükümet’in mevki ve kuvvetine halel getirecek ednâ müdahaleden ictinap selâmet-i memleket nokta-i nazarından elzemdir. Şu halde kavânîn-i mevcude ahkâmına ittibaı meslek ittihâz etmiş olan Hükümet’e karşı filânın azli, filânın tayini, filânın cezalandırılması gibi mutalebâttan sarf-ı nazar olunması icap eder.
  3. İntikam politikası takip etmeyecekleri vuku bulan taahhütleri iktizasından bulunduğundan vaktiyle teşkilâta muhalefet etmesinden dolayı tevkif edilmiş kimseler varsa bunların ıtlakı ve bunlar meyânında ef’âl-i memnua mürtekibi olanlar hakkında müdde-i umumîlikçe icrâ olunacak takibat-ı kanuniyeye muhalefet olunmaması iktiza eder.
  4. Tehcir dolayısıyla irtikâb-ı cürm edenlerin kanunen mücâzâtı adlen ve siyaseten elzemdir.
  5. Harbe iştirakimizin musîb olup olmadığı hakkındaki ictihadata hükümet taarruz etmez. Fakat iştirakin musîb olduğuna dair olan içtihâdâtın şimdilik ketmi, selâmet-i memleket icabındandır. Çünkü isabet-i ictihadını ilân edenler Düvel-i Mütelife’ye düşman ve Alman’a dost addolunarak mûcib-i tevahhuş oluyor.
  6. İntihâb-ı meb’ûsînin serbest cereyânı, aleyhimizde vuku bulacak itirazat ve müdâhalâtın men’i ve tebea beyninde vukuu melhuz ihtilâfâtın selbi için lâzım ve selâmet-i vatan için elzemdir. Çünkü müdahale vukuu bâis-i kıyl ü kal olmakla beraber meselâ meşhur ittihatçıların meb’ûs intihâbı İtilâf Devletleri’nin itiraz hatta müdahalelerini mûcib olabileceği cihetle intihâbatın rey-i ahaliye terki muktezidir. İsabet de ândadır. Zaten Meclis-i Meb’ûsan’da muhtelif fırkalara da lüzum vardır.
  7. Galeyânlı nümayişler ve makalelerden sarf-ı nazar olunması.
  8. İhlâl-i asayişi mûcib hâlâta meydan verilmemesi ve evvelce köprüde adam vurulmak gibi vukua gelen harekâtın kendi tensîbleriyle yapılmamış olduğunun ilân edilmesi.
  9. Hükümetin ne leh ve ne aleyhinde bir şey yazılmaması.
21 Teşrinievvel 335
Bahriye Nâzırı
Salih Hulûsi