Nutuk/20. bölüm/Vesika 156/c

Nutuk/20. bölüm/Vesika 156/c

Şifre halli
Adet
4690
Gayet aceledir. Zata mahsustur

Ankara, 17.10.35

Amasya’da Kongre Heyet-i Temsiliyesi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine

Siyaset-i hariciyemizde istiklâl-i tâm talebiyle hiçbir devletin mandasını kabul etmemek, kapitülasyonların ve gümrük rüsûmunu tezyit mecburiyetinin borçlarımızı ödeyemeyeceğimize sebep olacağını irâe ve isbât ederek bu kayd-ı kadîmden memleketi ahden ve fiilen kurtarmak.

Memleketimizde istilâ hırsı takip etmeyen bir devletin iktisadî ve fennî muâvenet ve müzaharetini temîn etmek, başka devletlerden de mütehassıslar, müşavirler, muallimler celp edebilmek ve bilhassa teşkilâtı bize benzeyen ve pek küçülmesi itibarıyla ricâl-i âliyesi işsiz kalan Avusturya-Macaristan’dan idâre-i dahiliyede mütehassıslar getirtmek.

Fransa’ya memleketimizdeki menâfi-i azîme-i asır-dîdesi, harsı, gerek daima dost bir vaziyette bulundurulmasının ve bu suretle zaman zaman aleyhimize kaldırılacak olan efkâr-ı umumiye-i cihana karşı büyük müdafaacı kazanmak ve Erkân-ı Harbiye talebesinin Fransa’ya i’zamı veya muallim celbi konferansta ordumuzun lehine medâr olabilir.

İngiltere’nin Bağdat-İskenderun hattını alacağı istidlâl olunmaktadır. Anadolu’da kalan mütebaki hatların heyet-i umumiyesini Türk azaları bulunan muhtelit bir heyetin riyâset ve murakabesinde Fransız şirketlerine tevdîi ve hâsılat-ı sâfiyesinin düyûn-ı umumiyeye tahsisi muvâfık olacağı kanaatindeyim.

Kezalik Fransızlar tarafından daha şimdiden kendiliklerinden Adana’nın tahliyesiyle ahalisi Türk olan vilâyetlerin Türklerde kalması fiilen gösterilirse memleketin her tarafında ve hatta Adana’da Fransız askeri olmadan bile istemeden menâfi-i iktisadiyenin verilebileceği irâe ve tahmin edileceği iblâğ edilmelidir. Ve bu suretle Fransızların Adana’da kalmaları için hazırlanmakta ve Yunan’ın Aydın, İtalya’nın Antalya ve İngiltere’nin Halep ve Musul şehirleri ile bu vilâyetlerin şimalinde yerleşmek tasavvur ve hazırlıkları menedilmiş olacaktır.

Bilhassa mütarekeden beri takip eyledikleri sakîm siyaset ve metbu’-ı müfahhamları zât-ı hazret-i pâdişâhîyi eyyâm-ı merasimde adem-i ziyaretle rabıta-i ubûdiyet ve tâbiiyeti kat ’eylemiş olan Patriklerin eski imtiyâzdan bahse hakları kalmamıştır. Zaten Rum ahali Makedonya’ya, Ermeni ahali Erivan’daki Ermeni Cumhuriyeti’ne tebdil edilmesi suretiyle Ermeni ve Rumların merkez-i sıkleti de memleketimizden kalkmış olacağından, Rum ve Ermeni Patriklerinin ve buna tebean Bulgar Eksarhı’nın Dersaadet’ten kaldırılması ve sulh muâhedesinde her halde dûçâr-ı zarar ve tehcir olacak olan millet-i İslâmiye’ye karşı patrikhanelerin def’-i ifsâdâtıyla memlekette sükûnun muhafaza edilebileceği şüphesizdir. Mütareke İslâm ahaliye bu kadar tahakküm ve tahkîratta bulunan ve şımartılmış olan bu Ermeni ve Rumların Bulgaristan ve Yunanistan’da olduğu gibi daima haricin teşvikiyle âtide sâi-i fesâd olacakları pek muhtemel olduğundan mübadele-i arazi ve ahali suretiyle bu meselenin halledilmesinin kan dökülmemek için yegâne çare olduğu konferansta sarahaten gösterilebilmelidir.

İdâre-i hükümette sırf İslâm ve Türk ahalinin düşünülerek idâre-i hükümet etmek mecburiyetindedir. Ekall-i kalîl kalacak gayr-i Müslim anâsırın zulm ü taaddiden masûn, hayat ve emvâl ve hukuk mahfuziyeti kâfidir. Dahilde sükûn ve asayişin takriri için bir (fvamvnylaly)/alay jandarmanın kifayetsizliği Anadolu’yu acınacak bir halde bırakmaktadır. Fiilen ıslah ve ikmâli için çalışmak zarurîdir. Bu da askerliği ikmâl etmiş ahaliden gönüllü suretiyle ve fakat ahlâk ve etvârı mücerreb ve mazbût olanlardan intihap edilmek şartıyla yapılmalıdır. Bilhassa zâbitân hüsn-i intihap edilerek faal ve vatanperver bir heyet teşkil olunmalıdır. Alay kumandanlıklarına değerli faal ümerâ verilmelidir.

Orduya gelince esaslı bir tensîke ihtiyaç olduğundan şerâit-i kanuniyesi dahilinde namuslu mütekaidîn dahil olarak bir şûrâ-yı askerî teşkil edilmeli ve Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyâseti de dahil bulunmalıdır. Harp tecrübelerine istinâd eden ve esâsâtta Türk ve İslâm ordusu olması lâzım gelen orduda fırkalara ziraat mütehassısları ve muallimleri konularak ordunun mektep halinde bulundurulması temîn edilmeli ve gösterilmelidir.

Her şeyden evvel muâmelât-ı zâtîyeye tecrübeli ve kifayetli olan ve .... mücerreb zevât tarafından işgal edilerek sicillâtı tetkik ve buna nazaran mevcut zâbitân zinde ve vatanperver faal bir hale ircâ’ edilmelidir. Son zamanda alınan mütekaidîn tekaüde ircâ’ edilmeli. Karada kifayetsizliği mücerreb Bahriye zâbitânı ya sınıf-ı aslîlerine veya başka müteferrik hidemâta alınmalıdır. Kadro tespit ve liyakatsiz, ahlâksız olanlar çıkarılmadan evvel yalnız sinninin fazlalığından dolayı kusuru olmayanların hemen kadrodan ihraç edilmemesi muvâfıktır.

Kolordu, fırka ve alay kumandanlıklarını harb-i hazırda ilmi, ahlâkı, faaliyeti mesbûk ve mücerreb zevâta tevdî ile şûrâ-yı askerînin tensîbinin bi-hakkın tatbikine harp senelerinde çıkan genç zâbitânı terbiye ve tedris ile yükseltmeli ve orduda fikr-i inzibat ve terakkinin tealisine imkân vermelidir. Bütün alaylarda ve muadili bulunan müessesatta divan-ı haysiyet teşkili mecburî olmalıdır.

Dersaadet’te boş oturan zâbitân kolordulara gönderilmelidir. Bu suretle kıtaatta istihdamı veya tekaüde sevki bi’l-fiil tecrübe edilerek birçok değerli zâbitân iş başına getirilmiş bulunur.

Tekaüt edilmiş ve edilecek zâbitânın ilim ve ahlâk cihetiyle yüksek ve vatanperverlikleri şevkiyle talip olanlar bi’l-imtihan nahiye müdürlüklerine, mektep hocalıklarına ve muadili birçok memuriyetlere tayin ile iki taraflı istifade edilebilir.

Bugün kıtaat efrâdı yekdiğerine tamamıyla karışmıştır ve silâh altında askerden ... firârî mevcut olduğundan af irâdesi vechile cezaları affedilmek üzere emsali silâh altında bulunan bi’l-umûm firârîlerle mazereti zâil olmuş bakayayı silâh altına celp etmeli ve bunların hemen kıtâlara yeniden kayıt ve tespitiyle ba’demâ herbir firârînin behemehâl kendi kıtasına i’zamını esas ittihâz etmek ve aramak kat’iyen temîn edilmelidir.

Sâbık vechile memâlik-i Osmaniye üç müfettişliğe taksim ve fırka kumandanlarının da mıntakalarında asayişle memuriyetleri memleketin inzibatı nokta-i nazarından pek mühimdir.

Vusûlünün iş’âr buyrulması.

K. O. 20 Kumandan Vekili
Mahmut