Nutuk/11. bölüm/Londra Konferansı'na iştirak edecek murahhaslar doğrudan doğruya irâde-i milliyeyi temsil eden Büyük Millet Meclisi tarafından intihap edilmelidir
Şimdi arzu buyurursanız İstanbul ile muhabereye devam edelim.
Tevfik Paşa 27 Kânunusani tarihli telgrafnamesi muhteviy âtını 29 Kânunusani tarihli bir telgrafname ile tekrar etti. İcra Vekilleri Heyet-i Riyâseti’nden şu cevap verildi:
İtilâf siyasetinde Türkiye lehine vuku bulan inkişaf-ı ahîr, milletin azm-i fedakârîsi mahsulüdür. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Sevr Ahidnamesi’ni külliyen reddetmesi üzerine hâdis olan şu vaziyetten, menâfi-i milliyeye en muvâfık netâyic istihsali, Londra Konferansı’na iştirak edecek murahhasların doğrudan doğruya irâde-i milliyeyi temsil eden Büyük Millet Meclisi tarafından intihap ve terhîs edilmiş olmasıyla kabildir. Sevr Muâhede-i meş’ûmesini imzalamış bir heyetin vâris-i hususîsi olan heyetiniz murahhaslarının, mülk ü millete nâfi şerâit istihsal edebilmeleri gayr-i mümkündür. Binâenaleyh, vatanın menâfi-i âliyesi icabı işbu müzâkerât-ı sulhiyede sizin aradan çıkarak Büyük Millet Meclisi murahhaslarını, vahdet-i milliyeyi tamamen irâe eder bir şekilde serbest bırakmaklığınız lâzımdır. Bu sebeple, evvelki tebligatımız hakkında cereyân edecek müzâkerâtı bir taraftan takip ve icrâ eylemekle beraber ber-vech-i âti mukarrerâtı müstacelen kabul ve tenfiz eylemeniz ricâ olunur:
1– Londra Konferansı’na iştirak edecek Türkiye heyet-i murahhasası, münhasıran Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti tarafından intihap ve i’zâm edilecektir.
2– İşbu heyet-i murahhasa refakatine verilmesini lüzumlu gördüğümüz bazı mütehassıs müşavirler ile evrak ve vesâik-i lâzime tarafınızdan ihzâr ve heyete iltihak etmek üzere i’zâm ve irsal edilecektir.
3– Tarafımızdan gönderilecek işbu heyet-i murahhasanın, umum Türkiye menâfiini temsil edecek yegâne heyet olduğunu da Düvel-i İtilâfiye’ye tebliğ edeceksiniz.
4– Vaktin darlığı hasebiyle kat’î ve nihaî olarak ittihâz edilen işbu mukarrerâtın adem-i tervîci halinde selâmet-i mülk ü millet namına terettüb edecek mes’ûliyet-i tarihiye tamamen heyetinize ait bulunacaktır.
Fevzi
Efendiler, Tevfik Paşa’nın refîk-i mesâisi olup Ankara’da bulunan İzzet Paşa tarafından da bir telgraf yazılması faydalı olur zannında bulunduk. İzzet Paşa’nın telgrafı şu idi:
|
Şifre
|
Ankara, 30.1.337
|
Şubat evâhirinde Londra’da in’ikad edecek konferansa mütedâir Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretleriyle zât-ı sâmîleri arasında câri açık muhhaberât muhteviyâtına muttali bulunuyoruz. Heyetimizin dûçâr olduğu adem-i muvaffakiyet üzerine yine îrâd-ı mütâlaaya mücaseret müstelzim-i hacâlet olmakla beraber zât-ı fahîmanelerini vaziyet-i hakikiye ve burada hüküm-ferma nikat-ı nazar hakkında tenvîr etmeye sevk-i vatanperverîyle lüzum hissediyoruz. İstanbul’un taht-ı işgalde olması hasebiyle oradaki bir hükümetin menâfi-i esasiye-i milleti müdafaadan âciz olacağı buraca tabii görülmektedir. Ayrı iki heyet halinde konferansta isbât-ı vücut etmekten, bi’l-âhire Anadolu ile İstanbul’un tefrîkine yol açılacağı endişesiyle de tevakki edilmektedir. Mustafa Kemal Paşa Hazretleri de telgrafnamelerindeki nikat-ı nazardan esas itibarıyla sarf-ı nazar etmeye salâhiyettar değildir. Anadolu’da avn-i hakla muhalefet ve isyanlar kesr ü izâle ve çeteler tenkîl olunarak kuvvetli bir ordu ve hükümet teşekkül etmiştir. Avrupa’yı, Sevr Muâhedesi’nin lehimize ta’dîline sevk edebilecek müzâkerâtın inkıtaına mahal verilmeyecek surette bî-dirîğ-i himmet buyurulmasnı hasbe’s-sadaka istirham eyleriz. Buradaki Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin taraf-ı pâdişâhîden tanınması şart-ı esasisi bâki kalmak üzere teferruat ve zevâhire ait bazı hususât için dahi müdâvele-i efkâr imkânı mevcuttur. Bu imkânın ifâtesine mahal verilmemek üzere iş’âr-ı keyfiyet buyurulması maruzdur.