Mondros Mütarekenâmesi

MONDROS MÜTAREKENAMESİ

(30 Ekim 1918)^[1]

İNGİLİZLERİN İLK TEKLİFLERİ	METN-İ KAT'i
	İngiltere hükûmetinin müttefikleriyle bilitilâf Selâhiyettar kıldığı İngiltere hükûmeti Bahr-i Siyah Donanması Başkumandanı Ferik Amiral Arthur Calthorpe hazretleri ile hükûmet-i Seniye Canibinden haiz-i salahiyet Bahriye Nazırı devletlû Rauf Beyefendi hazretleri, Hariciye Müsteşarı Utufetlû Reşat Hikmet Beyefendi hazretleri, Erkânı Harbiye-i Umumiye Kaymakamlarından Sadullah Beyefendi arasında kararlaştırılıp akdolunan mütareke şeraiti:
Aynen	Madde 1 Bahr-i Siyah'a mürur için Çanakkale ve Bahr-i Siyah Boğazlarının küşadı ve Bahr-i Siyah'a mürurun temini Çanakkale ve Bahr-i Siyah istihkamatının müttefikler tarafından işgali.
Aynen	Madde 2 Osmanlı sularındaki bilcümle torpil tarlaları ile torpido ve kovan mevazii ve mavanı-ı saire mevakii gösterilecek ve bunları taramak veya refetmek için talep vukuunda muavenet edilecektir.
Aynen	Madde 3 Karadeniz'de mevcut torpil mevkileri hakkındaki malûmat-ı mevcude ita edilecektir.
Aynen	Madde 4 İtilaf hükûmatına mensup üsera-yı harbiye ile Ermeni üsera ve mevkufini İstanbul'da cemedilecek ve bilakaydü şart itilaf hükûmetlerine teslim olunacaktır.
Madde 5 Hudutların muhafazası ve asayiş-i dahilînin idamesi için lüzum görülecek askerden maadasının derhal terhisi (miktarı bilâhare itilaf hükûmeti tarafından tekarrür ettirelecektir).	Madde 5 Hudutların muhafazası ve asayiş-i dâhilinin idamesi için lüzum görülecek Kuvayı askeriyeden maadasının derhal terhisi.
Madde 6 Osmanlı kara sularında veya Osmlanlı kuvvetleri tarafından işgal edilen sularda bulunan kâffe-i sefan-i harbiye teslim ve işbu süfünü harbiye gösterilecek liman veya limanlarda enterne edilecektir.	Madde 6 Osmanlı kara sularında zabıta ve buna mümasil hususat için istihdam edilecek sefain-i sagire müstesna olmak üzere Osmanlı sularında veya Devlet-i Aliyye tarafından işgal edilen sularda bulunan kaffe-i sefain-i harbiye teslim olunup gösterilecek Osmanlı liman veya limanlarında mevkuf bulundurulacaktır.
Madde 7 Mühim sevkulceyş nokatı itilâf kuvvetleri tarafından işgal edilecektir.	Madde 7 Müttefikler emniyetlerini tehdit edecek vaziyet zuhurunda herhangi sevkulceyşi noktasını işgal hakkını haiz olacaklardır.
Madde 8 Elyevm Osmanlı işgali altında bulunan kâffe liman ve demir mahallerinden itilâfü mensup sefain tarafından istifade edilmesi ve itilâfla hali harpte bulunanlara karşı mesdut bulundurulması.	Madde 8 Elyevm Osmanlı işgali altında bulunan bilcümle liman ve demir mahallerinden İtilaf sefaini tarafından istifade edilmesi ve itilafla hal-i harpte bulunanlara karşı mesdut bulundurulması. Süfunu Osmaniyede ticaret ve ordunun terhisi hususlarında şerait-i mümasileden istifade edeceklerdir.
Madde 9 İstanbul'un itilâf kuva-yı bahriyesi üs-sü bahri olarak ve Osmanlı limanlarında bulunan tekmil tersanelerin tamiratı teshil için istimali	Madde 9 İtilafiyun Osmanlı tersane ve limanlarındaki umum sefain tamiratı vesait-i teshiliyesini istimal edeceklerdir.
Aynen	Madde 10 Toros tünellerinin müttefikler tarafından işgali.
Madde 11 İran'ın şimali garbi kısmında ve Mavera-yı Kafkasya'daki Kuva-yı Osmaniyenin derhal kablel harp hudut dahiline celbi.	Madde 11 İran'ın şimalî garbi kısmındaki kuva-yi Osmaniyenin derhal harpten evvelki hudut gerisine celbi hususunda evvelce ita edilen emir icra edilecektir. Mavera-yi Kafkas'ın evvelce Kuva-yi Osmaniye tarafından kısmen tahliyesi emredildiğinden kısmı mütebakisi müttefikler tarafından vaziyet-i mahalliye tetkik edilerek talep olunursa tahliye edilecektir.
Madde 12 Telsiz telgraf ve kabloların itilâf memurları tarafından idaresi	Madde 12 Hükûmet muhaberatı müstesna olmak üzere telsiz ve telgraf ve kabloların itilaf memurları tarafından murakabesi.
Aynen	Madde 13 Bahri, askerî ve ticari mevad ve malzemenin men-i tahribi.
Madde 14 Kömür, mayi mahrukat ve bahrî levazımın Türkiye menabiinden mübayaası için teshilât ibrazı.	Madde 14 Memleketin ihtiyacı tatmin olunduktan sonra mütebaki kömür mahrukat ve bahri levazımın Türkiye menabiinden mübayaası icin teshilat ibrazı (mevad-dı mezkurenin hiçbiri ihraç olunmayacaktır.)
Madde 15 Kâffi hutut-i hadidiyenin itilâf murakabe zabitlerinin idaresine tevdii Mavera-yı Kafkas'da elyevm Osmanlı idaresinde bulunan hutut-i hadidiye de dahildir ve bunlar serbest ve tam olarak itilâf memurininin emrine verilecektir. Bu maddeye Bakü ve Batum'un itilâf kuvvetleri tarafından işgali de dahildir.	Madde 15 Bilcümle hutut-i hadidiyeye itilaf murakabe zabitleri memur edilecektir. Bunlar meyanında elyevm hükûmet-i Osmaniye'nin taht-ı murakabesinde bulunan Mavera-yı Kafkas hutut-i hadidiyesi aksamı dâhildir, işbu Kafkas hutut-i serbest ve tam olarak itilaf memurlarının tahtı idaresine vazedilecektir. Ahalinin ihtiyacının tatmini nazarı dikkate alınacaktır. İşbu maddede Batum'un işgali dâhildir. Hükümet-i Osmaniye Bakü'nün işgaline muteriz bulunmayacaktır.
Madde 16 Hicaz'da, Asir'de, Yemen'de, Suriye'de Kilikya'da, Irak'da bulunan kuvvetlerin en yakın itilâf kumandanı veya Arap mümessiline temsili	Madde 16 Hicaz'da, Asir'de, Yemen'de, Suriye'de ve Irak'da bulunan muhafız kıtaat en yakın itilaf kumandanına teslim olunacaktır ve Kilikya'daki kuvvetlerin intizamı muhafaza için muktezi miktarından maadası beşinci maddedeki şeraite tevfikan tekarrür ettirilecek veçhile geri çekilecektir.
Madde 17 Trablus'da Bingazi'de bulunan Osmanlı zabitlerinin en yakın İtalyan garnizonuna teslimi.	Madde 17 Trablus'da ve Bingazi'de bulunan Osmanlı zabitleri en yakın İtalyan muhafaza kıtaatına teslim olacaktır. Hükûmet-i Osmaniye teslim emrine itaat etmedikleri takdirde muhaberat ve muavenetini kat etmeyi taahhüt eyler.
Madde 18 Trablus ve Bingazi'de Mısrata da dahil olduğu halde, işgal edilen limanların en yakın itilâf garnizonuna teslimi.	Madde 18 Mısrata da dâhil olduğu halde Trablus ve Bingazi'de işgal edilen limanların en yakın İtilaf muhafaza kıtaatına teslimi.
Madde 19 Alman, Avusturya barhî, berrî ve sivil memurin ve tebeasının en yakın İngiliz ve müttefikleri kumandanlarına teslimi.	Madde 19 Alman, Avusturya bahri, berri ve sivil memurin ve tebaasının bir ay zarfında ve uzak mahallerde bulunanların bir aydan sonra mümkün olan en kısa zamanda Memalik-i Osmaniye'yi terk etmeleri.
Madde 20 Kuva-yı Osmaniye'nin vazülceyşi teçhizat, silâh, cephane ve nakliyesi hakkında ita edilecek evamire mutavaat olunması.	Madde 20 Beşinci madde mucibince terhis edilecek kuva-yı Osmaniye'ye ait teçhizat, esliha, cephane ve vesait-i nakliyenin tarz-i istimaline dair ita edilecek talimata riayet olunacaktır.
Madde 21 Erzak ve levazımını itilâf zabitleri tarafından mürakabesi.	Madde 21 Müteliflerin menafiini siyanet için iaşe nezareti nezdinde itilaf mümessilleri merbut bulunacak ve kendilerine bu babda lüzum görülecek kaffe-i malumat ita edilecektir.
Madde 22 Osmanlı üsera-yı harbiye itilâf kuvvetleri nezdinde muhafaza edilecektir.	Madde 22 Osmanlı üsera-yi harbiyesi itilaf devletleri nezdinde muhafaza edilecektir. Sivil üsera-yi harbiye ile esna-yi askeriye haricinde olanların tahliyesi nazar-i dikkate alınacaktır.
Madde 23 Hükûmet-i Osmaniye'nin Merkezî Hükûmetlerle kat-ı münasebete mecburiyeti.	Madde 23 Hükümet-i Osmaniye Merkezi Hükûmetlerle bilcümle münasebatı kat edecektir.
Madde 24 (A) Ermeni vilâyat-ı sittesinde iğtişaş zuhurunda mezkûr vilâyetlerin itilâf kuvvetleri tarafından işgali hakkının mahfuziyeti (B) Yedinci, onuncu ve onbeşinci maddelere ilâveten Sis, Haçin, Zeytun ve Ayıntap'ın işgali.	Madde 24 Vilayat-i sitte 'de iğtişas, zuhurunda mezkûr vilayetlerin herhangi bir kısmının işgali hakkını İtilaf Devletleri muhafaza ederler.
	Madde 25 Müttefiklerle Hükűmet-i Osmaniye arasında muhasamat 1918 senesi teşrinievvelinin otuz birinci günü vasati saat-i mahalli ile vakt-i zuhurda tatil edilecektir. İngiltere Hükümet-i Kıraliyesi sefain-i harbiyesinden Limni'de Moudros limanında lengerendaz Agamemnon zırhlısında 1918 senesi teşrinievvelinin otuzuncu günü nüshateyn olarak imza edilmiştir. Arthur Calthorpe, Hüseyin Rauf, Rechad Hikmet, Saddullah

1. Bu metin Ali Türkgeldi'nin (Moudros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, Ankara 1948) adlı eserinden aynen alınmıştır s. 69.