I. Mahmut'un Konya'da bulunan Şeyh Bedrettin'in evlatları hakkındaki kanunnamesi
Osmanlıca Orijinali
değiştirMahmut Bin Mustafa Kanunname-i Kebir’i
Badr-ı mükerrem müsşir-i müfahham nizam-ü-l âlem Elcumhur bil fikr-issakip mütemmimi mebham-ül-enam bil rey s-saip mümehhidi bünyan-üd-devle velikbal mesnedüerkân-üs-saade veliclâl el mahfufu bi-sunufu avatıf ülmelik elâla Karaman valisi vezirim (Belgenin aslında vezirin adı yazılmamıştır) Paşa edam-allahü teâlaiclâlüh-u ve kıdvet-ün nuvvap-elmüteşerriin Bozkır kazasında nâib-üşşer olan mevlâna zide ilmehu tevkii refii humayun vasıl olıcak malûm ola ki sen ki mevlânayı mumaileyh İbrahim zide ilmehusin süddei saadetime mektup gönderüp Beyşehri Sancağında Bozkır Nahiyesinde Karyei Karacaardıç Cemaatından şurefai meşayıha yirmi bir nefer meskurdan merhum Seyyid Bedrettin evlâdından olan merhum Şeyh Ali Semerkandi kuddese celâlehu seyyidi ve sadattan olduklarına binaen selâtını maziyeden ve Hüdavendigârdan ellerinde cemi rüsumattan ve tekâlif-i urfiyeden emin olmalarına ahkâm-ı şerifeleri olmağın ellerinde olan kadimi beratta, bağlarından ve kovanlarından öşür ve asiyablarından resim alınmamak üzere defteri cedide muaf kayıt olundu. Reayay-ı karye-i mezbure kırk nefer ve adet zemin ve hasılât-ı öşr-ü gallat kendüm ve şair ve resi çift ve bennâk ve cebe yekün maağayrü-ha 2 bin 400 akça yazu ile defteri mufassalda muharir kalemi ile tahrir olunduğu defteri Hakanide mukayyet ve hın-i tahrirde Seyyid Bedrettin evlâdından olanlar yedinde bulunan beradda bağlardan öşürü ve asiyablardan resim mutalebe olunmayup müdahale olunmak icab etmez iken ahardan Seyyid Halil nam kimesne zuhur ve şırrete sülûk ve ben mütevelli oldum yedimde ilâm vardır ol yerlerden öşür ve asiyablarından resim alırım deyü hılâf-ı defter-i hakan-ı ve muğayır-ı kanun füzul-i müdahale ve teaddiden hali olmağla müteveffa-i evlâdından olanlara mezburun zahir olan müdahalesi men ve def olunmak babında vakı hali emri şerifim verilmek ricasına inayet ve defter hane-i aliyemde mahfuz defter’i mufassa muracıat olundukta vech-i meşruh ve mukayyed ve kanunu sual olundukta Bozkır nahiyesine tabi Karacaardıç Karyesinin tahtında cemaat-ı şurefa-i meşayıha yirmi yer merhum Seyyid Bedrettin evladından olup kadimi beratta bağlarından ve kovanlarından öşür ve asiyablarından resim alınmaya deyu muharrir kalemiyle tahrir olunmağla bu suretle evlâttan olanların kadimi beratta bağlarından ve kovanlarından ve asiyablarından resim mutalebesi hılâf-ı defter-i hakan-ı ve mugayır-ı kanun olduğu divan-ı humayunum kaleminden derkâr olunmağla defter-i hakan-ı mucibince Kanun üzere amel olunmak emrim olmuştur. Buyurdu ki hükmü şerifim vusul buldukta bu babta sadır olan emrim üzere amel dahi hususu mezbure tamam mukayyid olup göresiz Bunlar Seyyid Bedrettin evlâdından ve tasarruflarından olan yerlerinde bağlar ve asiyablar hın-ı tahrirde Seyyid Bedrettin evlâdından olanlar yedinde bulunan yerlerinde bağlardan ve asiyablardan ise ol yerlerinde bağlardan öşür ve asiyablardan resim mutalebesi ile teadni ve rencide ve remide ettirmeyüp men ve def eyleyesiz Minbad defter-i Hakaniy-e ve emr-i humayunuma muğayir kimesneye işittirmeyüp hususi mezbur için bir dahi emrim varmalu eylemeyesiz şöyle bilesiz ve âlamet-i şerife itimad kılasız tahriren fi evahir-i
Cemaziyelevvel Sene Seba ve Settin ve mie ve elf 1167
Bimahrusai
Kostantiniyye
Türkçe metin
değiştirMustafa oğlu Mahmut'un Ulu (veya Büyük) Yasa Kitabı
Dünyanın düzenini anlatan muhterem insan; halkın fikirleri ile tamamlayan; devletin yapısını ve geleceğini, mevki ve esaslarını düzenlemek, huzur ortamını sağlamak için etrafı sevgiler, iyilikler sınıflandırmış, kuşatmıştır. Karaman Valisi Vezirim (Allah huzurunda (katında) iyi olsun, yüksek makamda olsun.) O, naib yetiştiren bir okulun şeriat işleriyle ilgilenirdi. Bozkır’da vekil olan Mevlâna, Padişah’ın nişanlı buyruğuna, nişan memurluğu yapan ve Padişahı hükümsüz bırakmaya vasıl olacak, malumdur ki, yukarıda adı geçen İbrahim saadet kapısına mektup gönderip Beyşehir’de Bozkır Kasabası’nda Karacaardıç halkından Peygamber soyundan olan Şeyhlere yirmi bir askerin adı geçmiş, rahmetli Seyit Bedrettin’in oğlu rahmetli Şeyh Ali Semerkandi mukaddes efendilerden olduklarından dolayı, geçmiş Sultanlardan ve Hüdavendigar’dan ellerinde gümrük iadesi ve eskiden alınan geleneksel vergiden emin olmalarına kutsal emirleri ellerinde olan eski fermanda bağlardan ve kovanlardan öşür ve su değirmenlerinden resim alınmamak üzere yeni deftere kaydedilirken; bağışlanmış olarak kaydedilmiştir. Adı geçen bütün köy halkı 40 kişinin yerleri ve mahsullerinin hasılatını kendim, sair ve resim, kazanç vergisi ve toplam zırh ve diğerleri ile beraber iki bin dört yüz akçe yazıya geçirildiği zaman hakanın defterine kaydeden kayıt memuru, kaydettiği zaman Seyit Bedrettin’in evlatlarından olanlar, bulunan beratta; bağlardan öşür ve su değirmenlerinden resim talep edilmemiş ve müdahale gerekmezken önceden Seyit Halil isminden bir kimsenin ortaya çıkması ve kötü yola girmesi ile ben onun yerine geçtim. Oralarda öşür ve su değirmenlerinden resim alırım, diyerek tapu ve kadastronun zıddı ve kanun dışıdır. Boş bir uğraş ve düşmanlıktan başka bir şey değildir. Vefasız evlatlarından olanlara yukarıda adı geçen ve yardımcı olmak için müdahale etmek isteyen zatın bu isteği reddedilmiştir. Bu durumun reddedilmesi durumun emrine verilmek istenmesine dikkat edildi ve kutsal evde saklanmış ve bu deftere uzunu uzun yazılmış, uzun bir şekilde açıklanmıştır. Kaydeden Kanuni durumu öğrendikten sonra Bozkır’a bağlı Karacaardıç Köyü’nün Şeyhleri’ne yirmi yer, merhum Seyit Bedrettin’in evlatlarındandır. Eski fermanda, bağlarından ve kovanlarından öşür ve su değirmenlerinden resim almasın diye bildirilmişti. Bundan dolayı evlattan olanların eski fermanda bağlarından ve kovanlarından ve su değirmenlerinden resim talep edilmesi tapu ve kadastroda yer almadığı ve kanunlara uymadığı, Padişahın huzurunda bilinen ve tapu ve kadastroda gerekli olan kanunlar çerçevesinde uygulanması emredilmiştir.
Emredildi ki, verilen hüküm ulaştığı zaman, bu hususta çıkan emrim üzerine işlerde de adı geçen kişi kaydedilmiştir. Bunlar Seyyid Bedrettin’in çocuklarından ve kendilerinden olan yerlerde bağlar ve su değirmenleri, yazıda geçtiği gibi Seyit Bedrettin’in evlatlarından elinde bulunan yerlerden, bağlardan ve su değirmenlerinden ise, o yerlerde bağlardan öşür ve su değirmenlerinden resim talep edilmesi, onları üzmüş fakat korkutmamış, bundan böyle tapu ve kadastroda ve Padişah’ın emrine uymayan kimselere görev verilmeyecek, bu hususlar adı geçen kişi için bir daha bir emir ile iletilsin ve bundan böyle bilesiniz ki, kutsal işaretlere itimat edip uyasınız. Sonları yazı ile yazılmak suretiyle.