Hâkimiyet-i Milliye (23 Nisan 1920)/Anzavur'un Tenkili
ANZAVUR'UN TENKİLİ
İzmir ve çevresi cephesinde Yunanlılara karşı vatanın namus ocağını müdafaaya uğraşan Kuva-yi Milliye'yi arkasından vurmaya çalışmak gibi en fena bir hıyanet ve cinayeti gerçekleştiren ve İngiliz hizmetkârı Ferit Paşa hükûmetine İngilizlerce Mir-i Miran Paşası yaptırılan ve son günlerde İngilizlerden aldığı para kuvvetiyle fenalık ve alçaklık dairesini genişletmeye teşebbüs eyleyen Anzavur haydutunun hakkından gelinmesi bir vatanî gereklilik hükmünü almış idi. Biga ve Karesi millî teşkilatın tertip ettiği kuva-yi tedibiye bu vazifeyi üç beş gün zarfında yerine getirip tamamlayarak din ve devlet haininin cemiyetini perişan eylemiştir. Bu meseleye dair Anadolu Ajansı'nın Yirmi Nisan'da sabah ve akşam verdiği tebligatı sırasıyla aşağıdaki gibi ekliyoruz:
2 – Anzavur haydutunun takip ve tenkiline görevli tertip edilmiş kuvvetlerden Salihli ve çevresi Kuva-yi Milliye Kumandanı Ethem Bey'in kumandası altındaki kuvvetler Nisan'ın 15'inci günü öğleden sonra Susığırlık civarında bizzat Anzavur'un idaresindeki asilerle çatışmaya başlamışlardır. Akşama kadar devam eden çatışma gecenin gelip çatmasıyla durmuş fakat şafakla beraber Kuva-yi Milliye'nin taarruz hareketiyle yeniden başlayarak aralıksız yedi saat devam etmiştir. Neticede asiler perişan bir surette dağıtılmıştır. Anzavur asilerinden altmış esir alınmış ve vaktiyle bu haydudun ihanet eline geçmiş olan iki adet top dahi mücahitlerin fedakârane gayretleri ile ganimet alınmıştır. Süvarilerimiz hezimete uğrayan asileri şiddetle takip etmektedir.
Asilerin yaralı ve ölüleri pek çoktur.
2 – Anzavur eşkıya çetesini, takip ve tenkile görevli Kuva-yi Milliye Kumandanlarından Ethem Bey'in Bandırma'dan telgrafla gönderdiği rapordur:
Allah'ın yardımıyla bugün öğleden sonra saat yedide ufak bir çatışmadan sonra Bandırma, askerî birliklerimiz tarafından işgal edildi. Anzavur'un Dersaadet'ten getirdiği merkez kumandanı vesaire gibi subaylar ve kötü yürekliler kaçmaya muvaffak olamayanlar yakalandı ve tevkif edildi. Aynı surette ve ilk olarak kasabaya giren keşif kollarımız vapura iltica etmek üzere gördüğü lanetli kişilere ateş etmişler ve vapur hareket edinceye kadar ateşlerine devam ederek vapurun hareketini hızlandırmışlardır. Hain ve alçak Anzavur yanındaki fertlerden birkaç kişiyi alarak bir rivayette Aydıncık istikametine diğer bir rivayete göre vapura binerek firar eylediği bilgi için arz olunur.
3 – Anzavur çetesinin takibatı hakkında müteakiben ulaşan telgrafnameler de aşağıdaki gibidir:
Bugün [19-4-1920] kuvvetlerimiz Bandırma'nın beş kilometre güneyinde eşkıyayla çatışarak asileri dağıttıktan sonra Bandırma'ya girmişlerdir.
Balya mıntıkasında önem arz edecek bir şey yoktur harekatımız tertip edilen plan dairesinde muvaffakiyetle cereyan etmektedir.
Anzavur'un çatışmadan sonra Gönen'e veyahut Ferit Paşa tarafından Bandırma'ya gönderilmiş olan iki gambotumuzdan birine firaren iltica etmiş olduğunu zannediyorum. Henüz ayrıntılı rapor almadım. Bursa'dan hareket eden kuvvetlerimizin bugün Mihalıccık'a varmış olmaları muhtemeldir. İşbu kuvvetlerin cepheye gitmeleri ve hareket şekilleri kararlaştırılmıştır.
Miralay Kâzım
4 – Bandırma: Anzavur lanetlisinin bu çevrede yalan yere ve iftira (ile) Padişah'a dayandırarak icra etmediği zulüm ve haksızlık, gasp etmediği mal-mülk ve girişmediği cinayetler kalmamıştır. Kuva-yı tedibiye Bandırma'yı abluka ettiği esnada bu canilerin firarını kolaylaştırmak üzere İstanbul'dan iki Osmanlı gambotu gönderilmiş olması ve bu suretle kaçırılan canilerin hilâfet merkezi namına himaye edildikleri fikri kamuoyu üzerine büyük bir kötü tesir oluşturmuş ve Padişah'a lanetlinin dayandığı iftiraya kanaat etme derecelerine gelmekle, bütün çevrenin galeyanda olduğu ve gayr-ı meşru kabinenin icra vasıtası olan bu gibi cani ve namussuzların himaye edilmesi telgrafla Mâbeyn-i Hümâyun'a bildirilmesi tam manasıyla karar verilmiş ise de haberleşme vasıtalarının mevcut olmaması sebebiyle bu cihetin teminine işaret ve yardımlarını bu çevre ahalisi namına rica ederim.
Ethem
İki Nigehbancının İdamı
Mağluben ve perişan bir surette kaçan Anzavur eşkıyasını takiben ve çatışmayla Bandırma'yı geri alan Kuva-yi Milliyece; İstanbul'dan Bandırma merkez kumandanı Anzavur'a gönderilen ve vapura iltica ile firar eden diğer yoldaşları gibi kaçıp kurtulmasına vakit bırakılmayan bir Nigehbancı binbaşı ile mahiyetindeki subay Bandırma'da yakalanarak idam olunmuşlardır.
Gönen'in Geri Alınışı
Bandırma'dan sonra Gönen dahi dün (21 Nisan) takip ve tenkil kuvvetlerimiz tarafından işgal edilmiştir. Anzavur'un İstanbul'a savuşamayarak burada bulunduğu anlaşılmıştır. Anılan kişi oradan beraberinde yalnız altı arkadaşı kaldığı halde perişan bir surette kaçmıştır. Kuvvetli takip kollarımız kendisini şiddetle takip ediyor.