İstiklâl Mehâkimi Kanunu
Kabul Tarihi: 31 Temmuz 1338
BİRİNCİ MADDE – İcra Vekilleri Heyetince gösterilecek lüzum ve Büyük Millet Meclisince ekseriyet-i mutlaka ile verilecek karar üzerine icab eden mahallerde İstiklal Mahkemeleri teşkil olunur.
İKİNCİ MADDE – Bu mahkemeler Büyük Millet Meclisinin ekseriyet-i mutlakası ve rey-i hafi ile kendi azası miyanından müntehab bir reis ve iki aza ve bir müddei-i umumiden teşekkül eder. Ancak heyet-i mahkemeye târi olacak noksanın ikmalini teminen ayrıca bir aza daha intihab olunur.
İKİNCİ MADDE – İşbu mahkemelerin adedini ve mıntakalarmı Heyeti Vekilenin teklifi üzerine Büyük Millet Meclisi tâyin eder.
ÜÇÜNCÜ MADDE – İstiklal Mahkemelerinin vazaif i ber-vech-i âtidir:
A) Muvazzaf ve gönlü ile hizmet-i askeriyeye dâhil olup da firar edenler ve fi rara sebebiyet verenler ve firari derdest ve sevkinde tekâsül gösterenler ve firari leri bi’l-ihtiyar ihfa ve iaşe ve ilbas edenler hakkında Ceza Kanunnamesi’yle askerî kavanininde muayyen cezayı hüküm ve esbab-ı muhafefe ve müşeddede mevcut olduğu takdirde yalnız bu fıkradaki ceraime münhasır olmak üzere tensib edeceği diğer gûna mukarreratı ittihaz eylemek;
B) 29 Nisan sene 1336 tarihli Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun muhtevi olduğu ceraimi;
C) Devletin emniyet-i hâriciye ve dâhiliyesini ihlal edenler hakkında Ceza Kanunu’nun birinci babının birinci ve ikinci fasıllarında muharrer ceraimi;
D) Askerî ve siyasi casusluk ve su-i kasd-ı siyasi ve asker ailelerine taarruz re tecavüz ceraimi;
H) Seferberlikte Tedarik-i Vesait-i Nakliye Komisyonlarının su-i istimalat ve müsamahatı hakkında Askerî Ceza Kanunu’na müzeyyel 12 şevval 1332 ve 21 Ağustos 1330 tarihli kanun-ı muvakkatın birinci maddesini muaddil 28 Rebiülahir 1332 ve 3 Mart 1331 tarihli kanunda musarrah ceraimi rü’yet etmek;
K) İhtilasta bulunan, rüşvet alan bi’l-umum memurin-i mülkiye ve askeriyeyi ve bunlara hangi sınıfan olursa olsun iştirak ve vesatet eyleyenleri;
S) Nüfuz-ı memuriyetinden istifade ederek halka zülüm ve işkencede bulunan nemurin-i mülkiye ve askeriyeyi muhakeme etmek.
DÖRDÜNCÜ MADDE – Büyük Millet Meclisi lüzum gördüğü İstiklal Mahkemeleri için üçüncü maddede muharrer vazaiften bir kısmının istisnasına karar verebilir.
BEŞİNCİ MADDE – İstiklal Mahkemelerinin idamdan gayrı hükümleri kati olup, infazına bi’l-umum kuva-yı müsellaha ve gayr-ı müsellaha-i devlet memurdur. İdam hükümleri Büyük Millet Meclisince bi’l-umum mesaile tercihan tedkik ve tasdik olunduktan sonra infaz olunur. Şu kadar ki müstacel ve müstesna hal ve zamanda idam hükümlerinin dahi Meclisçe tasdik edilmeksizin infazına Meclis kararıyla mezuniyet verilebilir.
ALTINCI MADDE – stiklal Mahkemeleri kararlarına bu mahkeme müddei-i umumisinin hakk-ı itirazı vardır. Müddet-i itiraz yevm-i tefhimin ferdasından itibaren üç gündür ve itirazı vâki Büyük Millet Meclisince katiyen hallolunur.
YEDİNCİ MADDE – İstiklal Mahkemesi Heyetleri her altı ayda bir intihab olunur ve bu müddetin hitamından evvel heyet tamamen veya kısmen Meclis kararıyla tebdil edilebileceği gibi esbab-ı teşkilin zevaliyle faaliyeti dahi tatil olunur.
SEKİZİNCİ MADDE – Müddei-i umumiler işbu kanun ahkâmına tevfikan muttali olacakları ceraim hakkında takibat-ı kanuniyede bulunurlar.
Tevkif ve tahliye kararlarında müddei-i umumilerin mütalaası alınmadıkça tev kif ve tahliye yapılamaz. İstiklal Mahkemelerinin vasıta-i muhabere ve tebliğ ve tebellüğü müddei-i umumileridir.
İstiklal Mahkemelerinin mukarreratın infazı hususunda kuvve-i müsellaha ve gayr-ı müsellahaya müddei-i umumiler amirdir.
DOKUZUNCU MADDE – İstiklal Mahkemelerinin evamir ve mukarreratını infaz etmeyenler veya infazda taallül gösterenler müddei-i umumilerinin talep ve sev ki üzerine aynı mahkemeler tarafından taht-ı muhakemeye alınırlar.
ONUNCU MADDE – İstiklal Mahkemeleri Askerî Ceza Kanunu’nun yedinci faslındaki hukuk-ı emiriyeden maada hukuk-ı şahsiyeye hükmedemezler.
ON BİRİNCİ MADDE – İstiklal Mehakimi ile mehakim-i sair arasında tahaddüs edecek ihtilâfı merci Türkiye Büyük Millet Meclisi Adliye Encümenince bi’l-cümle umuru takdimen hallolunur.
ON İKİNCİ MADDE – Her İstiklal Mahkemesi ketebe ve müstahdemin maaşat-ı asliyesi şehrî yüz lirayı geçmeyecektir.
ON ÜÇÜNCÜ MADDE – Her İstiklal Mahkemesi ayda bir defa Heyet-i Umumiyeye hülâsa-i hüküm ve mesai cetveli göndermeye mecburdur.
ON DÖRDÜNCÜ MADDE – Firariler hakkındaki 11 Eylül 1336 tarihli kanun ile İstiklal Mahkemeleri Kanunu’nun birinci maddesine müzeyyel 26 Eylül 1336 ta rihli kanun ve firariler hakkındaki 11 Eylül 1336 tarihli kanunun 2’nci maddesini muaddil 6 Rebiülevvel 1339 ve 28 Teşrin-i sâni 1336 tarihli kanun mülgadır.
ON BEŞİNCİ MADDE – İşbu kanun tarih-i neşrinin ferdasından itibaren mer’idir
ON ALTINCI MADDE – İşbu kanun Büyük Millet Meclisi tarafından icra olunur