|
*[[/Samsun Şehri Hakkında Tarihi Birkaç Satır]]
*[[/Havza Şehri Hakkında Birkaç Not]]
*[[/Çeltik Maden Kömür Ocakları]]
*[[/Amasya Şehri Hakkında Tarihi Birkaç Not]]
'''Yahud kendisini muhat Çaldık deresine izafeten (Çaldık maden kömürleri)'''
Samsun-Sivas demiryolunun Hacı Bayram İstasyonu yakınında zengin bir maden kömürü ocağı mevcut olup Merzifon, Havza, Amasya ve havalisinin mahrukatı bu ocaktan temin edilmektedir. Yirmi beş kilometrelik bir sahayı işgal ettiği tahmin edilen mezkûr maden kömürünün işletme imtiyazı 50 sene müddetle demiryolu idaresine tevdi edilmiş, elyevm vücuda getirilen tesisat ve teşkilat ile işletilmeye başlanmıştır.
Maden kömürleri, 530, 600, 700 ve 770 metre rakımlı müteaddid ve mütevali vadilerle ayrılan tepeciklerin altında ve 300 ila 400 metre kalınlığında kadar damarlardan ibaret olup tedkikat-ı ahire işbu damarların 20 meylinde olarak Ters Akan Çayı’na doğru uzanıp yayıldığını tespit etmektedir.
Glasgow şehri Darülfünu’nun tahlil raporu mezkûr kömürü;
{|
| Rutubeti: || 31 || 31 || %
|-
| Uçucu madde || 30 || 48 || %
|-
| Sabit karbon || 50 || 48 || %
|}
% 7 Kükürt nispetinde tahlil ve tespit etmiştir. Kömürün cinsi Sini-Bitumineux (Bitümlü) nevinden ve çok şuleli ve nisbeten az tütünlü sınıftan ve derece-i hararet-i vasatisinin de 5600 kalori olması hasebiyle de birinci sınıf linyitten ma’dud bulunduğu tespit edilmiştir.
Kömürün tabakat üzerindeki terkibatı Conglomerat (Konglomera) olduğu, hatta şimal cihetinde Jurassique (Jura) zamanlarından sonra zuhura gelmiş volkan kayalarına tesadüf olunduğu da tayin etmiştir.
Mezkûr kömür elyevm:
{|
| Samsun || İstasyonunda || beher tonu || 1100 || kuruş
|-
| Havza ||align=center| " ||align=center| " ||align=center| 650 ||align=center| "
|-
| Hacı Bayram ||align=center| " ||align=center| " ||align=center| 500 ||align=center| "
|-
| Amasya ||align=center| " ||align=center| " ||align=center| 800 ||align=center| "
|}
bedel ile arzu edenlere satılmaktadır.
Bu sayede zaten ormanın ve mahrukatın fıkdanından muzdarib bulunan ahali-i memleket hükümet-i cumhuriyenin mahalline masruf bu tedbir-i basiretkârisi sayesinde badema mahrukat buhranından azade kalacaktır.
'''Amasya Şehri Hakkında Tarihi Birkaç Not'''
Amasya, kurun-ı mütekaddimeden beri maruf pek eski bir şehirdir. Yunanilerden Asya-yı sagire hicret eden Doriler’in (Dorlar’ın) imaratı sırasında Melitos’un bu beldeyi tezyin ve imarda büyük hizmetleri olduğu rivayet edilmektedir. Filhakika Yunanlıların Karadeniz sevahiline muhaceretleri pek kadim ise de Truva muharebe-i meşhuresinden sonra şehrin imar ve tezyin faaliyetine daha fazla vüsat verildiği mazbut bulunduğundan bu itibarla Amasya’nın tarih-i binasını pek eski olarak kabul etmek icap eder. İran hükümetinin az bir zaman için “Termopil” (Termofil) geçidine kadar imtidad eden silsile-i memaliki meyanında Amasya, Dara’nın (Darius’un) bir eyalet merkezliğini de ifa etmiştir. Bu sebeple bugün nazar-ı hayretle görülen hükümdar mezar ve saraylarına ait bazı harabelerin kısmen İranilerin eseri olduğunu kabul etmek lazımdır. Amasya’nın eskiden Amazonlara mensup olduğu ve bunların da Babili veya Asuri bulundukları da mervi’dir. Tarihi sergüzeştlere tabi olarak teşhir eden bu şehir, yedinci Mihridad’ı mağlup ve intihara mecbur eden Pompeius tarafından Roma memaliki meyanına idhal edilmiştir. Pompeius tarafından yaptırılan istihkâmat bakiyeleri nazar-ı tedkik önünde halen canlılığını muhafaza etmektedir.
Amasya’nın Kayser Augustus zamanında Roma eyaletlerinden birine merkez olduğu da rivayet edilmektedir. Roma İmparatorluğu’nun inkısamında Şark İmparatorluğunda kalan Amasya hükümet-i Danişmendiye müessisi Gazi Ahmed Paşa tarafından memalik-i İslamiyeye ilhak edilmiştir. Rum Selçuklarından İzzettin Kılıçarslan’ın Danişmendi hükümetine nihayet vererek Amasya Selçukilerin yedine ve onların avan-ı inhitatında ise Kastamonu’da teşkil-i emaret eden İsfendiyarzadelere intikal etmiştir. Yıldırım Beyezid’in derebeyi memalikini birer birer zabtı hususundaki azm-i kat’isi karşısında Amasya’ya da sıra geleceğini gören İsfendiyarzadelerden Kötürüm Bayezid Eflak hükümetiyle ittifak akd ederek Sultan Bayezid’e ilan-ı husumet ettirmiş ve binnetice Eflak tedib olunarak Kötürüm Bayezid üzerine de asker sevk edilmiş ise de Kötürüm Bayezid’in vefatı ve oğlu İsfendiyar’ın istimanı üzerine Amasya Yıldırım Bayezid tarafından fethedilerek memalik-i Osmaniye meyanına idhal olunmuştur. Bu şehir Yavuz Sultan Selim’in maskat-ı re’si olmakla da ayrıca bir şöhreti vardır.
Amasya, asar-ı atika noktai nazarından da cidden şayan-ı tetkik bir şehir olup, kalesi, hafi yolları, mağaraları, eski mezarları ve saray harabeleri ayrı ayrı şayeste-i tedkik-i temaşadır.
</div>
{{Eser son
| kaynak = {{kitap kaynağı|başlık=Türkiye Cumhuriyeti Nafıa Vekâleti Devlet Demir Yolları Samsun-Sivas Demiryolu Amasya İstasyonunun İşletmeye Küşadı|yıl=1927|yayıncı=Ahmed İhsan Matbaası|yer=İstanbul|dil=Osmanlıca}}
| telif = {{KM-Türkiye}}
[[Kategori:Kitaplar]]
| 