|
Bu Lisansın amacı, bir kullanıcı kılavuzuna, bir ders kitabı veya başka işlevsel ve faydalı bir belgeye, herkesin, etkili bir kullanım hakkıyla, ticari veya gayri-ticari, değiştirerek ya da olduğu gibi, almak ve tekrar dağıtmak özgürlüğü anlamında, serbest kullanım hakkı vermektir. İkincil olarak, bu Lisans, yazar ve yayıncının, başkaları tarafından yapılan değişiklikler sebebiyle sorumlu olduklarını düşünmeden, bir bakıma yaptıkları işten saygınlık kazanmalarını da sağlar.
Bu Lisans bir ""copyleft"" (copyright'ın tersi; telif haksızlığı da denebilir) türüdür, yani bu belgenin türevleri de aynı mantıkla özgür olmalıdırlar. Bu Lisans, özgür yazılımlar için tasarlanmış bir ""copyleft"" lisansı olan GNU Özgür Belgeleme Lisansının bir tamamlayanıdır.
Bu Lisans, serbest yazılım kılavuzlarında kullanmak üzere tasarlanmıştır. Çünkü serbest kullanım hakkı olan yazılım, serbest kullanım hakkı olan belgelendirme gerektirir. Serbest kullanım hakkına sahip bir program, yazılımın yaptığı işlerde bazı serbest kullanım haklarını sağlayan kılavuzlarla birlikte verilmelidir. Fakat bu Lisans, yazılım kullanım kılavuzlarıyla sınırlı değildir; konudan bağımsız olarak veya basılı bir kitap olup olmadığına bakılmaksızın her hangi bir metinde de kullanılabilir. Prensip olarak bu Lisans, amacı eğitim veya referans olan çalışmalar için tavsiye edilir.
=== Uygulanabilirlik ve Tanımlar ===
Bu Lisans, telif hakkı sahibi tarafından; ""bu Lisansın koşulları altında olmak üzere dağıtılabilir"" şeklinde bir uyarı içeren, herhangi bir ortamdaki, herhangi bir el kitabı veya benzeri çalışma için geçerlidir. Bu uyarı, dünyanın her yerinde geçerli ve telif hakkı içermeyen bir Lisans demektir ve zaman limiti olmaksızın bu çalışmayı bu yazının içinde belirtilen koşullarda kullanma hakkını verir.
Aşağıda bahsedilen ""Belge"" bu tür bir el kitabı veya çalışmayı kasdetmektedir. Kamunun herhangi bir üyesi Lisans sahibini temsil etmekte olup kendisi ""Siz"" olarak adlandırılacaktır. Eğer çalışmayı, telif hakkı yasası gereği izin gerektiren bir şekilde kopyalamış, üzerinde değişiklikler yapmış ve dağıtımını gerçekleştirmişseniz Lisansı kabul etmişsiniz demektir.
Belgenin ""Değiştirilmiş Sürüm""ü, Belgenin tümünü veya bir kısmını içeren, ya birebir kopyalanmış ya da değiştirilmiş ve/veya bir başka lisana tercüme edilmiş herhangi bir çalışma anlamına gelmektedir.
""İkinci Bölüm"", belli bir adı olan apendiks (Ek bölüm) veya Belgenin giriş bölümü olup sadece yayıncının veya Belgenin yazarlarının, Belgenin genel konusu ile ya da ilişkili konularla olan ilişkilerini kapsar ve doğrudan Belgenin genel konusu alanına giren hiçbir madde içermez. (Bu nedenle, eğer Belge bir matematik ders kitabı ise, İkincil Bölüm matematikle ilgili hiçbir şey içermez). İlişki, doğrudan konuyla veya ilişkili hususlarla alâkalı tarihi, yasal, ticari, filozofik, ahlâki veya politik bir konu olabilir.
""Değişmeyen Bölümler"", başlıkları, Belgenin bu Lisansla serbest bırakıldığını ifade eden uyarıda belirtilmiş İkincil Bölümlerdir. Eğer bir bölüm, yukarıdaki İkincil tanımına uymuyorsa, Değişmeyen olarak adlandırılamaz. Belgede, Değişmeyen Bölüm olmayabilir. Eğer Belge, herhangi bir Değişmeyen Bölüm tanımı yapmıyorsa, Değişmeyen Bölüm yok demektir.
""Kapak Metinleri"", Belgenin bu Lisansla serbest bırakıldığını ifade eden uyarıda belirtilmiş ve Ön Kapak Metni veya Arka Kapak Metni şeklinde listelenmiş kısa metin parçalarıdır. Ön Kapak Metni en fazla 5 kelime, Arka Kapak Metni de en fazla 25 kelime olabilir.
Belgenin ""Saydam"" kopyası, makine tarafından okunabilir ve biçiminin özellikleri genel kamunun bilgisine sunulmuş, genel metin düzenleyicilerle veya (piksellerden oluşan şekiller için) genel boyama programlarıyla veya (çizimler için) kolay bulunur çizim programlarıyla Belge üzerinde değişiklik yapmaya elverişli, metin biçimlendiricilere girdi olmaya uygun veya otomatik tercüme için farklı biçimlerde olup metin biçimlendiricilere girdi olmaya uygun bir kopya demektir. Normalde Saydam olabilecek bir dosya, kopyasının biçimindeki bir fark, ya da farksızlık nedeniyle okuyucu tarafından sonradan yapılacak değişiklikleri engellediği ya da cesaret kırıcı olabileceği için Saydam sayılamaz. Bir şekil biçimi, eğer önemli miktarda metin yerine kullanılıyorsa Saydam değildir. Saydam olmayan bir kopya ""Donuk"" (saydam olmayan) olarak adlandırılır.
Saydam kopyaların uygun biçimlerine ilişkin örnekler olarak: yalın, ilavesiz ASCII, Texinfo girdi biçimi, LaTeX girdi biçimi, kamuya açık DTD kullanan SGML veya XML, standart-uyumlu basit HTML, kişilerin değişiklik yapmasına uygun Postcript veya PDF verilebilir. Uygun Saydam şekil biçimlerine ilişkin örnekler olarak da: PNG, XCF ve JPG sayılabilir. Yalnızca tescilli kelime işlemcileri tarafından okunabilen ve değiştirilebilen tescilli biçimler, DTD ve/veya işleme araçları genellikle pek bulunmayan SGML veya XML, makine tarafından yaratılan HTML, bazı kelime işlemcileri tarafından sadece çıktı amaçlı olarak yaratılan Postcript veya PDF ise Donuk biçimler arasında yer alır.
Basılmış bir kitap için ""Başlık Sayfası"" demek, başlık sayfasının kendisi ve takiben bu Lisansın gerektirdiği konuların da okunaklı bir şekilde yer aldığı, ihtiyaca göre birkaç sayfa daha demektir. Başlık sayfası içermeyen bir biçime sahip çalışmalarda ""Başlık Sayfası"" olarak; çalışmanın başlığının en okunaklı şekilde göründüğü yerin yakınındaki metin, ana metnin başlangıcının hemen öncesi anlaşılır.
""XYZ Başlığı"" taşıyan bir bölüm, Belgenin, ya başlığı tam olarak XYZ olan, ya da XYZ yi metni takibeden parantez içinde gösteren ve XYZ yi bir başka dile tercüme eden bir alt kısmı demektir. (Burada XYZ, ""Teşekkür"", ""İthaf"", ""Onay"", veya ""Tarihçe"" gibi özel bölüm adlarından biri olabilir. Belgeyi değiştirdiğinizde böyle bir bölümün ""Başlığını Korumak"" demek, bu tanıma göre, ""XYZ Başlığı"" taşıyan bir bölüm kalacak demektir.
Belge, bu Lisansın, Belgeye uygulandığını belirten uyarının yanında Garanti Feragatnameleri içerebilir. Garanti Feragatnamelerinin, bu Lisansın içinde referans olarak var oldukları kabul edilirse de bu sadece garantilerden feragat edildiği anlamını taşır: çıkarılabilecek diğer bütün anlamlar geçersiz olup bu Lisansın anlamı üzerinde hiçbir etkileri yoktur.
* G. Söz konusu Lisans uyarısında, Belgenin lisans uyarısında verilen, Değişmeyen Bölümlerin ve gerekli Kapak Metinlerinin tam bir listesini koruma altına alınız.
* H. Bu Lisansın, değiştirilmemiş bir kopyasını ekleyiniz.
* I. ""Tarihçe"" adlı bölümü ve Başlığını koruma altına alınız ve buna Değiştirilmiş Sürümün (Başlık Sayfasında verildiği gibi) en azından başlığını, yılını, yeni yazarları ve yayımcısını belirten bir madde ilave ediniz. Eğer Belgede ""Tarihçe"" adlı bir bölüm yoksa, Başlık Sayfasında verildiği gibi, başlığını, yılını, yazarlarını, ve Belgenin yayımcısını belirten bir tane yaratınız ve bir önceki cümlede belirtildiği gibi Değiştirilmiş Sürümü tanımlayan bir madde ekleyiniz.
* J. Eğer varsa, Belgede belirtilen ve Belgenin Saydam kopyasına ulaşmayı ve gene benzer şekilde Belgenin esas alındığı önceki sürümlere ulaşmayı sağlayan ağ konumunu koruma altına alınız. Bunlar ""Tarihçe"" bölümüne yerleştirilebilir. Belgenin kendisinden en az dört yıl önce basılmış bir çalışmanın veya atıfta bulunduğu sürümün orijinal yayımcısı izin vermişse, ağ konumunu ihmal edebilirsiniz.
* K. ""Teşekkür"" veya ""İthaf"" başlığını taşıyan bölümler için, bölümlerin Başlıklarını koruma altına alınız ve bu bölümde, katkıda bulunan kişilerin her birinin teşekkürlerini ve/veya ithaflarını, verildiği fikir haliyle koruma altına alınız.
* L. Belgenin tüm Değişmeyen Bölümlerini, metin ve başlıklarının değiştirilmemiş haliyle koruma altına alınız. Bölüm numaraları veya eşdeğerleri, bölüm başlığı olarak düşünülmez.
* M. ""Onay"" başlıklı tüm bölümleri siliniz. Böyle bir bölüm Değiştirilmiş Sürüme dahil edilemez.
* N. Mevcut herhangi bir bölümü, başlığı ""Onay"" olacak şekilde, veya herhangi bir Değişmeyen Bölüm ile başlık konusunda çelişecek şekilde yeniden adlandırmayınız.
* O. Tüm Garanti Feragatnamelerini koruma altına alınız.
Eğer Değiştirilmiş Sürüm, yeni ön maddeler veya İkincil Bölümler olarak nitelendirilebilecek ekler içeriyor ve Belgeden kopyalanmış hiçbir malzeme içermiyorsa, bu bölümlerin tümünü veya bir kısmını değişmeyen olarak adlandırmak tamamen size bırakılmıştır. Bu amaçla bunların başlıklarını, Değiştirilmiş Sürümün lisans uyarısındaki Değişmeyen Bölümler listesine ekleyiniz. Bu başlıklar diğer bölüm başlıklarından farklı olmalıdır.
Değiştirilmiş Sürümünüze ""Onay"" başlıklı bir bölüm ekleyebilirsiniz ancak bu bölüm, değişik gruplarca yazılmış -örneğin, arkadaşlarınızın inceleme cümleleri, veya içerdiği metnin, bir kuruluş tarafından, standardın güvenilir tanımıdır şeklinde onaylanmasından başka bir şey içermemelidir.
Değiştirilmiş Sürümdeki Kapak Metinleri listesinin sonuna gelecek şekilde, Ön Kapak Metni olarak beş, Arka Kapak Metni olarak ta 25 kelimeyi geçmeyecek şekilde birer paragraf ilave edebilirsiniz. Her bir kişi başına (veya yapılan düzenlemelere göre değişmek üzere), Ön Kapak Metninden yalnızca bir, Arka Kapak Metinlerinden de yalnızca bir paragraf ilave edilebilir. Eğer Belge, mevcut haliyle, aynı kapak için, ya siz ya da namına hareket ettiğiniz kişiler tarafından daha önceden eklenmiş bir kapak metni içeriyorsa bir başkasını ilave edemezsiniz, fakat önceki yayımcı tarafından eklenmiş eskisini, kendisinden açık izin alarak değiştirebilirsiniz.
Birleşik çalışmada bu Lisansın bir kopyasının bulunması yeterli olup çok sayıda olan özdeş Değişmeyen Bölümler, tek bir kopya ile değiştirilebilir. Eğer aynı adlı fakat farklı içerikli çok sayıda Değişmeyen Bölüm varsa, her bir bölümü (başlığının sonuna parantez içinde olmak üzere, eğer biliniyorsa o bölümün orijinal yazarının veya basımını yapanın adını yazarak veya özel bir numara vererek) özelleştiriniz. Aynı ayarlamaları, birleşik çalışmanın lisans uyarısının içinde yer alan Değişmeyen Bölümler listesindeki bölüm başlıklarına da yapınız.
Birleşik çalışmada, farklı orijinal belgelerde geçen ""Tarihçe"" adı altındaki tüm bölümleri birleştirip tek bir ""Tarihçe"" bölümü oluşturunuz. Benzer şekilde, ""Teşekkür"" ve ""İthaf"" bölümlerini de ayrı ayrı ""Teşekkür"" ve ""İthaf"" bölümleri altında toplayınız. Tüm ""Onay"" bölümlerini silmek zorundasınız.
== Belgelerin Toplanması ==
Tercüme, bir anlamda değiştirme olarak düşünülebilir, dolayısıyla Belgenin tercümelerini 4cü bölümdeki koşullara uygun olarak dağıtabilirsiniz. Değişmeyen Bölümleri, tercümelerle değiştirmek için telif hakkı sahiplerinden özel izin almak gerekirse de, Değişmeyen Bölümlerin tümünün ya da bir kısmının tercümelerini bu Değişmeyen Bölümlerin orijinal sürümlerine ekleyebilirsiniz. Bu Lisansın, Belgedeki tüm lisans uyarılarının ve Garanti Feragatnamelerinin tercümesini; bu Lisansın, uyarıların ve feragatnamelerin orijinal İngilizce sürümlerini de eklemek kaydıyla yapabilirsiniz. Bu Lisansın, uyarıların veya feragatnamelerin tercümeleriyle orijinalleri arasında anlaşmazlık olması durumunda orijinal sürümler esas alınır.
Eğer Belge içindeki bölümün adı ""Teşekkür"", ""İthaf"" veya ""Tarihçe"" ise, Başlığın Korunması (1. bölüm) zorunluluğundan (4. bölüm) dolayı gerçek başlığın değişmesi gerekecektir.
== Sonuç ==
| 