Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)/IV. Kısım/I. Bölüm: Revizyonlar arasındaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi
Absar (Tartışma | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Ugur Basak (Tartışma | katkılar)
Değişiklik özeti yok
10. satır:
|}
<br>
 
'''DÖRDÜNCÜ KISIM'''<br><br>
'''Malî ve Ekonomik Hükümler'''<br><br>
'''BİRİNCİ BÖLÜM'''<br>
'''Malî Hükümler'''<br>
'''I. Bütçe'''<br>
'''A. Bütçenin hazırlanması ve uygulanması'''<br>
'''Madde 161.- ''' Devletin ve [[kamu iktisadî teşebbüsleri]] dışındaki kamu tüzelkişilerinin harcamaları, yıllık bütçelerle yapılır.<br>
Malî yıl başlangıcı ile genel ve katma bütçelerin nasıl hazırlanacağı ve uygulanacağı kanunla belirlenir.<br>
Kanun, [[kalkınma planları]] ile ilgili yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller koyabilir.<br>
Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.<br>
'''B. Bütçenin görüşülmesi'''<br>
'''Madde 162.- '''[[Bakanlar Kurulu]], genel ve katma bütçe tasarıları ile millî bütçe tahminlerini gösteren raporu, mali yıl başından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.<br>
Bütçe tasarıları ve rapor, kırk üyeden kurulu [[Bütçe Komisyonu]]nda incelenir. Bu komisyonun kuruluşunda, iktidar grubuna veya gruplarına en az yirmibeş üye verilmek şartı ile, [[siyasî parti]] gruplarının ve bağımsızların oranlarına göre temsili gözönünde tutulur.<br>
Bütçe Komisyonunun ellibeş gün içinde kabul edeceği metin, [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]nde görüşülür ve malî yıl başına kadar karara bağlanır.<br>
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Genel Kurulda, bakanlık ve daire bütçeleriyle katma bütçeler hakkında düşüncelerini, her bütçenin tümü üzerindeki görüşmeler sırasında açıklarlar; bölümler ve değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme yapılmaksızın okunur ve oya konur.<br>
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, bütçe kanunu tasarılarının Genel Kurulda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar.<br>
'''C. Bütçelerde değişiklik yapılabilme esasları'''<br>
'''Madde 163.- '''Genel ve katma bütçelerle verilen ödenek, harcanabilecek miktarın sınırını gösterir. Harcanabilecek miktar sınırının Bakanlar Kurulu kararıyla aşılabileceğine dair bütçelere hüküm konulamaz. Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname ile bütçede değişiklik yapmak yetkisi verilemez. Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik tasarılarında ve carî ve ileriki yıl bütçelerine malî yük getirecek nitelikteki kanun tasarı ve tekliflerinde, belirtilen giderleri karşılayabilecek malî kaynak gösterilmesi zorunludur.<br>
'''D. Kesinhesap'''<br>
'''Madde 164.- '''Kesinhesap kanunu tasarıları, kanunda daha kısa bir süre kabul edilmemiş ise, ilgili oldukları malî yılın sonundan başlayarak, en geç yedi ay sonra Bakanlar Kurulunca Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay, genel uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap kanunu tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.<br>
Kesinhesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla birlikte [[Bütçe Komisyonu]] gündemine alınır. Bütçe Komisyonu, bütçe kanunu tasarısıyla kesinhesap kanunu tasarısını Genel Kurula birlikte sunar, Genel Kurul, kesinhesap kanunu tasarısını yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla beraber görüşerek karara bağlar.<br>
Kesinhesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önIemez ve bunların karara bağlandığı anlamına gelmez.<br>
'''E. Kamu iktisadî teşebbüslerinin denetimi'''<br>
'''Madde 165.- '''Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı o!arak Devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi esasları kanunla düzenlenir.<br><br>
'''İKİNCİ BÖLÜM'''<br><br>
'''Ekonomik Hükümler'''<br><br>
'''I. Planlama'''<br>
'''Madde 166.- '''Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı, özellikle sanayiin ve tarımın yurt düzeyinde dengeli ve uyumlu biçimde hızla gelişmesini, ülke kaynaklarının döküm ve değerlendirilmesini yaparak verimli şekilde kullanılmasını planlamak, bu amaçla gerekli teşkilatı kurmak [[Devlet]]in görevidir.<br>
Planda millî tasarrufu ve üretimi artırıcı, fiyatlarda istikrar ve dış ödemelerde dengeyi sağlayıcı, yatırım ve istihdamı geliştirici tedbirler öngörülür; yatırımlarda toplum yararları ve gerekleri gözetilir; kaynakların verimli şekilde kullanılması hedef alınır. Kalkınma girişimleri, bu plana göre gerçekleştirilir.<br>
Kalkınma planlarının hazırlanmasına, Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanmasına, uygulanmasına, değiştirilmesine ve bütünlüğünü bozacak değişikliklerin önlenmesine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.<br>
'''II. Piyasaların denetimi ve dış ticaretin düzenlenmesi'''<br>
'''Madde 167.- '''Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler.<br>
[[Dış ticaret]]in ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri [[yükümlülük]]ler dışında ek malî yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Bakanlar Kuruluna yetki verilebilir.<br>
'''III. Tabiî servetlerin ve kaynakların aranması ve işletilmesi'''<br>
'''Madde 168.- '''Tabiî servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını belli bir süre için, gerçek ve tüzelkişilere devredebilir. Hangi tabiî servet ve kaynağın arama ve işletmesinin, Devletin gerçek ve tüzelkişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle yapılması, kanunun açık iznine bağlıdır. Bu durumda gerçek ve tüzelkişilerin uyması gereken şartlar ve Devletçe yapılacak gözetim, denetim usul ve esasları ve müeyyideler kanunda gösterilir.<bR>
'''IV. Ormanlar ve orman köylüsü'''<br>
'''A. Ormanların korunması ve geliştirilmesi'''<br><br>
'''Madde 169.- '''Devlet, [[orman]]ların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir.<br>
Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz.<br>
Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasî propaganda yapılamaz; münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.<br>
Orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen, aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde kesin yarar olduğu tespit edilen yerler ile [[31 Aralık]] [[1981]] tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler, şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında, orman sınırlarında daraltma yapılamaz.<br>
'''B. Orman köylüsünün korunması'''<br>
'''Madde 170.- '''Ormanlar içinde veya bitişiğindeki köyler halkının kalkındırılması, ormanların ve bütünlüğünün korunması bakımlarından, ormanın gözetilmesi ve işletilmesinde Devletle bu halkın işbirliğini sağlayıcı tedbirlerle, [[31 Aralık]] [[1981]] tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen kaybetmiş yerlerin değerlendirilmesi; bilim ve fen bakımından orman olarak muhafazasında yarar görülmeyen yerlerin tespiti ve orman sınırları dışına çıkartılması; orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen bu yerlere yerleştirilmesi için Devlet eliyle anılan yerlerin ihya edilerek bu halkın yararlanmasına tahsisi kanunla düzenlenir.<br>
Devlet, bu halkın işletme araç ve gereçleriyle diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırıcı tedbirleri alır.<br>
Orman içinden nakledilen köyler halkına ait araziler, Devlet ormanı olarak derhal [[ağaç]]landırılır.<bR>
'''V. Kooperatifçiliğin geliştirilmesi'''<bR>
'''Madde 171.- '''Devlet, [[millî ekonomi]]nin yararlarını dikkate alarak, öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır.<br>
'''(Son fıkra mülga : 23/7/1995 – 4121/15 md.)'''<br>
'''VI. Tüketiciler ile esnaf ve sanatkârların korunması'''<bR><br>
'''A. Tüketicilerin korunması'''<br><br>
'''Madde 172.- '''Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder.<br>
'''B. Esnaf ve sanatkârların korunması'''<br>
'''Madde 173.- ''' Devlet, esnaf ve [[sanatkâr]]ı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır.
 
[[Kategori:Anayasalar]]