Montrö Boğazlar Sözleşmesi: Revizyonlar arasındaki fark

|fıkra1 = SavasSavaş zamaninda, Türkiye savasansasavaşansa, Türkiye ile savastasavaşta olan bir ülkeye bagli olmayan ticaret gemileri, düsmana hiçbir biçimde yardim etmemek kosuluyla, Bogazlar'da geçis ve gidis-gelis (ulasim) özgürlügünden yararlanacaklardir.

|fıkra2 = Kılavuzluk, bir durumda, zorunlu kilinabilecekkılınabilecek, ancak ücrete bağlı olmayacaktır.

|fıkra1 = "Ticaret gemileri" terimi, isbuişbu Sözlesmenin II. Kesiminin kapsamina girmeyen bütün gemilere uygulanir.

|fıkra1 = Is bu Sözlesme bakimindan, savassavaş gemilerine ve bu gemilerin nitelikleriyle tonajlarinin hesabi için uygulanacak tanimlama, isbuişbu Sözlesmenin II sayili Ek'inde yer alan tanimlamadir.

|fıkra1 =Deniz kuvvetlerinin, sivi olsun ya da olmasin, yakit tasimak için özellikle yapilmis olan yardimci gemileri, 13. maddede belirtilen ön-bildirim kosuluna bagli tutulmayacaklar ve, Bogazlar'i tek baslarina geçmek kosuluyla, 14. ve 18. maddeler geregince sinirlamaya bagli tonajlar hesabina katilmayacaklardir. Bununla birlikte, bu gemilerin, öteki geçis kosullari bakimindan, savassavaş gemileriyle bir tutulmalari süregidecektir.

|fıkra1 = Baris zamaninda, hafif su üstü gemileri, küçük savassavaş gemileri ve yardimci gemiler, ister Karadeniz'e kiyidaskıyıdaş olan ister olmayan Devletlere bagli bulunsunlar, bayraklari ne olursa olsun, Bogazlar'a gündüz ve asagidaki 13. ve sonraki maddelerde öngörülen kosullar içinde girerlerse, hiçbir vergi ya da harç ödemeksizin, Bogazlar'dan geçis özgürlügünden yararlanacaklardir.

|fıkra2 = Yukaridaki fikrada belirtilen siniflara giren gemiler disinda kalan savassavaş gemilerinin ancak 11. ve 12. maddelerde öngörülen özel kosullar içinde geçis haklari olacaktir.

|fıkra1 = Karadeniz'e kiyidaskıyıdaş Devletler, 14. maddenin 1. fikrasindafıkrasında öngörülen tonajdan yüksek bir tonajda bulunan hattiharp gemilerinin <ref>Fransizca metinde "batiments de ligne", Ingilizce metinde "Capital Ships", 1936 Türkçe çevirisinde "hattiharp gemileri". (Çevirenler)</ref> Bogazlar'dan geçirebilirler; su kosulla ki, bu gemiler Bogazlar'i ancak tek baslarina ve ençok iki torpido <ref>Fransizca metinde "torpilleurs", Ingilizce metinde "destroyers", 1936 Türkçe çevirisinde "torpido". (Çevirenler) </ref> esliginde geçerler.

|fıkra1 =Karadeniz'e kiyidaskıyıdaş Devletler, bu deniz disinda yaptirdiklari ya da satin aldiklari denizaltilarini, tezgaha koyustan ya da satin alistan Türkiye'ye vaktinde haber verilmisse, deniz üslerine katilmak üzere Bogazlar'dan geçirme hakkina sahip olacaklardir.

|fıkra1 =SavasSavaş gemilerinin Bogazlar'dan geçmesi için, Türk Hükümetine diplomasi yoluyla bir ön-bildirimde bulunulmasi gerekecektir. Bu ön-bildirimin olagan süresi sekiz gün olacaktir; ancak, Karadeniz kiyidasikıyıdaşi olmayan Devletler için bu sürenin onbes güne çikartilmasi istenmege deger sayilmaktadir. Bu ön-bildirimde gemilerin gidecekleri yer, adi, tipi, sayisi ile gidis için ve, gerekirse, dönüs için geçis tarihleri belirtilecektir. Her tarih degisikliginin üç günlük bir ön-bildirim konusu olmasi gerekecektir.

|fıkra1 = Isbuİşbu Sözlesme'nin 11. maddesinde ve III sayili Ek'inde öngörülen kosullar disinda,

|fıkra4 = Karadeniz'e kiyidaskıyıdaş olan ya da olmayan Devletlerin, 17. madde hükümleri uyarinca Bogazlar'daki bir limani ziyaret eden gemileri bu tonaja katilmayacaktir.

|fıkra5 = Geçis sirasinda bir avaryaya ugramis olan savassavaş gemileri de bu tonaja katilmayacaktir; bu gemiler, onarim sirasinda, Türkiye'ce yayimlanan özel güvenlik hükümlerine bagli tutulacaklardir.

|fıkra1 = Bogazlar'da transit olarak bulunan savassavaş gemileri tasimakta olabilecekleri uçaklari <ref>Fransizca metinde "aéronefs", Ingilizce metinde "aircrafts", 1936 Türkçe çevirisinde "hava sefineleri". (Çevirenler) </ref>; hiçbir durumda, kullanamayacaklardir.

|fıkra1 = Bogazlar'da transit olarak bulunan savassavaş gemileri, avarya <ref>Fransizca metinde "avarie", Ingilizce metinde "damage", 1936 Türkçe çevirisinde "hasar". (Çevirenler)

|fıkra1 =Karadeniz kiyidasikıyıdaşi olmayan Devletlerin baris zamaninda bu denizde bulundurabilecekleri toplam tonaj asagidaki gibi sinirlandirilmistir.

b) Herhangi bir anda, Karadeniz'in en güçlü donanmasinin (filosunun) tonaji isbuişbu Sözlesmenin imzalanmasi tarihinde bu denizde en güçlü olan donanmanin (filonun) tonajini enaz 10.000 ton asarsa, a) paragrafinda belirtilmis olan 30.000 tonluk toplam tonaj ayni ölçüde ve ençok 45.000 tona varincaya degin arttirilacaktir. Bu amaçla, kiyidaskıyıdaş her Devlet, isbuişbu Sözlesmenin IV sayili Ek'i uyarinca, Türk Hükümetine, her yilin 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihlerinde, Karadeniz'deki dananmasinin (filosunun) toplam tonajini bildirecektir; Türk Hükümeti de, bu bilgiyi, öteki Bagitli Yüksek Taraflara ve Milletler Cemiyeti Genel Sekreterine ulastiracaktir.

c) Karadeniz'e kiyidaskıyıdaş olmayan Devletlerden herhangi birinin bu denizde bulundurabilecegi tonaj, yukaridaki a) ve b) paragraflarinda öngörülen toplam tonajin üçte ikisiyle sinirlandirilmis olacaktir.

d) Bununla birlikte, Karadeniz kiyidasikıyıdaşi olmayan bir ya da birkaç Devlet, bu denize, insancil bir amaçla deniz kuvvetleri göndermek isterlerse, toplami hiçbir varsayimda 8.000 tonu asmamasi gerekecek olan bu kuvvetler, isbuişbu Sözlesmenin 13. maddesinde öngörülen ön-bildirime gerek duyulmaksizin, asagidaki kosullar içinde Türk Hükümetinden alacaklari izin üzerine, Karadeniz'e girebileceklerdir

|fıkra2 = Yukaridaki a) ve b) paragraflarinda öngörülen toplam tonaj dolmamissa ve gönderilmesi istenilen kuvvetlerle bu toplam tonaj asilmayacaksa, Türk Hükümeti, kendisine yapilmis olan istemi aldiktan sonra en kisa süre içinde bu izni verecektir; sözü geçen toplam tonaj daha önce kullanilmis bulunuyorsa ya da gönderilmesi istenilen kuvvetlerle bu toplam tonaj asilacaksa, Türk Hükümeti, bu izin isteminden, Karadeniz kiyidasikıyıdaşi Devletleri hemen haberli kilacak ve bu Devletler, haberli kilindiklarindankılındiklarindan yirmi-dört saat sonra bir karsi görüs öne sürmezlerse, ilgili Devletlere istemlerine iliskin olarak verdigi karari en geç kirk-sekiz saat içinde bildirecektir.[Karadeniz'e] kiyidaskıyıdaş olmayan Devletler deniz kuvvetlerinin, Karadeniz'e bundan sonraki her girisi ancak yukaridaki a) ve b) paragraflarinda öngörülen kullanilabilir toplam tonajin sinirlari içinde yapilacaktir.

|fıkra3 = Karadeniz'de bulunmalarinin amaci ne olursa olsun, kiyidaskıyıdaş olmayan Devletlerin savassavaş gemileri bu denizde yirmi-bir günden çok kalamayacaklardir.

|fıkra1 = SavasSavaş zamaninda, Türkiye savasansavaşan degilse, savassavaş gemileri 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen kosullarla ayni kosullar içinde, Bogazlar'da tam bir geçis ve gidis-gelis (ulasim) özgürlügünden yararlanacaklardir.

|fıkra2 = Bununla birlikte, savasansavaşan herhangi bir Devletin savassavaş gemilerinin Bogazlar'dan geçmesi yasak olacaktir; su kadar ki, isbuişbu Sözlesmenin 25. maddesinin uygulama alanina giren durumlarla, saldiriya ugramis bir Devlete, Milletler Cemiyeti Misaki çerçevesi içinde yapilmis, bu Misak'in 18. maddesi hükümleri uyarinca kütüge yazilmis (tescil edilmis) ve yayimlanmis, Türkiye'yi baglayan bir karsilikli yardim andlasmasi geregince yapilan yardim durumlari bunun disinda kalmaktadir.

|fıkra4 = Yukaridaki 2. fikrada konulmus geçis yasagina karsin, Karadeniz'e kiyidaskıyıdaş olan ya da olmayan savassavaş Devletlere ait olup da baglama limanlarindan ayrilmis bulunan savassavaş gemileri, bu limanlara dönebilirler.

|fıkra5 = SavasanSavaşan Devletlerin savassavaş gemilerinin Bogazlar'da herhangi bir elkoymaya <ref>Fransizca ve Ingilizce metinlerde "capture", 1936 Türkçe çevirisinde "zapt ve müsadera". (Çevirenler)

|fıkra1 =SavasSavaş zamaninda, Türkiye savasansavaşan ise, 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerin hükümleri uygulanamayacaktir; savassavaş gemilerinin geçisi konusunda Türk Hükümeti tümüyle diledigi gibi davranabilecektir.

|fıkra1 = Türkiye kendisini pek yakin bir savassavaş tehlikesi tehdidi karsisinda sayarsa, Türkiye'nin, isbuişbu Sözlesmenin 20. maddesi hükümlerini uygulamaga hakki olacaktir.

|fıkra2 = Yukaridaki fikranin Türkiye'ye tanidigi yetkinin Türkiye'ce kullanilmasindan önce Bogazlar'dan geçmis olan, böylece baglama limanlarindan ayrilmis bulunan savassavaş gemileri, bu limanlara dönebileceklerdir. Bununla birlikte, su da kararlastirilmistir ki, Türkiye, davranisiyla isbuişbu maddenin uygulanmasina yol açmis olabilecek Devletin gemilerini bu haktan yararlandirmayabilecektir.

|fıkra4 = Milletler Cemiyeti Konseyi, üçte iki çogunlukla, Türkiye'nin böyelce almis oldugu önlemlerinhakli olmadigina karar verirse, ve isbuişbu Sözlesmenin imzacilari Bagitli Yüksek Taraflarin çogunlugu da ayni görüste olursa, Türk Hükümeti, söz konusu önlemlerle, isbuişbu Sözlesmenin 6. maddesi uyarinca alinmis olabilecek önlemleri kaldirmayi yükümlenir.

|fıkra1 = Içinde veba, kolera, sari humma, lekeli humma (typhus exanthématique) ya da çiçek hastaligi olaylari bulunan, ya da yedi günden az bir süre önce bu hastaliklar bulunmus olan savassavaş gemileriyle, bulasik bir limandan bes kez yirmi dört saatten az bir süreden beri ayrilmis olan savassavaş gemileri, Bogazlar'i karantina altinda geçecekler ve Bogazlar'in bulastirilmasina hiçbir olanak birakmamak için gerekli korunma önlemlerini gemideki araslarla uygulamak zorunda olacaklardir.

|fıkra3 = Türk Hükümeti, isbuişbu Sözlesmenin, savassavaş gemilerinin Bogazlar'dan geçisine iliskin her hükmünün yürütülmesine göz kulak olacaktir.

|fıkra5 = Türk Hükümeti, Bogazlar'da yabanci savassavaş gemilerinin gidis-gelisini gösteren, ayrica ticarete ve isbuişbu Sözlesme'de öngörülen deniz ve hava ulasimina yararli bütün bilgileri kapsayan yillik bir raporu Milletler Cemiyeti Genel Sekreterine ve Bagitli Yüksek Taraflara sunacaktir.

|fıkra5 = Isbuİşbu Sözlesme, bu tutmak tarihinden baslayarak yürürlüge girecektir.

|fıkra1 = Isbuİşbu Sözlesme, yürürlüge girisinden baslayarak, 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Baris Andlasmasini imzalamis her Devletin katilmasina açik olacaktir.

|fıkra1 = Isbuİşbu Sözlesmenin süresi, yürürlüge giris tarihinden baslayarak, yirmi yil olacaktir.

|fıkra2 = Bununla birlikte, isbuişbu Sözlesmenin 1. maddesinde dogrulanan geçis ve gidis-gelis (ulasim) özgürlügü ilkesinin sonsuz bir süresi olacaktir.

|fıkra3 = Sözü edilen yirmi yillik sürenin bitiminden iki yil önce, hiçbir Bagitli Yüksek Taraf, Fransiz Hükümetine Sözlesmeyi sona erdirme ön-bildirimi vermemisse, isbuişbu Sözlesme, bir sona erdirme ön-bildirimin gönderilmesinden baslayarak, iki yil geçinceye kadar yürürlükte kalacaktir. Bu ön-bildirim, Fransiz Hükümetince, Bagitli Yüksek Taraflara iletilecektir.

|fıkra4 = Isbuİşbu Sözlesme, isbuişbu madde hükümlerine uygun olarak sona erdirilmis olursa, Bagitli Yüksek Taraflar, yeni bir Sözlesmenin hükümlerini saptamak üzere kendilerini bir konferansda temsil ettirmegi kabul etmektedirler.

|fıkra1 = Isbuİşbu Sözlesmenin yürürlüge girmesinden baslayarak her bes yillik dönemin sona ermesinde, Bagitli Yüksek Taraflardan herbiri, isbuişbu Sözlesmenin bir ya da birkaç hükmünün degistirilmesini önerme girisiminde bulunabilecektir.

|fıkra6 = Bu çogunluk, Türkiye'yi de içine alarak Karadeniz kiyidasikıyıdaşi Bagitli Yüksek Taraflarin dörtte üçüncü kapsamak üzere hesaplanacaktir.

BU HÜKÜMLERE OLAN INANÇLA, asagida adlari yazili Tamyetkili Temsilciler, isbuişbu Sözlesmeyi imzalamislardir.

Asagida imzalari bulunan Japonya Temsilcileri, isbuişbu Sözlesme hükümlerinin, Milletler Cemiyeti üyesi olmayan bir Devlet sifatiyla, Japonya'nin durumunu, gerek Milletler Cemiyeti Misakina göre, gerek bu Misak çerçevesi içinde yapilmis karsilikli yardim andlasmalarina göre, hiçbir biçimde degistirmedigini ve Japonya'nin özellikle 19. ve 25. maddeler hükümleri içinde bu Misak ve bu andlasmalar konusunda tam bir degerlendirme özgürlügünü elinde tuttugunu, Hükümetleri adina bildirirler.

|fıkra1 =Isbuİşbu Sözlesmenin 2. maddesi uyarinca alinabilecek olan vergiler ve harçlar asagidaki çizelgede gösterilenler olacaktir. Türk Hükümetinin bu vergilerde ve harçlarda kabul edebilecegi indirimler, bayrak ayirimi gözetilmeksizin uygulanacaktir.

|fıkra2 = Isbuİşbu Ek'in, 1. paragrafina ekli çizelgede belirtilen vergiler ve harçlar, Bogazlar'dan bir gidis-dönüs geçisine uygulanacaktir (baska bir deyimle, Ege Denizi'nden Karadeniz'e bir geçis ve Ege Denizi'ne dogru dönüs yolculugu ya da Karadeniz'den Ege Denizi'ne Bogazlar'dan bir geçis, bunun ardindan da Karadeniz'e dönüs); bununla birlikte, bir ticaret gemisi, gidis yolculugu için Bogazlar'a girdigi tarihten baslayarak alti aydan çok bir süre sonra, duruma göre, Ege Denizi'ne ya da Karadeniz'e dönmek üzere Bogazlar'dan yeniden geçerse, bu gemi, bayrak ayirimi yapilmaksizin, bu vergileri ve harçlari ikinci kez ödemekle yükümlü tutulabilecektir.

|fıkra3 = Bir ticaret gemisi, gidis geçisinde, dönmeyecegini bildirirse, isbuişbu Ek'in birinci paragrafinin b) ve c) fikralarinda öngörülen vergiler ve harçlar bakimindan yalniz tarifenin yarisini ödemesi gerekecektir.

|fıkra4 = Isbuİşbu Ek'in birinci paragrafina ekli çizelgede tanimlanan ve söz konusu hizmetlerin gerektirdigi giderlerin karsilanmasina ve yedek akçe ya da asiri olmayan bir döner sermaye fonu elde etmek için gerekli miktardan yüksek olmayacak olan vergiler ve harçlar, ancak isbuişbu Sözlesmenin 29. maddesi hükümleri uygulanarak arttirilabilecek ya da tamamlanabilecektir. Bunlar altin-Frank ya da ödeme tarihindeki kambio degerine göre Türk parasi olarak ödenecektir.

|fıkra6 = Bu tarifeler, söz konusu hizmetler 5. maddenin uygulanmasiyla zorunlu kilindigikılındigi durumlarda arttirilmayacaktir.

== EK II <ref> Isbuİşbu Ek'in metinleri, 25 Mart 1936 tarihli Londra Deniz Kuvvetleri Andlaşmasından alınmıştır.</ref> ==

</ref> , sutaşırımı [maimahreci] ne olursa olsun, başlıca uçak taşımak ve bu uçakları denizde harekete getirmek için yapilmis ya da buna göre düzenlenmis su üstü savassavaş gemileridir. Bir savaş gemisi başlıca uçak taşımak ve bunları denizde harekete getirmek için yapılmamışsa ya da buna göre düzenlenmemişse, bu gemiye bir inme ya da havalanma güvertesinin konulması, bu geminin, uçak gemisi sınıfına sokulması sonucunu vermez.

</ref>, uçak gemileri, küçük savassavaş gemileri ya da yardimci gemiler disinda, standard sutaşırımı [maimahreci] 10.000 tonu (10.160 metrik tonu) geçmemek üzere 100 tonun (102 metrik tonun) üstünde olan ve 203 milimetre (8 pus) çapından büyük çaplı top taşımayan su üstü savaş gemileridir.