Vikikaynak

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)/II. Kısım/III. Bölüm: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
← Önceki değişiklikSonraki değişiklik →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Kanun künye
{{Türkiye Cumhuriyeti Anayasası}}
|başlık={{Türkiye Cumhuriyeti Anayasası II}}
|önceki= [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)/II. Kısım - II. Bölüm|Temel Haklar Ve Ödevler: Kişinin Haklari ve Ödevleri]]
|sonraki= [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)/II. Kısım - IV. Bölüm|Temel Haklar Ve Ödevler: Siyasi Haklar ve Ödevler]]
|kanun_no=2709
|kabul_tarihi=18/10/1982
|rg_tarihi=
|rg_no=
}}
__TOC__
== ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR VE ÖDEVLER ==
Satır 270 ⟶ 277:
}}
 
== DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : SİYASÎ HAKLAR VE ÖDEVLER ==
 
'''I.'''
 
{{madde
|başlık = Türk vatandaşlığı
|numara = 66
|fıkra1 = Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür.
|fıkra2 = (Değişik : 03.10.2001 – 4709/23 md.)Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. (Son cümle mülga: 03.10.2001 – 4709/23 md.)
|fıkra3 = Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir.
|fıkra4 = Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz.
|fıkra5 = Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili karar ve işlemlere karşı yargı yolu kapatılamaz.
}}
 
'''II.'''
 
{{madde
|başlık = Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette, bulunma hakları
|numara = 67
|fıkra1 = Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasî parti içinde siyasî faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.
|fıkra2 = (Değişik : 23/7/1995 – 4121/5 md.) Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi aItında yapılır. Ancak, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının oy hakkını kullanabilmeleri amacıyla kanun, uygulanabilir tedbirleri belirler.
|fıkra3 = (Değişik : 23/7/1995 – 4121/5 md.) Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma haklarına sahiptir.
|fıkra4 = Bu hakların kullanılması kanunla düzenlenir.
|fıkra5 = (Değişik : 03.10.2001 – 4709/24 md.) Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler,taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır.
|fıkra6 = (Ek : 23/7/1995 – 4121/5 md.) Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenlenir.
|fıkra7 = (Ek : 03.10.2001 – 4709/24 md.) Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.
}}
 
'''III. Siyasî partilerle ilgili hükümler'''
 
'''A.'''
 
{{madde
|başlık = Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma
|numara = 68
|fıkra1 = (Değişik : 23/7/1995 – 4121/6 md.) Vatandaşlar, siyasî parti kurma ve usulüne göre partilere girme ve partilerden ayrılma hakkına sahiptir. Parti üyesi olabilmek için onsekiz yaşını doldurmuş olmak gerekir.
|fıkra2 = Siyasî partiler, demokratik siyasî hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır.
|fıkra3 = Siyasî partiler önceden izin almadan kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri içerisinde faaliyetlerini sürdürürler.
|fıkra4 = Siyasî partilerin tüzük ve programları ile eylemleri, Devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve lâik Cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz; suç işlenmesini teşvik edemez.
|fıkra5 = Hâkimler ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasî partilere üye olamazlar.
|fıkra6 = Yüksek öğretim elemanlarının siyasî partilere üye olmaları ancak kanunla düzenlenebilir. Kanun bu elemanların, siyasî partilerin merkez organları dışında kalan parti görevi almalarına cevaz veremez ve parti üyesi yüksek öğretim elemanlarının yüksek öğretim kurumlarında uyacakları esasları belirler.
|fıkra7 = Yüksek öğretim öğrencilerinin siyasî partilere üye olabilmelerine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.
|fıkra8 = Siyasî partilere, Devlet, yeterli düzeyde ve hakça mali yardım yapar. Partilere yapılacak yardımın, alacakları üye aidatının ve bağışların tabi olduğu esaslar kanunla düzenlenir.
}}
 
'''B.'''
 
{{madde
|başlık = Siyasî partilerin uyacakları esaslar
|numara = 69
|fıkra1 = (Değişik : 23/7/1995 – 4121/7 md.) Siyasî partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur. Bu ilkelerin uygulanması kanunla düzenlenir.
|fıkra2 = Siyasî partiler, ticari faaliyetlere girişemezler.
|fıkra3 = Siyasî partilerin gelir ve giderlerinin amaçlarına uygun olması gereklidir. Bu kuralın uygulanması kanunla düzenlenir. Anayasa Mahkemesince siyasî partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar. Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği kararlar kesindir.
|fıkra4 = Siyasî partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesince kesin olarak karara bağlanır.
|fıkra5 = Bir siyasî partinin tüzüğü ve programının 68 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı bulunması halinde temelli kapatma kararı verilir.
|fıkra6 = Bir siyasî partinin 68 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı eylemlerinden ötürü temelli kapatılmasına, ancak, onun bu nitelikteki fiillerin işlendiği bir odak haline geldiğinin Anayasa Mahkemesince tespit edilmesi halinde karar verilir. (Ek cümle : 03.10.2001 – 4709/25 md.) Bir siyasî parti, bu nitelikteki fiiller o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin büyük kongre veya genel başkan veya merkez karar veya yönetim organları veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık içinde işlendiği takdirde, söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır.
|fıkra7 = (Değişik : 03.10.2001 – 4709/25 md.) Anayasa Mahkemesi, yukarıdaki fıkralara göre temelli kapatma yerine dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasî partinin Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir.
|fıkra8 = Temelli kapatılan bir parti bir başka ad altında kurulamaz.
|fıkra9 = Bir siyasî partinin temelli kapatılmasına beyan veya faaliyetleriyle sebep olan kurucuları dahil üyeleri, Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmi Gazetede gerekçeli olarak yayımlanmasından başlayarak beş yıl süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve deneticisi olamazlar.
|fıkra10 = Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden maddi yardım alan siyasî partiler temelli olarak kapatılır.
|fıkra11 = (Değişik : 03.10.2001 – 4709/25 md.) Siyasî partilerin kuruluş ve çalışmaları, denetlenmeleri, kapatılmaları ya da Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmaları ile siyasî partilerin ve adayların seçim harcamaları ve usulleri yukarıdaki esaslar çerçevesinde kanunla düzenlenir. <br>
}}
 
'''IV. Kamu hizmetlerine girme hakkı'''
 
'''A. '''
 
{{madde
|başlık = Hizmete grime
|numara = 70
|fıkra1 = Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir.
|fıkra2 = Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.
}}
 
'''B. '''
 
{{madde
|başlık = Mal bildirimi
|numara = 71
|fıkra1 = Kamu hizmetine girenlerin mal bildiriminde bulunmaları ve bu bildirimlerin tekrarlanma süreleri kanunla düzenlenir. Yasama ve yürütme organlarında görev alanlar, bundan istisna edilemez.
}}
 
'''V. '''
 
{{madde
|başlık = Vatan hizmeti
|numara = 72
|fıkra1 = Vatan hizmeti, her Türkün hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir.
}}
 
'''VI. '''
 
{{madde
|başlık = Vergi ödevi
|numara = 73
|fıkra1 = Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.
|fıkra2 = Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.
|fıkra3 = Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.
|fıkra4 = Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir.
}}
 
'''VII. '''
 
{{madde
|başlık = Dilekçe hakkı
|numara = 74
|fıkra1 =.(Ek : 03.10.2001 – 4709/26 md.) Vatandaşlar, ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiyede ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
|fıkra2 = (Ek : 03.10.2001 – 4709/26 md.) Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
|fıkra3 = Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir.
}}
[[Kategori:Türkiye Cumhuriyeti anayasaları]]
"https://tr.wikisource.org/wiki/Türkiye_Cumhuriyeti_Anayasası_(1982)/II._Kısım/III._Bölüm" sayfasından alınmıştır