|
'''Genel sınırlandırma halleri'''
'''Madde 16'''- Aşağıdaki haller hak sahibinin yetkileri dışındadır:
:'''a''') Şahsî amaçla sınırlı kalan ve ticarî amaç taşımayan faaliyetler.
:'''b''') Deneme amacıyla yapılan faaliyetler.
:'''c''') 14 üncü maddenin beşinci fıkrasındaki haller dışında başka çeşitlerin elde edilmesi amacıyla yapılan faaliyetler.
'''Çiftçi istisnası'''
'''Madde 17'''- Hak sahibinin, 14 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen yetkilerine aykırı olmamak kaydıyla, tarımsal üretimin korunması ve kollanması amacıyla, çiftçilerin kendi arazilerinde yaptıkları üretim sonucunda elde ettikleri üründen, yine kendi işlediği arazilerinde yapacakları yeni üretimler için, hibrit ve sentetik çeşitler hariç olmak üzere, korunan bir çeşidin çoğaltım materyalini kullanabilmeye yetkileri vardır.
Birinci fıkra hükümleri aşağıdaki türlere uygulanır:
:'''a''') Tahıllar;
::1- Buğday (Triticum spp.).
::2- Arpa (Hordeum vulgare L.).
::3- Çeltik (Oryza sativa L.).
::4- Yulaf (Avena sativa L.).
::5- Çavdar (Secale cercale L.).
::6- Tritikale (Triticosecale).
:'''b''') Yemeklik baklagiller;
::1- Kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.).
::2- Nohut (Cicer arietinum L.).
::3- Mercimek (Lens culinaris Medik.).
::4- Bezelye (Pisum sativum L.).
::5- Bakla (Vicia faba L.).
:'''c''') Yem bitkileri;
::1- Yonca (Medicago sativa L.).
::2- Korunga (Onobrychis sativa L.).
::3- Fiğ (Vicia sativa L.).
::4- Üçgül (Trifolium spp.).
:'''d''') Endüstri bitkileri;
::1- Pamuk (Gossypium spp.).
::2- Tütün (Nicotiana tabacum L.).
::3- Patates (Solanum tuberosum L.).
::4- Kolza (Brassica napus L.).
::5- Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.).
::6- Soya (Glycine Max L.).
Birinci fıkra, hak sahibinin ve çiftçilerin haklarını koruyacak şekilde, aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak uygulanır:
:'''a''') Çiftçinin işlediği arazisi için herhangi bir miktar kısıtlaması olmadan ihtiyaç duyduğu çoğaltım materyalini kullanmaya hakları vardır. Çiftçinin işlediği arazisi; çiftçinin kendi adına, kendi sorumluluğu altında bitki yetiştirdiği, mülkiyetindeki veya kiraladığı veya ortakçılık yoluyla işlediği arazidir.
:'''b''') Çiftçi istisnasından küçük çiftçiler yararlanır. Küçük çiftçiler; ikinci fıkrada belirtilen türlerden en fazla 92 ton tahıl üretmek için kullanılması gerekli araziden daha küçük araziye sahip çiftçiler veya diğer türler için karşılaştırılabilir kriterleri sağlayan çiftçilerdir. Karşılaştırılabilir kriterler yönetmelikle belirlenir. Bu çiftçiler, hak sahibine herhangi bir bedel ödemezler.
:'''c''') Korunan çeşidi kullanan ve istisna dışında kalan çiftçiler hak sahibine belirli bir bedel öderler. Bu bedel, hak sahibi ile çiftçi arasında yapılacak anlaşmayla belirlenir.
:'''d''') İstisnadan yararlanan çiftçiler veya ürünü işleyenler, hak sahibinin talep ettiği her türlü bilgi ve belgeyi vermek zorundadır. Hak sahibi, gerektiğinde bu konuda Bakanlıktan yardım isteyebilir. Bakanlık, ücreti karşılığında konuyla ilgili bilgi ve belgeleri hak sahibine verebilir. Bakanlık, talep edilen bilgi ve belgeleri vermeyi reddederse, ret kararını gerekçeleriyle birlikte hak sahibine yazılı olarak bildirir.
Çiftçi istisnası ile ilgili uygulamaların usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.
===ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Zorunlu Lisans ve Islahçı Hakkının Tüketilmesi===
| 